Kaygılı Bağlanma Nedir? Kaygılı Bağlanma Belirtileri ve Tedavisi

İlişkilerde Bağlanma Stilleri Nelerdir?

İlişkilerdeki bağlanma türleri, kişinin başkalarıyla kurduğu iletişimi şekillendiren önemli faktörlerdir. Bağlanma stili dört ana kategori altında incelenebilir. Bunlardan biri olan güvenli bağlanma, kişinin diğerleriyle olan ilişkisinde güven ve rahatlık hissetmesini ifade eder. Bu durumda yakın ilişkilerde hem bağımsızlık hem de yakınlık dengesini koruyabilir. Kaygılı bağlanma ise ilişkilerde reddedilme veya terk edilme korkusu yaşanması olarak ifade edilebilir. Kaygılı bağlanma ebeveyn veya bakımını üstlenen kişinin tutarsız tutumlarından kaynaklanır. Kaçıngan bağlanma, kişinin yakınlık ve bağlılıktan kaçınma eğilimi göstermesidir. Bu kişiler duygusal ifadelerden uzak durma eğiliminde olup ilişkisine mesafe koyar. Reddedici bağlanma türü çocukluk döneminde yaşanan travmatik davranışlar sonucunda oluşur. Bu durumda bireyin ilişkilerinde tutarlı bir model geliştirmesi zorlaşır ve güven sorunları yaşar.

Güvenli Bağlanma

Güvenli bağlanan kişiler ilişkisinde sağlam ve karşılıklı güvene dayalı bir temel oluşturur. Onlar için bağlanma, güven ve değer hissiyle iç içedir. Bu insanlar eşini hatasına karşı anlayışlı bir yaklaşım sergiler. 

Kaygılı Bağlanma

Kaygılı bağlanma stilinde olan kişiler sevdiklerinin kendine karşı ilgisiz olduğuna dair endişe taşır. Devamlı olarak bir onay ve yakınlık arayışı içerisindedir. Kaygılı bağlananlar, sevgi ve değer görmek adına ilişkisinde aşırı bağımlılık ve güvence arayışı içinde olma eğilimindedir.

Kaçıngan Bağlanma

Kaçıngan bağlanma özelliğine sahip kişiler bağımsızlık duygusuna odaklanırken, diğer insanların kendisine aşırı yakınlaşması fikrinden rahatsızlık duyar. Bu kişiler ilişkisinde yakınlaşmadan uzak durarak kendini güvenli ve kontrol altında hissetmeye çalışır.

Kaygılı Kaçıngan Bağlanma

Kaygılı kaçıngan bağlanma tarzına sahip olanlar, kendine yönelik düşük özsaygı ya da karşı tarafa aşırı güven duyma arasında bir çelişki yaşar. Bu bağlanma biçimine sahip olanlar kendi değerini sorgularken ilişkisinde partnerine karşı aşırı bağımlı bir tutum sergileyebilir.

Kaygılı Bağlanma Nedir?

Kaygılı bağlanma stilinde kişi terk edilme endişesi ve güvensizlik yaşar. Bu durum yakın ilişkilerde aşırı bağımlılık ve partnerine karşı aşırı duyarlılıkla kendini gösterir. Kaygılı bağlananlar eşinin ya da yakın ilişkide olduğu kişilerin her hareketini dikkatle izleyerek onların sevgisi ve ilgisine muhtaçtır. Bu eğilimi ilişkilerinde sıkça şüphe ve kıskançlık hissetmesine yol açar. Bunun yanı sıra partnerinden ayrı kaldığında huzursuzluk yaşar, yoğun düşüncelere kapılır. Sık sık partnerini kontrol etme ihtiyacı hisseder. İlişkileri dengeli olmamakla birlikte dalgalı duygusal duruma sahiptir. Dolayısıyla sürekli reddedilme veya yetersiz bulunma korkusuyla yaşar.

İlişkilerde Kaygılı Bağlanma Neden Olur?

Güvensiz kaygılı bağlanma stilinin temeli çocukluk dönemine dayanır. Bu da kişinin yetişkin ilişkilerinde terk edilme endişesi yaşamasına yol açar. Kaygılı bağlanma durumu, ebeveynin çocuğuna karşı tutarsız ya da duygusal olarak yetersiz davranış göstermesinden kaynaklanabilir. Güvensiz kaygılı bağlanan kişiler, ebeveyninin sevgisini ve ilgisini kazanmak için çaba içinde olabilir. Dolayısıyla yetişkinlik sürecinde devamlı bir onay arayışına ve bağlanma ihtiyacına dönüşür. Güvensiz kaygılı bağlanan kişiler, partnerinin ilgi ve sevgisini sorgular, ilişkide bir dengesizlik ve huzursuzluk yaratır. Güvensizlik ve korku, ilişkide aşırı bağımlılık ve kıskançlık gibi sorunlara yol açabilir.

Kaygılı Bağlanma Belirtileri Nelerdir?

