Yükleniyor
Katapleksi, duygusal değişimler sonucu tetiklenen, ani kas güçsüzlüğü ya da felç ataklarıyla bilinç kaybı olmaksızın yaşanan bir durumdur. Katapleksi daha çok narkolepsinin bir belirtisi olarak yaşanır. Nöbet şeklinde ortaya çıkan bu durum saniyeler ya da dakikalarca sürebilir. Katapleksi genellikle ani uyku atakları olarak bilinen narkolepsi ile birlikte ortaya çıkar. Kişinin stres yönetimi ve düzenli uyku alışkanlığı sayesinde bu atakların sıklığı azaltılabilir.
Katapleksi, gülme, heyecan ve öfke gibi güçlü duyguların ani şekilde kas güçsüzlüğüne neden olması sonucunda görülen nörolojik bir problemdir. Kişi bilincini kaybetmeden aniden atak şekilde katapleksi geçirebilir. Gündüz vakti aniden uykuya dalma isteğine neden olan narkolepsi olan kişilerde görülen katapleksi, genetik rahatsızlıkların sendromu olarak oluşabilir. Katapleksi atağı durumunda kişinin kas güçsüzlüğü hafiften şiddetliye kadar değişiklik gösterebilir. Şiddetli vakalarda kaslarınızın tüm kontrolünü kaybedilerek düşmelere neden olabilir. Ataklar genellikle saniyeler ila birkaç dakika sürer ve kendiliğinden anında geçebilir. Katapleksi beklenmedik anlarda ortaya çıkarak kişinin sosyal yaşantısını olumsuz etkileyebilir.
Katapleksi belirtileri, yüz kaslarının aniden gevşemesi, diz kaybının oluşması, yere düşme, konuşmada güçlük çekme şeklinde ortaya çıkar. Bu yaşanan durumlar birkaç saniye sürebildiği gibi dakikalarca da görülebilir. Bunların yanında konuşmada güçlük çekme, çift görme, görme bozukluğu yaşama ve aniden boşluğa düşme gibi durumlar da katapleksi belirtileri arasında yer alır.
Katapleksi belirtileri şöyle sıralanabilir:
Katapleksi kişinin güçlü duygulara karşı geliştirdiği bir durumdur. Hafif ataklar durumunda sadece yüz kaslarında gevşeme görülürken ciddi ataklarda kişinin tamamen yere düşmesine neden olabilir. Katapleksi atakları kısa süreli olarak görülebilir ve hızlı bir şekilde kişi eski haline dönebilir.
Katapleksi, gülme, şaşırma, öfkelenme, heyecan duyma gibi güçlü duyguların tetiklenmesi neden olan ani kas tonusu kaybı nedeniyle gerçekleşir. Katapleksi esnasında kişi bilincini kaybetmez fakat kaslar aniden gevşediği için hareket edemez hale gelir. Bu da kişinin yere düşmesine neden olabilir.
Katapleksinin başlıca nedenleri şöyle sıralanabilir:
Katapleksi atakları, genellikle güçlü duyguların aniden gelişmesine bağlı olarak tetiklenebilir. Duygusal olarak tetiklenme kasların kontrolünün kaybedilmesine neden olabilir. Gülme, heyecan, öfke, korku ve şaşkınlık durumların da katapleksi görülebilir.
Katapleksi, narkolepsinin bir semptomu olarak kendini gösterebilir. Narkolepsi Tip 1 durumunda beyinde yer alan hipokretin (oreksin) adı verilen nöropeptidlerin eksikliği ortaya çıkar. Bu eksikliği kişinin uyku düzeninin bozulmasına ve kas kontrolünün etkilenmesine neden olur.
Katapleksi genetik olarak ortaya çıkarak kişinin etkilenmesine neden olabilir. Ailede narkolepsi ya da katapleksi vakalarının bulunduğu durumda kişinin atak geçirme oranı artabilir.
Kişinin uyku düzeninin bozulmasına bağlı olarak, kalitesiz uyku geçirmesi ve uykunun yetersiz olması kataplekesi atağının gelişmesine neden olur.
Hipokretin seviyesindeki düşüklük olması kas tonusu kontrolünde sorunlara neden olabilir. Beyinde uyku ve uyanıklığın dengesini sağlayan bölgeler düzgün çalışmadığı durumda katapleksi gelişebilir.
Beyinde meydana gelen travmalar veya bağışıklık sistemini etkileyen bazı viral enfeksiyonlar da hipokretin üretimini azalmasına neden olarak katapleksiye sebebiyet verir.
Katapleksi teşhisi, doktorun kişinin genel kontrollerini tamamlamasının ardından semptomlarını da göz önünde bulundurarak çeşitli sorular sorulmasının içerir. Fiziksel muayene ile beraber kişinin refleks kontrolü sağlanır. Katapleksi teşhis süreci nörolog tarafından yürütülebilir. Bunların yanında kesin bir teşhis için çeşitli testler uygulanabilir. Katatpleksi teşhisi için uygulanabilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:
Katapleksi tedavisi, narkolepsi tedavisi ile beraber ele alınarak içerisinde ilaç tedavisi, yaşam tarzında değişiklikler, psikoterapi gibi yöntemler barındırabilir. Katapleksi tedavisinde önemli olan kişinin semptomlarının azaltılmasına yardımcı olmaktır. Kataplekesi tedavisinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir:
Kataplekside uygulanacak olan tedavi süreci kişinin ihtiyaçlarına göre şekillenmesi gerekir. Doktorun yönlendirmesine bağlı olarak en uygun tedavi şekli uygulanır.
Narkolepsi, kişinin gün içerisinde ani uyku ataklarının geçirmesine neden olan ve uyuya kalma durumu olarak bilinir. Katapleksi ise narkolepsinin bir belirtisi olarak ortaya çıkarak güçlü duygular karşısında kasların kontrol kaybına neden olmasıdır.
Katapleksi atağı, aniden gelişen duygulara bağlı olarak kasların boşalması durumu olarak bilinir. Bu ataklar bir anda ortaya çıkarak bazen saniyeler bazen de dakikalarca sürebilir.
Katapleksi, uyku bozukluğu problemi olan narkolepsinin bir belirtisi olarak kendini gösterir. Duygulara bağlı olarak görülen nörolojik bir problemdir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 17 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
