Kolostomi Nedir​? Kolostomi Neden Takılır?

Kolostomi Nedir​?

Kolostomi, kalın bağırsağın bir ucunun karın duvarına bağlanarak dışarı çıkarılmasını içeren cerrahi bir işlem türüdür. İşlem esnasından karın duvarından bir delik yani stoma açılır. Sonrasında kolonun bir kısmı bu alana bağlanır. Böylelikle vücuttaki atıklar karnın dış tarafında yer alan kolostomi torbasında birikir. Bazı kişilerde kolostomi, birkaç ay dururken bazı kişilerde hayat boyu devam edebilir. Kolostomi torbası, çeşitli bağırsak hastalıkları, doğumla beraber görülen anomaliler, travmalar, iltihap, kolon kanseri nedenlere bağlı olarak takılabilir. Bunların yanında kolostomi bakımının düzenli yapılması, cilt sağlığını korumak ve komplikasyonları önlemek açısından önemli olarak bilinir. Doğru ve düzenli bakım ve sayesinde kolostomili kişiler sağlıklı ve aktif bir yaşam sürdürebilir.

Kolostomi Çeşitleri Nelerdir?

Kolostomi, kişinin bağırsaklarının durumuna ve cerrahi müdahalenin amacına göre farklı çeşitlere ayrılır. Kolostomi çeşitleri şöyle sıralanabilir:

Geçici kolostomi: Belirli bir süre için açılan kolostomi çeşididir. Bağırsak ameliyatı sonrasında bağırsakların dinlenmesi ve iyileşmesi için uygulanır. İyileşme süreci bittiğinde ise kapatılır.

Kalıcı kolostomi: Bağırsakların bütün işlevini kaybetmesi durumunda uygulanan kolostomi çeşididir. Ömür boyu devam edebilen bir türdür. Ciddi bağırsak hastalıkları ya da kolon kanseri sonrasında uygulanır.

Transvers kolostomi: Kalın bağırsağın üst bölgesi olan transvers kolondan açıklan kolostomi türüdür. Dışkının bağırsaklara ulaşmasını önlemek amacıyla geçici olarak uygulaması yapılır.

Sigmoid kolostomi: Bağırsaklarda en alt bölümde yer alan sigmoid kolon adı verilen bölgeye açılan kolostomi türüdür. Dışkının daha katı ve düzenli olduğu bu tür, genellikle kalıcı kolostomi olarak uygulanır.

İnce bağırsak (loop) kolostomisi: Bağırsağın bir kısmının dışarıya dönük olmasıyla yapılan bir kolostomi türüdür. Genellikle bu durum geçicidir. Bu türde iki açıklık vardır. Biri dışkıyı dışarı atarken, diğeri bağırsak içeriğini geçirmeye devam eder.

Kolostomi Neden Takılır?

Kolostomi, bağırsaklar sağlıklı çalışmadığı ve normal işlevini yerine getiremediği durumda dışkının vücuttan atılmasının sağlamak için yapılır. Bu işlem travmalara, tıkanıklıklar, bağırsak problemleri gibi nedenlerle uygulanır. Kolostomi geçici ya da kalıcı olarak, kişinin genel sağlık durumu da göz önünde bulundurularak gerçekleştirilir.

Kolostomi açılma nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Kalın bağırsak tümör oluşması, bağırsağın tıkanmasına neden olan kolon kanseri
• Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi bağırsaklarda ciddi iltihaplanmaya neden olan rahatsızlıklar
• Bağırsakların tıkanması
• Trafik kazaları gibi travmalara bağlı olarak bağırsak bütünlüğünün bozulması
• Bebeklerde doğuştan bağırsak gelişim bozuklukları
• Kanser tedavisi için uygulanan radyasyonun bağırsak dokularına zarar vererek radyasyon hasarı yaratması

Kolostomi Nasıl Uygulanır?

Kolostomi uygulanırken bağırsakların bir bölümünün karın duvarına açılan bölümden dışkının vücuttan atılması hedeflenir. Bu işlem uygulanırken hastanın genel sağlık durumu ve hastalığının boyutu değerlendirilir. Kolostomi, genel anestezi altında uygulanarak şu aşamalar yer alır:

• Kolostomi uygulanmadan önce kişinin bağırsak temizliğinin sağlanması için özel solüsyonlar verilebilir.
• Kan tahlilleri ve görüntüleme tetkiklerinin yapılmasının ardından cerrahiye uygunluğu uzmanı tarafından değerlendirilir.
• Kolostomi açıklığının (stoma) nerede olacağı belirlendikten sonra genellikle karnın sol alt kısmına yerleştirilmesi hedeflenir.
• Kalın bağırsakta zarar gören bölge cerrahi olarak çıkarılarak alınabilir.
• Bağırsağın sağlam olan bölümü ise karnın belirlenen bölgesinden açılan stoma ile dışarı çıkarılır.
• Bağırsağın ucu karın yüzeyine dikilerek açık kalması sağlanır.
• İşlem sonrasında kolostomi torbasının nasıl kullanılacağı ve stoma bakımı hastaya öğretilir.
• Kolostomi açıklığının çevresindeki cilt sağlığı korunmalı ve enfeksiyon riskine karşı hijyen sağlanması önemlidir.

