Kekemelik Neden Olur? Kekemelik Nasıl Tedavi Edilir?

Kekemelik Nedir?

Kekemelik; konuşmanın kesilmesi ve duraklamasıyla karakterize olan, seslerin, hecelerin ve kelimelerin tekrarıyla ortaya çıkan, konuşmanın akışını bozan bir konuşma bozukluğudur. Konuşurken tereddüt etme, sesleri ve kelimeleri istemsiz tekrarlama veya sesleri uzatma gibi konuşmayı kesintiye uğratan durumları içeren kekemelik genellikle çocukluk çağında görülen bir problem olarak kabul edilir.

Konuşmada oluşan bu kesintiler genellikle akıcılık bozukluğu olarak da adlandırılır. Kekemeliğe neden olan faktörler tam olarak bilinemese de genetik, dil yapısı ve beyin gelişimi gibi durumlar kekemeliğin nedenleri arasında sayılabilir. Kişide görülen en en yaygın kekemelik belirtisi ise ses, hece veya kelimelerin duraklayarak ve tekrarlanarak söylenmesidir. Kekemelik tedavisinde öncelikle amaçlanan durum, çocukluk çağında bozukluğun önlenerek yetişkinliğe taşınmamasıdır.

Kekemelik Neden Olur?

Kekemelik oluşumuna zemin hazırlayan olası nedenler arasında nörolojik temelli beynin konuşma ve dilin nasıl işlendiğini kontrol eden bölgelerindeki sorun yer alır. Bununla birlikte genetik, dil yapısında bozukluk, konuşma kaslarında aksaklık, nefes problemleri ve zaman zaman da stresin kekemeliğe sebep olduğu kabul edilir.

Kekemelik nedenleri şöyle açıklanabilir:

Beyin yapısında farklılıklar

Kekeme olan çocuklar ve yetişkinlerin belirli beyin alanlarında farklılıklara sahip olma ihtimali daha yüksek olarak değerlendirlir. Bunlar genellikle konuşan kasları veya kas koordinasyonunu kontrol eden bölgelerde ortaya çıkar.

Genetik

Kekeme olan birinci derece bir akrabası (ebeveyn veya kardeş) olan kişilerin kekemelik problemiyle karşı karşıya kalma ihtimali çok daha fazladır.

Dil yapısında bozukluk ve konuşma kaslarında aksaklık

Zamanlama, duyusal ve motor koordinasyon gibi dil ve konuşma yapısında anormalliklerin söz konusu olması da kekemeliğe zemin hazırlayabilir.

Stres

Topluluk önünde konuşma problemleri yaşayan kişiler, yoğun stres altında yaşayan bireylerin konuşmasında bozukluklar meydana gelebilir ve bu durum kekemelik meydana getirebilir.

Kekemelik Çeşitleri Nelerdir?

Kekemelik kendi içinde gelişimsel kekemelik, kalıcı kekemelik ve edinilmiş kekemelik olmak üzere üçe ayrılır.

Kekemelik çeşitleri daha detaylı biçimde şu şekildedir:

Gelişimsel kekemelik: Nörogelişimsel bir bozukluk olan gelişimsel kekemelik, beyin yapısının beklenenden daha farklı farklı gelişmesiyle meydana gelir. Bu durum genellikle çocukluk çağlarında başlar.

Kalıcı kekemelik: Kalıcı kekemelik, yetişkinliğe kadar devam eden uzun süreli bir kekemelik türüdür.

Edinilmiş kekemelik: Edinilmiş kekemelik de beyni etkileyen bir problemin yanı sıra bir yaralanma sonucu oluşabilen kekemelik çeşidi olarak karşımıza çıkar.

Kekemelik Belirtileri Nelerdir?

Kişide ortaya çıkan konuşma sırasında duraklamalar, kelime veya hecelerin tekrarlaması ve uzatılmasıyla birlikte konuşurken tereddüt etme ve sesteki gerginlik kekemelik belirtileri arasında gösterilir.

