Kekik Faydaları Nelerdir? Kekik Yağı Ne İşe Yarar?

Kekik Nedir? 

Kekik, ballıbabagiller ve nane ailesine ait olan, keskin kokusu ile dikkat çeken ve anavatanı Akdeniz olarak bilinen bir bitkidir. Türkiye'de de yaygın olarak yetişen kekik bitkisinin dünya üzerindeki ihtiyacının yaklaşık yüzde 70'i Türkiye'den karşılanır.

Daha çok yemeklerde ve et ürünlerinde sıklıkla tercih edilen kekik, sağlık üzerindeki faydalarıyla da bilinir. En önemli faydalarından biri  iştah açması, bağışıklığa iyi gelmesi ve öksürüğü azaltması olan kekik aynı zamanda idrar söktürür, sindirimi iyileştirir, akneleri azaltır, hazımsızlığı giderir, adet dönemi ağrılarını azaltabilir, kalp-damar hastalıklarını riskini azaltabilir.

Farklı türleri bulunan kekik bitkisinin en çok ihracatı yapılan türü izmir kekiğidir. Bunun yanında İstanbul kekiği ve toka kekiği de bilinen kekik türlerindendir.

Kekik Türleri Nelerdir?

İhracatı en çok yapılan kekik türü İzmir kekiğidir. Genellikle eczacılıkta kullanılan İzmir kekiği aynı zamanda halk arasında bilyeli kekik olarak da bilinir. İzmir kekiğinin dışında İstanbul kekiği, toka kekiği ve beyaz kekik de bilinen kekik türleri arasındadır.

İzmir Kekiği: Halk arasında bilyeli kekik, peynir kekiği, güve kekiği, taş kekiği isimleriyle de bilinir. İhracatı en çok yapılan İzmir kekiği, genellikle eczacılıkta kullanılır.

İstanbul Kekiği: İstanbul kekiği, halk arasında kara kekik olarak bilinir. Baharat ve çay yapımında kullanılır. Böcekleri bitkilerden uzak tutmak amacıyla da kullanılır.

Toka Kekiği: Toka kekiği, dünyada sadece Isparta'nın Sütçüler ilçesinde yetişme imkanı bulur. Sütçüler kekiği ismiyle bilinen Toka kekiği, Avrupa, Hindistan, ABD ve Kanada olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilir.

Beyaz Kekik (Alanya kekiği): Alanya kekiği olarak bilinir. İçerisinde bulunan karvakrol maddesi ile akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan beyaz kekik, daha çok yağ şeklinde tüketilir.

Dağ Kekiği: Suriye kekiği olarak da bilinir. Dağlarda ve kayalık bölgelerde doğal olarak yetişir. Yemeklerde kullanılmasının yanı sıra çay şeklinde de tüketilir.

Türkiye'de, bu kekiklerin yanı sıra Akdeniz kekiği, tarla kekiği, yabani kekik gibi kekik türleri de yetişir.

Kekik Faydaları Nelerdir?

Adet ağrılarını hafifletmesi, öksürüğü azaltması, sindirim sistemini koruması, kan dolaşımını hızlandırması, kan basıncını düzenlemesi, kalp sağlığını desteklemesi ve sakinleştirici etkisi kekik faydalarındandır. Kekik bakteri ve mantar enfeksiyonlarını da önleyeci etkiye sahiptir.

Kekik solunum yolu sorunlarını rahatlatmayı sağlar, balgam söktürücü ve iltihap gidericidir. Antibakteriyel etkiler sağlar, bronşit, astım, boğaz ağrısı veya mevsimsel alerjileri semptomlarını azaltmaya yardım edebilir.

Kekik özellikle A vitamini ve C vitamini açısından zengindir . A vitamini mukoza zarı, göz sağlığı ve cilt sağlığı için önemli bir vitamindir. C vitamini bulaşıcı hastalıklara karşı direnç göstermek ve zararlı proinflamatuar serbest radikallere karşı vücudu korumaya yardım eder. Lutein, zeaksantin ve timonin gibi içerdiği antioksidanlar, vücuttaki serbest radikalleri nötralize etmeye ve ortadan kaldırmaya yardımcı olur.

