Beslenme alışkanlıklarının önemli ölçüde değiştiği Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte kimlerin oruç tutup tutamayacağı ve sağlık açısından nasıl beslenilmesi gerektiği konusundaki sorgular da artmaya başladı. Özellikle bu dönemde kronik hastalığı olanlar, düzenli ilaç kullananlar, vücut direnci düşük kişiler ve uzun süre aç-susuz kalamayanların oruç tutması önerilmez. Tutmak isteyenlerin ise doktor kontrolünde bu süreci yönetmesi gerektiği hatırlattırılır.
Ramazanda Oruç Tutması Riskli Gruplar Hangileridir?
Şeker hastalığı olanların, düzenli hipoglisemik atak geçirenlerin, tansiyon ve kalp hastalarının, vücut direnci düşük kişilerin, hamilelerin, yeni ameliyat olanların, kemoterapi tedavisi görenlerin ve düzenli ilaç kullananların Ramazan ayında oruç tutması önerilmez. Bu risk grubundaki kişiler oruç tutmak istediğinde mutlaka doktoruna danışmalıdır.
Ramazan ayında oruç tutmaması önerilen risk grupları şu şekildedir:
- Diyabet hastalığı olanlar
- Düzenli hipoglisemik atak geçirenler
- Tansiyon ve kalp hastaları
- Vücut direnci düşük ve aşırı zayıf kişiler
- Böbrek yetmezliği olan bireyler
- Hamileler
- Yeni ameliyat olanlar
- Kemoterapi tedavisi görenler
- Düzenli ilaç kullananlar
Yukarıda yer alan risk gruplarının içine dahil olan kişiler oruç tutmak istediğinde mutlaka doktoruna başvurarak bu süreci yönetmelidir. Bu riski gruplarına ek olarak emziren annelerin de oruç tutup tutmamasıyla ilgili çeşitli görüşler mevcut olsa da bu kişilerin doktor kontrolünde güvenli bir şekilde oruç tutabilmesi mümkündür.
Şeker hastası olanlar neden oruç tutmamalı?
Şeker hastalığı olan kişiler oruç tuttukları takdirde hem ciddi kan şekeri düşüklüğü hem de susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya kalacağı için oruç tutmaları önerilmez. Ayrıca diyabet hastalarının düzenli kullandıkları ilaçlar da oruç tutmalarını engelleyebilir. Ancak sahur ve iftarda dengeli bir beslenme programı uygulandığında, doktor kontrolünde oruç tutabilen şeker hastaları da vardır.
Düzenli hipoglisemik atak geçirenler neden oruç tutmamalı?
Hipoglisemik atak, düzenli kan şekeri düşüklüğüne bağlı olarak meydana gelen ataklardır. Oruç tutan kişiler uzun saatler aç kalacağı için bu atakların yaşanma riski söz konusudur.
Tansiyon ve kalp hastaları neden oruç tutmamalı?
Tansiyon ve kalp hastaları da oruç tutmaması önerilen risk grubu içinde yer alır. Bu kişilerin düzenli ilaç kullanması ve dengeli beslenmesi gerektiği için Ramazan ayında oruç tutması sakıncalı olarak değerlendirilir. Ancak buradaki kıstas yine doktor tavsiyesidir.
Vücut direnci düşük ve aşırı zayıf kişiler neden oruç tutmamalı?
Bağışıklık sistemi düşük olan ve aşırı zayıf kişilerin de uzun süre aç ve susuz kalması tavsiye edilmez. Bu kişiler doktor tavsiyesiyle oruçtan muaf tutulabilir ancak karar yine kişinin kendisine aittir.
Böbrek yetmezliği olan bireyler neden oruç tutmamalı?
Böbrek yetmezliği olan kişilerin dehidrasyon riskine karşı oruç tutması tavsiye edilmez. Ancak sahur ve iftarda vücudun alması gereken su miktarını karşılayabilen kişiler doktor kontrolünde oruç tutabilir.
Hamileler neden oruç tutmamalı?
Hamileyken oruç tutulması bebeğin gelişimi için risk oluşturabileceğinden tavsiye edilmez. Bununla birlikte hamilelikte oruç tutulursa bebeğin erken ve düşük kiloda doğma riski söz konusu olabilir.