Genel olarak kekemelik belirtileri şunları içerir:

• Bir kelimeye, ifadeye veya cümleye başlamada zorluk çekmek
• Konuşma sırasında istemsiz duraklamalar
• Ses, kelime ve hecelerin tekrarlanması
• Konuşurken tereddüt etmek
• Kelimeler arasında geçiş yapamamak
• Konuşma sırasında gerginlik hissi ve nefes problemleri
• Konuşurken gözlerin hızlı hareket edip titremesi
• Dudakların sallanması
• İletişim kurma yeteneğinin sınırlı olması
• Yüzde tik oluşumu ve yumrukların sıkılması

Yukarıda yer alan belirtilerin özellikle çocuklarda sık görüldüğü durumlarda bir psikoloğa başvurulması, kekemeliğin ileri yaşlarda da devam etmemesi açısından önemlidir.

Kekemelik Nasıl Teşhis Edilir?

Kekemelik teşhisini genellikle çocuk psikolojisi uzmanları yapar. Psikologlar öncelikle ailede kekemelik öyküsü olup olmadığı öğrendikten sonra çocukta yer alan semptomları inceler ve kekemeliğin teşhisini koymaya çalışır.

Çocuklarda ortaya kekemelik probleminin teşhisinde tıbbi testlere ihtiyaç duyulmaz ancak yetişkinlerde beklenmedik şekilde meydana gelen kekemelik durumu afazi hastalığının işareti olabileceğinden doktor tarafından bt taraması ve mr gibi tıbbi görüntüleme testleri istenebilir.

Kekemelik Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kekemeliğin tedavisi konuşma terapisi, bilişsel davranışçı terapi ve konuşma-dil için evde uygulanabilecek ebeveyen-çocuk çabalarını içerir. İlaç tedavisinin genellikle kullanılmadığı kekemelik problemlerinde amaç konuşma terapileri sayesinde konuşmanın düzgün ve akıcı bir hal almasını sağlamaktır.

Uzmanlar eşliğinde konuşma hızının yavaşlatılmasını sağlamaya yönelik egzersizler ve doğru nefes alma teknikleri gibi yöntemlerle kekemeliğin ortadan kaldırılması söz konusudur. Çocukluk çağında tedavi edildiği takdirde kekemeliğin yetişkinlik döneminde görülme ihtimali düşüktür.

Strese bağlı kekemelik vakalarında ise bazen psikiyatristler depresyon ve anksiyete ilaçlarıyla soruna çözüm bulmaya çalışabilir.

Kekemelik Nasıl Geçer?

Kekemelik problemini geçirmek için en başarılı yöntem konuşma terapisi yapmaktır. Diğer yandan kekemelik egzersizleri yaparak da kekemelik sorununun önüne geçmeniz mümkündür:

Yavaş konuşmaya çalışın

Kekemeliği geçirmenin en iyi yollarından biri konuşurken yavaşlamaktır. Konuşmayı tamamlamak için acele etmek, hızlı konuşmanıza ve kekelemenize sebebiyet verebilir.

Konuşma pratiği yapın

Yakın arkadaşlar, yakın çevre veya aile üyeleriyle güvenli bir ortamda yapılacak konuşma alıştırmaları konuşma sırasında kendinizi daha rahat hissetmenizi sağlar.

Farkındalık eylemlerinde bulunun

Sakin kalıp düşüncelere ve belli bir eyleme odaklanarak yapılacak farkındalık uygulamaları sayesinde de kekemelik sorununa çözüm bulabilirsiniz.

Sesinizi kaydedin

Kendi sesinizi kaydederek kekemeliğin hangi boyutta olduğunu ve sorun yaşadığınız kelimeleri daha net belirleyebilirsiniz. Bu da kekemeliğin daha kısa süre içinde iyileşmesi konusunda size destek olur.

Kekemelik Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kekemeliğin diğer adı nedir?

Kekemelik tıp dilinde disfemi olarak bilinir.

Kekemelik nasıl yok olur?

Kekemeliği iyileşmesi için en pratik ve çözüm odaklı tedavi yöntemi konuşma terapisidir. Bununla birlikte kekemelik egzersizleri, yavaş konuşmaya çalışmak ve nefes teknikleri de kekemeliği geçirebilir.

Kekemelik ilerler mi?

Kekemelik özellikle çocukluk çağında tedavi edilmediği durumlarda yetişkinlik dönemine de ulaşabilir ve ilerleyebilir.

Kekemelik kendiliğinden geçer mi?

Birçok kekemelik vakası kendiliğinden geçebilir ancak bazı çocuklarda sorun daha uzun sürebilir ve tedavi gerektirebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.