Kekik faydaları genel olarak şunlardır:

• Kekik tüketimi bağışıklığa iyi gelir
• Mantar ve enfeksiyon önleyici ve giderici etkiye sahiptir
• Kekik adet ağrılarını hafifletir
• Öksürüğü azaltır
• Kekik idrar söktürücüdür
• Sindirim sistemini korur
• Kan dolaşımını hızlandırır
• Kekik kalp sağlığını destekler
• Kan basıncını düşürür
• Akne ve sivilce tedavisine yardımcıdır
• Sakinleştirici etkisi söz konusudur
• Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirmeye yardım eder
• Anemiyi önlemeye yardımcı olabilir
• Düzenli kullanılırsa diş eti problemlerine iyi gelir
• Bronşit tedavisinde kullanılabilir
• Kekik iştah açıcı bir bitkidir

Kekik iştah açıcıdır

Yemeklere ve özellikle et ürünlerine eklendiğinde kekiğin iştah açıcı bir özelliği olduğu dikkat çeker. 

Bağışıklığa iyi gelir

Antibakteriyel ve antioksidan özellikler taşıyan kekik bitkisi bu sayede bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu hastalıklara karşı daha da dirençli hale getirir. 

Antiviral etkisi mantar ve viral enfeksiyonları önleyebilir

Kekik özellikle antiviral etkisiyle viral enfeksiyonları önleyici etkisi bulunan bir bitkidir.

Adet ağrılarını hafifletir

Flavonoidler bileşiği içeren kekik bitkisinin adet ağrılarını hafifletme konusundaki etkisi bilinir.

Öksürüğü azaltır

Özellikle antimikrobiyal etkiler içeren kekik çayı ve kekik yağının solunum yollarını daraltıp öksürüğü azalttığı değerlendirilir.

Sindirim sistemini korur 

Antimikrobiyal ve antiinflamatuar yapısıyla öne çıkan kekik sindirim sistemini korumasının yanında hazımsızlığı ve şişkinliği hafifletmeye yardımcı olan sindirim enzimlerinin üretimini teşvik ederek sindirime yardımcı olur.

Kan dolaşımını hızlandırır

Kan dolaşımını hızlandırma potansiyeli olan kekik aynı zamanda kan basıncını düşürerek tansiyonun yükselmesini önler ve kalp-damar hastalıklarının riskini de bir bakıma azaltmış olur.

Akne tedavisinde işe yarayabilir

Antibakteriyel özellikleriyle bilinen kekiğin akne ve sivilce tedavisinde işe yarayabileceği düşünülür.

Kekik Yağı Faydaları Nelerdir?

Esansiyel bir yağ olan kekik yağı antioksidan yapısıyla öne çıkar ve özellikle ciltteki sivilceleri temizler. Bunun yanında saça uygulandığında saç dökülmesini önleyici özelliği bulunan kekik yağı bel ağrısı ve kemik rahatsızlıkları için de önerilir.

Kekik yağının vücuda sağladığı faydalar şu şekildedir:

• Güçlü bir antioksidan yapısı vardır
• Kekik yağı ciltteki sivilceleri ve yaraları iyileştirir
• Saç dökülmesini azaltır
• Bel ağrısı için etkilidir
• Kekik yağı kemik rahatsızlıkları için önerilir
• Hormon seviyeleri dengelemeye yardımcı olur
• Üst solunum yollarını rahatlatır
• Diş sağlığını korur
• Kaygı ve stresi azaltabilir
• Mide ve bağırsaklarda gaz oluşumunu önleyebilir

Kekik nasıl kullanılır?

Kekik, oldukça yaygın kullanılan bir baharattır. İlaç, gıda, kozmetik alanlarında kullanılan kekik, antimikrobiyal özelliğinden dolayı hayvancılıkta da kullanılır. Hem kurutulmuş hem de taze kullanılabilir. Ayrıca kekik yağı ve kekik çayı olarak da tüketilir. Kekik, çay formunda tüketileceği zaman besin değerini kaybetmemesi açısından kaynayan su 5 dakika kadar soğutulur ve kekikler üzerine eklenir. Yemeklerde ve salatalarda, bazı hastalıkların tedavisinde, kozmetik alanında geniş bir kullanım alanı vardır.

Kekik yağı nasıl kullanılır?

