Kemik metastazı, kansere neden olan kötü huylu tümörlerin kemikleri yayılmasıdır. Kanserin kemiklere yayılmasıyla birlikte görülen en yaygın belirtiler kemiklerde zayıflık ve şiddetli kemik ağrılarıdır. Neredeyse tüm kanser türleri kemiklere yayılarak metastaz yapabilir. Ancak özellikle meme kanseri ve prostat kanseri gibi kanser türlerinde tümörlü hücrelerin kemiğe yayılma riski daha yüksektir.
Kemik Metastazı Nedir?
Kemik metastazı, vücudun herhangi bir yerindeki kanserin bulunduğu yerden ayrılarak kemiklere sıçramasıyla meydana gelen metastatik kanserin bir belirtisidir. Kemik metastazı özellikle meme kanseri, prostat kanseri ve meme kanseri gibi kanser türlerinde daha sıklıkla görülür.
Kemik metastazının temelinde kanserin kemiklere sıçraması söz konusudur. Örneğin prostattaki kanser hücreleri bulunduğu yerden ayrılarak kemiklere sıçrar. Kemiklere sıçramasıyla da kemik metastazı oluşur. Prostat kanserinin dışında özellikle meme kanseri ve akciğer kanserinde de bu duruma sık rastlanabilir.
Bu bilgilerin yanı sıra kemik metastazı herhangi bir kemikte meydana gelebilir ancak daha sıklıkla omurga, pelvis ve uyluk kemiklerinde ortaya çıkar. Diğer yandan kemik metastazı kanserin ilk belirtisi olabilmekle birlikte kanser tedavisinden yıllar sonra da meydana gelebilir. Bu sebeple kanser atlatılsa bile düzenli kontroller oldukça önemlidir.
Kemik ağrısı, kemiklerde zayıflama ve kemik kırıkları gibi durumlar kemik metastazında görülen yaygın belirtiler arasındadır. Semptomları hafifletmeye yönelik bir adım atılmazsa kemik metastazı zamanla daha da şiddetlenebilir ve kemik rahatsızlıkları artabilir.
Kemik Metastazı Neden Olur?
Kemik metastazı, kanser hücrelerinin orijinal yerlerinden ayrılıp kemiklere sıçramasıyla meydana gelir. Birçok kanser türü kemik metastazı yapabilir ancak özellikle prostat kanseri, meme kanseri ve akciğer kanserinde bu risk daha fazladır.
Kemik metastazı yaşanmasına neden olan ve risk faktörü yüksek kabul edilen kanser türleri şöyledir:
Kemik metastazındaki döngüyü anlamak için kemik hücrelerinin nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi edinmek bu konuda yardımcı olabilir. Vücutta iki tür kemik hücresi vardır. Bunlar osteoblastlar ve osteoklastlar olarak adlandırılır. Osteoblastlar yeni kemik hücreleri oluştururken, osteoklastlar ise eski veya hasarlı kemik hücrelerini çözer ve parçalar. Normal şartlarda bu iki kemik hücresi türü eski kemik hücrelerinin yerini alan yeni kemik hücrelerinin sürekli akışını sağlamak için birlikte çalışır. Ancak kemiklere sıçrayan kanserler bu süreci bozar.
Kemik Metastazı Belirtileri
Kemik metastazının en yaygın belirtisi özellikle geceleri kötüleşen şiddetli kemik ağrılarıdır. Kemik metastazı bunun dışında kemiklerde zayıflık, kemik kırılması, uyuşukluk ve idrar yapmakta güçlük gibi belirtilerle de karakterizedir. Ayrıca mide bulantısı, kusma, zihinde bulanıklık ve bağırsak inkontinansı da kemik metastazı belirtileri arasında yer alabilir.
Kemik metastazı genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:
- Kemik ağrısı
- Kemiklerde zayıflık
- Kemik kırılması
- Omurga, kol ve bacaklarda uyuşma
- Mide bulantısı ve kusma
- Zihinde bulanıklık
- Bağırsak inkontinansı
- Hiperkalsemi (kanda kalsiyum yüksekliği)
- İştahsızlık
- Aşırı susama
- Yorgunluk
Kemik ağrısı
Kemik ağrısı, kemik metastazında görülen en yaygın belirti olarak kabul edilir. Kanserli hücreler kemiklere sıçradığında kemiğin yapısını bozar ve kemiklerin gücü azalır. Buna bağlı olarak da şiddetli kemik ağrıları yaşanır. Bu ağrılar özellikle geceleri kötüleşmesiyle karakterizedir.