Yeni ameliyat olanlar neden oruç tutmamalı?
Buradaki kriter ameliyatın şiddeti ve bölgesidir. Eğer kişi sindirim sistemiyle ilgili bir ameliyat olduğunda oruç tutması sakıncalı olarak değerlendirilir. Ayrıca başka bir bölgede olan ameliyatlarda da ameliyat yarasının iyileşmesi adına ve enfeksiyon riskine karşı mutlaka doktora danışılmalıdır.
Kemoterapi tedavisi görenler neden oruç tutmamalı?
Kemoterapi tedavisinin vücutta meydana getirdiği büyük bir değişim söz konusudur. Bu değişim kişide yoğun bir bulantı, kusma, halsizlik durumlarını içerir. Ayrıca kemoterapi tedavisi gören kanser hastaları için gıda ve sıvı alımı çok önemlidir. Bu sebeple kemoterapi tedavisi görenlerin oruç tutması risklidir.
Düzenli ilaç kullananlar oruç tutabilir mi?
Düzenli ilaç kullanımı gün içinde bağlı kalınması gereken belirli saat aralıklarıyla bağlantılıdır. Bu saat aralıklarına uyulması gerektiği için gün içinde gıda ve sıvı alımı gerekir. Düzenli ilaç kullananlara da başlangıçta önerilmeyen oruç, eğer kişinin genel sağlık durumu iyiyse doktorun düzenli takibiyle tutulabilir.
Ramazan Ayında Nasıl Beslenilmeli?
Özellikle doktor kontrolünde oruç tutmaya karar veren kronik hastalığı olan kişiler için Ramazan ayı beslenmesi konusunda bazı püf noktaları verilebilir. Bu püf noktalarının başında yeterli ve dengeli beslenmek gelir. Bununla birlikte hem sahur hem de iftarda vücudun su ihtiyacının karşılanması gerekir.
Aşağıda yer alan önerileri uygulayarak sağlıklı bir Ramazan geçirebilirsiniz:
- Yeterli ve dengeli beslenilmeli
- Vücudun su ihtiyacını karşılamak için iftar-sahur arası bol su içilmeli
- İftar sofrasında çorba, sebze ve salata bulundurulmalıdır
- Hurmanın miktarına dikkat edilmeli, 1 taneden fazla yenmemelidir
- Kızartmalardan uzak durulmalı, ızgara ve haşlama yapılmalıdır
- İftarda besinler hızlı tüketilmemeli, yavaş yavaş yenmelidir
- Aşırı yağlı yiyecekler tüketilmemelidir
- Kabızlığı önlemek için lif oranı yüksek olan kuru baklagiller, kepekli ve tahıllar gıdalar tercih edilmeli
- İftardan sonra yürüyüş gibi hafif egzersizler yapılmalıdır
- Sahurda, kahvaltıda olduğu gibi hafif gıdalar ya da çorbalar tercih edilmelidir
- Kişiyi tok tutabilen yumurta, yulaf, kuru baklagil ve kuruyemişler tüketilmelidir
- Meyve suları yerine şekersiz kompostolara yönelinmelidir
Bunların yanı sıra haftada iki gün, yağsız dana eti ve ızgara olmak kaydı ile kırmızı et tüketilmesi önerilir. Ancak sucuk, sosis, pastırma ve salam gibi işlenmiş etlerden uzak durulması önemlidir. Kronik hastalıkları olanların Ramazan döneminde yağlı ve şerbetli tatlılardan da uzak durması önemlidir.
Sık Sorulan Sorular
Şeker hastaları oruç tutabilir mi?
Şeker hastalarının oruç tutması sağlık açısından hem kan şekeri düşüklüğü hem de susuzluk riski olabileceği için pek tavsiye edilmez ancak doktor kontrolünde dengeli bir beslenme programıyla diyabet hastalarının da oruç tutabilmesi mümkün olabilir.
Emziren anneler oruç tutabilir mi?
Doktorun onay vermesi halinde emziren annelerin oruç tutabilmesi söz konusudur.
Oruç tutmanın zararı var mı?
Kronik hastalığı olanların dışında oruç tutmanın, zarardan ziyade faydalı bir durum olduğu bilimsel çalışmalarla da ortaya konmuştur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 5 Mart 2024