Doğal ve güçlü bir antibiyotik olan kekik, yağ olarak da sıklıkla kullanılmaktadır. Kekik yağı ise, Thymus vulgaris olarak bilinen bitkinin yapraklarından elde edilir. Kekik yağının içerisinde bulunan karvakrol maddesi bakterilere karşı vücudu savunur. İçerdiği maddeler açısından yaşlanmanın etkilerini en aza indirir. Kekik yağı hem içilerek hem de uygulanmak istenen bölgeye sürülerek kullanılabilir. Kekik yağı, özellikle cilt sağlığını korumada çok etkilidir. Cildi rahatlatmak için banyo suyunun içerisine dahil ekleyebileceğiniz kekik yağı oldukça sağlıklı bileşenler içerir. Bu bileşikler şunlardır:

• Carvacrol
• Timol
• Linalool
• Cineol
• Borneol

Kekik yağı kesinlikle tek başına kullanılmamalıdır. Su ile seyreltilerek kullanılması daha uygundur. Özellikle hamileler ve emziren annelerin kekik yağı kullanmadan önce doktoruna danışması tavsiye edilir.

Kekik Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kekiğin cilde faydaları nelerdir?

Faydalı bir bitki olan kekik, cilt sağlığına olan yararlarıyla da bilinir. İyi bir antioksidan kaynağı olan kekik, yaşlanma karşıtıdır. Kekiği bir süre kaynattıktan sonra suyu cilde sürülerek kullanılabilir. Kekik düzenli kullanıldığında sivilce ve akne oluşumunu engeller. Yorgun ciltlerde yorgunluğun önüne geçer ve cildin parlak görünmesini sağlar. Kırışıklıkların giderilmesinde önemli rol oynar. Cildinizin parlak görünmesini, sivilce ve aknelerden arınmasını istiyorsanız kekik toniğini yüzünüze uygulayabilirsiniz.

Doğal kekik toniği şu şekilde yapılır:

• 2 yemek kaşığı kekiği 2 litre suda iyice kaynatınız.
• İyice soğumasını beklemelisiniz.
• Süzdükten sonra uygun bir şişe içerisine koyabilirsiniz.
• Şişeyi serin bir yerde saklamanız daha doğru olur.
• En geç bir hafta içerisinde tüketmeniz gerekir.

Bu karışım ciltteki makyaj kalıntılarının, fazla kir ve yağların temizlenmesine yardımcı olur. Kekik toniğini bir pamuk yardımıyla gece yatmadan önce yüzünüze uygulayabilirsiniz.

Kekik hangi hastalıklara iyi gelir?

Kekik grip ve soğuk algınlığa iyi gelerek semptomları azaltır, bağışıklığı güçlendirir, hazımsızlığı giderir, adet ağrılarını hafifletir.

Kimler kekik kullanamaz?

Gastrit, ülser, bağırsak hastalıkları ve karaciğerinde iltihap olan kişilerin kekik kullanımı konusunda dikkatli olması gerekir. Kekik yağının ise hassas cilde sahip olan kişiler tarafından kullanılması pek önerilmez.

Kekik hangi yemeklerde kullanılır?

Yemeklerde en sık kullanılan baharatlardan birisi olan kekiğin kullanım alanı oldukça geniştir. Özellikle İtalya, Fransa ve Akdeniz'de yaygın kullanılan bir baharattır. Et yemeklerinde, sebze yemeklerinde sıklıkla kullanılan kekik, kuru şekliyle yemeklerde, taze olarak ise salatalarda kullanılır. Özellikle koyun ve kuzu yemeklerinde baskın et kokusunu gidermek için tercih edilir. Mangalda, barbeküde kullanılan etlerin daha lezzetli olması için marine yapılırken, bolca kekik tüketilir. Kekik, tavuk yemeklerine de oldukça yakışan ve lezzet veren bir baharattır. Farklı bir aroma kattığı için salata sosları ve çorbalarda da kullanılır.

Kekik nasıl kurutulur?

Geleneksel bir gıda kurutma yöntemi olan güneşte kurutma yöntemi ile kurutulan kekik, kurutulmuş haliyle daha uzun süre saklanır ve birçok alanda kullanılır. Yıkanmış ve suyundan arındırılmış olan kekikler, temiz, tozsuz ve direkt güneş ışığı almayan geniş bir alanda kurutulabilir. Yaklaşık 10 gün kadar ara ara karıştırılarak kurumaya bırakılır. Kekiklerin dallarından ayrılmaması ve suyunun iyice süzülmesi çok önemlidir. Eğer kekik iyice kurulanmazsa siyahlaşmaya yol açabilir. Kekik kuruduktan sonra saklama sırasında hava almaması gerekir. Ayrıca güneş ışığına da maruz kalmamalıdır. Kurutularak saklanan kekik, 6 ay kadar muhafaza edilebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.