Kolostomi Ameliyatı Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kolostominin kişiye uygulanmasının ardından üç ila yedi gün içerisinde hastane ortamında bakılması sağlanabilir. Bu sürede kişinin kolostomi torbasını değiştirmesi, hijyeninin sağlanması ve beslenmesi konusunda bilgiler verilir. Kolostomi ameliyatı sonrasında dikkat edilmesi ve yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:

• Ameliyat sonrasında kişinin sıvı beslenmesi gerekebilir. Sonrasında doğrudan katı gıdaya geçmeyen önce yumuşak veya düşük lifli bir diyet uygulanır.
• Kolostomi torbası bakımı hakkında her şeyin uzmanından öğrenilmesi sağlanır.
• Yaraların iyileşmesiyle beraber bağırsak hareketleri de düzene girmeye başlar.

Kolostomi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kolostomi işlemi nedir?

Kolostomi, kolonun bir parçasının karın duvarındaki yapay bir açıklığa yönlendirildiği cerrahi bir operasyondur. Kalın bağırsağın hasarlı kısmı bypass edilmek istendiğinde uygulanır. Kolostomi genellikle dışkının vücudu terk edebilmesi için bağırsağın karında yapay olarak oluşturulmuş bir delikten (stoma) yeniden yönlendirilmesi için yapılır.

Kolostomi torbası nedir?

Kolostomi torbası, bağırsağın bir ucunun karındaki açıklıktan yönlendirilmesi sonrasın dışkının toplanması için bu açıklık(stoma) üstüne geçici veya kalıcı olarak yerleştirilen kese benzeri torbadır.

Kolostomi kapatılması ameliyatı sonrası beslenme​ nasıl olur?

Kolostomi kapatıldıktan sonra bağırsakların tekrar olarak normal fonksiyonlarına dönmesi için sindirimi kolay ve hafif gıdalarla beslenmek gerekir. İlk günlerde sıvı diyet uygulandıktan sonra yavaş yavaş katı gıdalara geçiş yapılır. Gaz yapabilecek gıdalar kaçınılması önerilir. Lifli gıdalar ise kontrollü bir şekilde tüketilir. Bağırsak hareketlerinin düzelmesi için bol su tüketme ve doktorun önerdiği beslenme programına uymak önemlidir.

Kolostomi torbası nasıl değiştirilir?

Kolostomi torbası değiştirilirken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar vardır. Ellerin iyice yıkanmasının ardından steril bir ortam tercih edilir. Eski torbanın çıkarılmasının ardından stoma çevresindeki cilt dokusu nazik bir şekilde temizlenerek kurulanır. Yeni torba da uygun bir biçimde yerleştirilerek cilde tam temas ettiğinden emin olunması sağlanır. Torba değişimi esnasında stoma ve ciltte tahriş veya kızarıklık olup olmadığı kontrol edilmesi gerekir.

Kolostomi torbası kaç günde bir değiştirilir​?

Kolostomi torbası genellikle 2-3 günde bir değiştirilmesi gerekir. Ancak bu durum torbanın doluluk oranına ve cilt sağlığına bağlı olarak farklılık gösterir. Tek kullanımlık torbalar her kullanım sonrasında atılır. Cilt tahrişini önlemek için torba düzenli olarak değiştirilmelidir. Sızıntı veya kötü koku fark edildiği durumda ise torbanın hemen değiştirilmesi önerilir.

Kolostomi hastaları ne yememeli​?

Kolostomi hastaları besinleri tüketmeden önce özenle seçmeleri gerekir. Özellikle gaz ve sindirim problemlerine neden olabilecek besinlerden kaçınılması önemlidir. Fasulye, lahana, brokoli, karnabahar, gazlı içecekler ve baharatlı yiyecekler gaz oluşumunun artmasına neden olabilir. Sert besinler ve çok lifli gıdalar bağırsakların zorlanmasına sebebiyet verir.

Kolostomi torbası neden sızdırır​?

Kolostomi torbası sızdırmasının nedenleri arasında yanlış yerleştirme veya yapışkan yüzeyin tam oturmaması yer alır. Stoma çevresinde cildin düzgün temizlenmemesi veya nemli kalmasın torbanın yeterince yapışmamasına neden olabilir. Torba yanlış boyutta olması da sızıntıya neden olan durumlar arasındadır. Aynı zamanda aşırı hareket etmek gaz oluşumu veya dolu torbanın zamanında boşaltılmaması da sızdırma riskini artması sebeplerindendir.

Kolostomi torbası kalıcı mıdır?

Kolostomi torbası bazı hastalar için geçici, bazıları için ise kalıcı olarak yapılabilir. Bağırsakların iyileşmesi mümkün olduğu durumda belirli bir süre sonra kolostomi kapatılarak torba kullanımı sona erebilir. Ancak bağırsakların tamamen alınması durumunda kolostomi kalıcı hale gelir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.