Yükleniyor
Birçok kültürde bekaretin simgesi olarak değerlendirilen kızlık zarının insan vücudunda fonksiyonel bir görevi bulunmuyor ancak vajinayı bakteri veya yabancı cisimler korumak gibi bir işlevinin olduğu düşünülüyor. Kız bebekler doğduklarında kalın bir yapıya sahip olan kızlık zarı, zamanla hormonların ve diğer nedenlerin etkisiyle incelerek esnek bir hale dönüşüyor. Kızlık zarı ile ilgili birçok sorun genelde ergenlik döneminde ortaya çıkıyor.
Latince adı ‘hymen’ olan kızlık zarı, vajina girişindeki küçük, ince bir doku parçasıdır. Kızlık zarı, ‘labuyomine’ denilen küçük dudakların yaklaşık 1-1,5 cm gerisinde bulunmaktadır. Fetal gelişimden kalan doku parçalarından oluşan kızlık zarının boyutu, şekli ve kalınlığı kişiye ve zamana göre değişmektedir. Kız çocukları doğduğunda bu zar genellikle vajinal açıklığı çevreleyen halka şeklinde bir doku parçası olarak görülürken, ilerleyen dönemde kızlık zarı vajinal açıklığın sadece altını kaplamaktadır. Çok nadir de olsa, kızlık zarı tüm vajinal açıklığı da kapatabilmekte ve adet görme sorunlarına neden olabilmektedir.
Vajina girişinde bulunan kızlık zarı, kıvrımlı ve kalın bir yapı olarak görünmektedir. Bu zar, vajinanın etrafındaki deri ile aynı renktedir. Vajinal açıklığın altında hilal şeklinde ya da vajinal açıklığı tam çevreleyen bir yapıya sahiptir. Halka ya da hilal şeklinde olan ortası delikli bu yapı, anatomik açıdan çok önde değildir. Yani dışardan bakıldığında kızlık zarını görmek mümkün değildir.
Kızlık zarı, vücutta üremeye yardımcı bir unsur değildir. Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda kızlık zarının tam olarak ne işe yaradığı kesin olarak belirlenmemiştir. Vajinayı bakteri veya yabancı cisimler korumak gibi bir işlevinin olduğu düşünülmektedir.
Vücuttaki bazı dokular gibi kızlık zarı da esnektir ve gerilebilmektedir. Zamanla baskıya maruz kaldığında oluşan yıpranma sonucunda yırtılabilmektedir. Kadınlar ağrı veya hafif kanama nedeniyle kızlık zarının yırtıldığını fark edebilirken, bazen de hiçbir şey hissetmeyebilir. Zarın yırtılması sonucu vajina girişinde kalan doku parçalarına ise kızlık zarı kalıntısı denilmektedir.
Kızlık zarı yırtıldığında şu belirtiler ortaya çıkmaktadır;
Kızlık zarı yırtıldıktan sonra yeniden oluşmaz. Vücut gelişimi sırasında oluşan bir doku olan kızlık zarı yetişkinlerde yeniden oluşmayacaktır.
Kızlık zarı vajinal açıklığın etrafında birkaç farklı konuma sahip olabilmektedir. Şekli ve boyutları kadından kadına değişiklik gösterebilmektedir. En yaygın kızlık zarı türleri, dairesel (tüm vajinal açıklığı çevreleyen) ve hilal şeklindedir.
Ancak nadir de olsa bazı kızlık zarları vajinal açıklığı kapatmakta ve komplikasyonlara neden olabilmektedir. Yeni doğan bebeklerin çoğunda halka şeklinde bir kızlık zarı bulunurken, zamanla bu zar hilal şeklini almaktadır.
Halka veya hilal şeklindeki kızlık zarı: Kızlık zarının tipik şekilleri olarak kabul edilir. Çoğu durumda, kızlık zarı doğumda vajinal açıklığı bir halka şeklinde çevreler. Daha sonra hilal şekline dönüşür.
Cribriform kızlık zarı: Kızlık zarı birçok küçük delikten oluşmaktadır. Adet dönemlerinde kan vücut dışına çıkabildiği için sorun olmamaktadır.