Kaygılı bağlanma yaşayan yetişkin ilişkilerinde belirti olarak endişe ve güvensizlik duyguları gözlemlenir. Bu kişiler partnerinin kendini terk edeceğinden korkar. Bu korku da ilişkisinde bir güven arayışına yol açar. Kaygılı bağlanma belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Yakın ilişkilerde sınır koyma konusunda zorlanır
• Partnerine veya çevresindekilere aşırı bağlı bir tutum sergiler
• Bu bağlılık sürekli temas ve destek ihtiyacı şeklinde kendini gösterir
• Kendini yalnız bırakıldığında aciz hisseder, ayrılık anlarında aşırı duygusal tepkiler gösterir.
• Kaygılı bağlanan kişiler ilişkisinde aşırı derecede hassas olur
• Partnerinin ruh hali ve davranışlarından kolayca etkilenir. Bu durum da ilişkisinde bir dengesizlik ve belirsizlik yaratır
• Küçük ve önemsiz görünen durumları bile defalarca analiz etme eğilimindedir
• Devamlı başkalarında onay ve güven arar
• Kendini yeterince önemli hissetmek için dışarıdan onaylanmaya ihtiyaç duyar

Çocuklarda kaygılı bağlanma belirtileri

Bebeklerde kaygılı bağlanma stili farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler arasında ebeveynlerinin yanından ayrıldığında aşırı derecede endişe ve üzüntü yaşaması yer alır. Kaygılı bağlanan bebekler, ebeveyninin geri dönüşünde rahatlama ve mutluluk gösterebilir. Ancak kısa süre sonra tekrar kaygılanmaya başlar. Çocuklarda kaygılı bağlanma belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ebeveyn yokluğunda teselli bulmada zorlanarak yakınlığını ve fiziksel temasını arar
• Çocuklar da yaşıtlarıyla ilişki kurmada ve sosyal etkileşimde zorluk yaşayabilir
• Yabancılara karşı aşırı çekingen davranış sergilemek ve korkmak başlıca belirtiler arasındadır
• Bazı durumlarda saldırgan davranış sergileyebilir veya aniden öfkelenebilirler Ebeveyninden ayrı kaldığında yaşadığı üzüntü ve kaygı, ebeveyn geri döndüğünde de devam edebilir
• Bunun yanı sıra göz teması kurmaktan da kaçınabilir
• Ebeveynine yakın olmak istemesine rağmen kendini tam anlamıyla rahat ve güvende hissedemez

Kaygılı Bağlanma Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kaygılı bağlanma tedavisi, kişinin ilişkilerinde yaşadığı güvensizlik ve endişe durumunu yönetmesine yardımcı olur. Tedavi sürecinde öncelikle bireyin kendi bağlanma tarzını ve bunun ilişkisi üzerindeki etkisini tanıması gerekir. Farkındalık, kişinin kendini ve ilişkisini daha objektif bir şekilde değerlendirmesine olanak sağlar. İletişim becerisinin geliştirilmesi de oldukça önem taşır. Bu sayede kişi duygularını daha açık bir şekilde ifade edebilir, partneriyle daha sağlıklı bir iletişim kurabilir. Terapide kişinin geçmişte yaşadığı olaylara ve bu olayların şu anki ilişkisine nasıl etki ettiğine odaklanılır. Terapist, kişiye ilişkilerinde güven inşa etme ve güvende hissetme yolunu bulma konusunda rehberlik eder. Ayrıca kişinin sağlıklı sınır koymasına ve kendi ihtiyacını dengeli bir şekilde karşılamasına yardımcı olur. Bireysel veya çift terapisi, kaygılı bağlanmanın üstesinden gelmekte etkili olabilir.

Kaygılı Bağlanma ile Nasıl Başa Çıkılır?

Kaygılı bağlanma ile mücadele etmek için bireyin kendi duygusal dünyasına bir yolculuk yapması gerekir. Bu süreçte kişi kendi duygularını tanımalı ve anlamadır. Kendi kendine yapılan içsel çalışmalar da davranış kalıplarını ve bu kalıpların ilişkisindeki etkilerini anlamasına yardımcı olur. Sağlıklı ilişki dinamikleri konusunda bilgi edinmek de kaygılı bağlanma eğilimini hafifleterek daha güvenli ilişki modeli geliştirilmesine imkan tanır. Terapi desteği almak da kaygılı bağlanmayla başa çıkmak için etkili bir yol olabilir. 

Kaygılı Bağlanma Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Güvenli bağlanma olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Güvenli bağlanma, kişinin ilişkisinde kendini rahat ve güvende hissetmesi, karşılaşılan sorunları iletişim ve karşılıklı anlayışla çözebilme yeteneğiyle kendini gösterir. Güvenli bağlanan kişiler hem bağımsızlığını hem de ilişkilerindeki yakınlıkları dengeli bir şekilde sürdürebilir.

Bağlanma stili nasıl değiştirilir?

Bağlanma stilini değiştirmek için öncelikle kişinin bağlanma sorununu tanıması ve değişikliğe açık olması gerekir. Bu süreçte alınacak olan terapi, ilişki dinamiğini ve kişisel davranış kalıplarını anlama konusunda oldukça yarar sağlayabilir. İlerleme kaydetmek, öz bilinci artırmak ve sağlıklı ilişki modelini benimsemek için çaba göstermek, bağlanma stilinde olumlu bir değişiklik yapmaya yardımcı olacaktır. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.