Kemiklerde kırılma
Kanserin orijinal bölgesinde ayrılıp kemiklere sıçradığı kemik metastazı kemikleri daha kırılgan bir hale getirir ve kemikler gelen en ufak müdahalede bile kırılma riskiyle karşı karşıya kalır. Bu durum vücuttaki herhangi bir kemiği etkileyebilir ancak genellikle omurga, kaburgalar, pelvis bölgesi, üst kol kemiği (humerus), üst bacak kemiği ile birlikte kafatasını da etkileyebilir. Kemik metastazına bağlı kemik kırıkları özellikle keskin ve geceleri kötüleşen şiddetli ağrıya neden olabilir. Bacak veya kol kırıkları yaşandığında bu bölge hareket ettirilemeyecek seviyeye gelir.
Kemik Metastazı Nasıl Teşhis Edilir?
Kanserin kemiklere sıçrayıp kemik metastazı meydana getirip getirmediğini öğrenmek için bazı görüntüleme testleri yapılabilir. Bunların arasında kemik taraması, BT taraması, MR, PET taraması ve röntgen yer alır.
Kemik metastazı için başvurulan görüntüleme yöntemleri şöyledir:
Kemik Metastazı Tedavisi
Kemik metastazını tedavi eden bir spesifik bir tedavi yoktur. Amaç, semptomların şiddetini azaltmak ve özellikle şiddetli kemik ağrısını dindirmektir. Bu bağlamda uygulanabilecek tedavi yöntemleri şu şekildedir:
- Kemoterapi veya hormon tedavisi
- Monoklonal antikor tedavisi
- Radyasyon tedavisi
- Kifoplasti
- Gerekirse ameliyat
Kemoterapi veya hormon tedavisi: Kemik metastazı ortaya çıktığında (kemiklerde birden fazla kanserli tümör varsa) doktor tarafından kemoterapi veya hormon tedavisine başvurulabilir.
Monoklonal antikor tedavisi: Kemik metastazına bağlı kemik kırılma riskini azaltmak için birtakım ilaçlar reçete edilebilir.
Radyasyon tedavisi: Kemiklerdeki tek bir tümörden kaynaklanan ağrı için radyasyon tedavisi uygulanabilir. Bu tedavi omurilik sıkışmasından kaynaklanan ağrıya da yardımcı olabilir. Doktor aynı zamanda radyasyon tedavisini kortikosteroidlerle birleştirebilir.
Kifoplasti: Kifoplasti işlemi omurganın sıkışmaya bağlı kırıklarını tedavi etmeye yardımcı olabilir.
Ameliyat: Gerektiği durumlarda kırılgan kemikleri güçlendirmek veya tümörü çıkarmak için ameliyat da önerilebilir.
Kemik Metastazı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kemik metastazı ne demek?
Kemik metastazı veya kemik metastatik hastalığı, kanserin kemiklere sıçraması durumudur.
Kemik metastazı öldürür mü?
Kemik metastazının tamamen iyileştirmek mümkün değildir ancak semptomlarını hafifletmek için bazı tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Hayati tehlike konusu ise kanserin ve metastazı evresine bağlıdır.
Kemik metastazı hangi kanser evrelerinde görülür?
Kemik metastazı genellikle kanserin dördüncü ve bilinen en kritik evrelerinde ortaya çıkar. Bu evrede kanser artık diğer organ ve kemiklere de sıçrama gösterebilir.
Kemik metastazı olan hastaların yaşam kalitesi nasıl artırılır?
Kemik metastazı olan hastalarda ağrı kesiciler, radyoterapi tedavisi, kemik güçlendirme tedavileri, fiziksel rehabilitasyon, psikolojik destek, beslenme desteği ve palyatif bakım yöntemlerine başvurulabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 31 Aralık 2024