Deliksiz kızlık zarı: Kızlık zarının vajina açıklığını tamamen kapattığı bir durumdur. Bu nadir durum 1000 kızdan 1’inde görülmektedir. Bu durum adet dönemi boyunca kanın vajinadan çıkamayacağı anlamına gelmektedir. Çoğu zaman adet döneminin başlamasıyla belirlenebilmektedir.
Mikro delikli kızlık zarı: Kızlık zarı, küçük bir delik dışında tüm vajinal açıklığı kaplamaktadır. Adet kanı küçük delikten dışarı akabilmektedir.
Bölmeli kızlık zarı: İkinci bir kızlık zarı görünümünün olduğu bir durumdur. Kızlık zarı fazladan bir doku parçasına sahiptir. Vajinal açıklık iki doku parçasının arkasındadır. Bölmeli kızlık zarı olan kadınlar, tamponları yerleştirirken veya çıkarırken sorun yaşar. Bazı kızlık zarı bozuklukları doğumda teşhis edilirken, bozuklukların büyük bir bölümü adet görme sorunu yaşayana kadar fark edilememektedir. Adet dönemine erişmiş kadınların kızlık zarında fonksiyonel bir bozukluk varsa ‘himenektomi’ adı verilen küçük bir ameliyat yapılmaktadır. Bu işlem sırasında ekstra kızlık zarı dokusu çıkarılmakta ve adet kanının vajinadan dışarı akmasına izin verilmektedir.
Kızlık zarı, hareket ettikçe esneyebilen elastik bir dokudur. Kız çocukları doğduklarında kızlık zarı kalın bir yapıya sahipken; zamanla hormonlar, aktivite ve tampon yerleştirilmesi nedeniyle elastikiyetini kaybetmektedir.
Kızlık zarıyla ilgili sorunlar kadınların ergenliğe ulaştığında ortaya çıkmaktadır. Eğer bir sorun varsa regl dönemi boyunca tampon kullanımı sırasında fark edilmektedir. Çok nadir olarak görülen kızlık zarının vajinal açıklığı kapattığı durumda hiç adet görememe bir sorun haline gelmektedir.
Ergenliğe ulaşan kızlar, kızlık zarının olup olmadığını anlayamaz. Kızlık zarının bir anda değil de zamanla yırtıldığının belirtileri, vajinal açıklığın çevresinde hafif lekelenme ve hafif kanamayla kendini belli etmektedir. Çoğu durumda, kızlık zarı zamanla doğal olarak aşınmaktadır.
Tamponların kızlık zarını bozma riski bulunmaktadır. Bunların, kızlık zarının yırtılma noktasına kadar sokulması risklidir.
İlk cinsel ilişkide kızlık zarı bozulmayabilir. Tekrarlanan cinsel ilişki boyunca bozulma gerçekleşecektir.
Günlük aktiviteler kızlık zarını aşındırabilir veya yırtılmasına neden olabilir. Kızlık zarının, yırtılma noktasına kadar yavaş yavaş aşınan esnek bir doku parçası olduğunu bilmek önemlidir. Kızlık zarını yırtabilecek bazı aktiviteler şunlardır;
Vajinal bölge herhangi bir cisimle temas ederse de kızlık zarının yırtılması olasıdır.
Bazı kız bebeklerinde kızlık zarı olmamaktadır. Bu anormal bir durum değildir. Bu durum ergenliğe kadar bilinmeyebilir. Bazı kız bebekler ise çok küçük bir kızlık zarıyla doğabilmektedir.
ABD’de 2019 yılında kadın doğum uzmanları, bekaret testi konusunda rehberlik sağlamadıklarını belirten bir bildiri yayınladı. Dünya Sağlık Örgütü de bekaret testinin insan hakları ihlali olduğunu belirtmektedir. Bir kadının cinsel ilişkiye girip girmediği sadece vajinasına bakarak anlaşılmayacaktır. Ülkemizde de kişisel hak ve özgürlükler açısından bekaret testini kadının iradesi dışında zorla yapmak suçtur.
Kızlık zarı, kadın doğum uzmanları tarafından dikilebilmektedir. Kızlık zarının dikilmesi (himenoplasti), kızlık zarının kozmetik olarak onarılması ya da restorasyonunu ifade etmektedir. Genellikle kadınlar tarafından fiziksel, psikolojik veya kültürel nedenlerle talep edilen bir işlemdir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 2 Ocak 2023
Yayınlanma Tarihi: 19 Aralık 2022
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
