Yükleniyor
Kernikterus, yenidoğan bebeklerde kanda aşırı bilirubin (hiperbilirubinemi) seviyeleri ile karakterize bir şekilde ortaya çıkan sarılığın nadir bir nörolojik komplikasyonudur. Nadir görülen bir komplikasyon olsa da tedavi edilmediğinde kalıcı beyin hasarına yol açabilecek kadar tehlikeli bir hal alabilir. Altında yatan temel neden bilirubin yüksekliği olan kernikterusta sarılığa ek olarak bebeklerde agresiflik, sürekli ağlama, yetersiz beslenme ve nöbet gibi belirtiler görülür.
Kernikterus, bebeğin kanında çok fazla bilirubin bulunması sonucunda ortaya çıkan sarılıkta görülen nadir ancak ciddi bir komplikasyondur. Teşhis edilip erken tedavi edilmediği durumlarda kalıcı beyin hasarına dönüşebilme riski bulunur.
Sarılık yenidoğan bebeklerde sık görülen bir durumdur ve kanda aşırı bilirubin bulunmasından kaynaklanır. Sarılık durumu cilt, gözlerin beyaz kısmı, diş etlerinin veya dilin altındaki bölgenin (mukoza zarları) sarı görünmesidir. Zamanla tedavi ile birlikte bilirubin seviyeleri normale döner ve sarılık geçer.
Ancak sarılığın bebeklerde ortaya çıkardığı bazı komplikasyonlar da söz konusudur. Bunlardan birisi de kernikterustur. Nörolojik bir komplikasyon olan kernikterus her bebekte görülmez ve genellikle nadir bir durumdur ancak tedavi edilmediği takdirde kalıcı beyin hasarına yol açma tehlikesi barındırdığı için ciddiye alınmalıdır.
Sarılık belirtilerine ek olarak bebekte aşırı ağlama krizleri, yemek yememe ve nöbetlere rastlandığında doktora başvurmak hayati önem taşır.
Kernikterus kendi içinde üç evreye ayrılır ve her evrede farklı semptomlar görülür. Bu evreler şöyle açıklanabilir:
Erken dönem: Beslenme ve emmede zorluk, çok uykulu olma, düşük kas tonusu ve yüksek seslere tepkisizlik (irkilme refleksi) gibi belirtiler erken dönem evresinde görülür.
Orta evre: Sinirlilik, yüksek perdeden ağlama krizleri ve kaslarda gerginlik (yüksek kas tonusu) belirtileri orta evrede ortaya çıkar.
Son evre: Beslenmeme, kaslarda sertlik (boyun arkaya doğru eğilmiş, sırt kamburlaşmış) ve nöbetler gibi ciddi belirtiler ise kernikterusun son evresinde kendini gösterir.
Son evre kernikterus çok ciddi ve yaşamı tehdit edici bir noktaya gelebilir. Çocuğunuzda başka semptomlara ek olarak sarılık olduğunu fark eder ve de bir anormallik hissederseniz vakit kaybetmeden doktora başvurun.
Nörolojik bir durum olan kernikterus, bebeklerde tedavi edilmeyen sarılığın nadir fakat ciddi bir komplikasyonudur. Aşırı bilirubinin beyne veya merkezi sinir sistemine zarar vermesiyle oluşur. Bebeğin karaciğeri yüksek bilirubinden yeteri kadar kurtulamaz ve sarılık meydana gelir. Sarılıkla birlikte de kernikterus oluşma riski doğar.
Kernikterus tıbbi açıdan ise Kanda konjuge olmayan bilirubin (dolaylı bilirubin) seviyeleri, atılımın azalmasına ve bilirubin üretiminin artmasına yol açan herhangi bir olaydan dolayı 25 mg/dL'yi geçtiğinde ortaya çıkması şeklinde de ifade edilebilir.
Nörolojik bir sarılık komplikasyonu olan kernikterus nadir ancak ciddi belirtilere yol açabilir. Bu belirtilerin arasında bebekte görülen ağlama krizleri, agresiflik, yemek yememe, nöbetler, kas tutulması ve yüksek seslere tepkisizlik yer alır.
Bahsi geçen belirtiler kernikterus evresine göre değişkenlik gösterebilir. Kernikterus belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Sarılığa ek olarak kernikterusa işaret eden belirtiler söz konusu olduğunda doktora danışın. Erken teşhis edilip tedavi edilmeyen kernikterus vakaları beyin hasarına sebebiyet verebilir.
Kernikterus için öncelikle bebeğe sarılık teşhisi koyulması gerekir. Çünkü kernikterus sarılığa bağlı ortaya çıkan bir komplikasyondur. Sarılık teşhisi ile birlikte bebekte kernikterusa işaret eden belirtiler söz konusuysa ışık ölçer testi ve bilirubin kan testi yapılabilir. Bilirubin kan testi bebeğin topuğundan kan alınır (topuk kanı) ve incelenir.
Kernikterus tedavisinde de yenidoğan sarılığının tedavisinde kullanılan kan değişimi yöntemi kullanılır. Bununla birlikte ışık terapisi ve intravenöz immünoglobulinler (IVIG) tedavisi de kernikterus için uygulanabilecek tedavi yöntemleri arasında yer alır. En doğru tedaviye ise doktor tarafından karar verilir.
Kernikterus, sarılığın beyinde kalıcı hasara yol açabilme riski bulunan nörolojik bir komplikasyonudur. Bebekte sarılık ortaya çıktıktan sonra nadir de olsa görülebilir. Sarılıkla aynı şey değildir.
Kernikterusun başlıca risk faktörü bebeğin sarılık olmasıdır. Bununla birlikte 37 haftadan önce erken dünyaya gelinmesi, iyi beslenilmemesi ve ailede yenidoğan sarılığı öyküsü olması kernikterus riskini artırabilir.
Kernikterus teşhisi için bebeğin kanındaki toplam serum bilirubin (TSB) seviyesi ölçülür. Normal bir bilirubin seviyesi 0,1 ila 1,2 mg/dL'dir (desilitre başına miligram). Sarılık belirtileri, bilirubin seviyesi 2,0 mg/dL olduğunda ortaya çıkar. 25 mg/dL veya daha yüksek bir test sonucu yüksek bilirubini gösterir ve kernikterus riski doğar.
Sarılık sonrası ortaya çıkan kernikterus erken teşhis edildiği takdirde kalıcı bir şekilde iyileşebilir ancak tedavisinde geç kalınırsa nörolojik açıdan tehlikeli bir durum yaşanabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 4 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
