Yükleniyor
Kaşeksi, önemli oranda kilo kaybı ile ortaya çıkan ve kas erimesine kadar giden genel bir sağlık problemidir. Kaşeksi genellikle kanser, AIDS, kalp yetmezliği veya ileri kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi bir hastalığa bağlı olarak meydana gelir. Kilo kaybı ve kas erimesinin yanında kaşeksi vakalarında görülen belirtiler arasında iştahsızlık, yorgunluk ve genel bir güç kaybı da yer alır.
Zayıflama sendromu olarak da bilinen kaşeksi, özellikle kanser, AIDS, kalp yetmezliği ve KOAH hastalığının komplikasyonu olarak beslenme ile tamamen düzelemeyen kilo ve kas kaybına neden olan bir durumdur.
Kaşeksi, yunanca "kakos" ve "hexis" kelimelerinin birleşimidir. Bu isimler tanım olarak "kötü vücut" veya "zayıf fiziksel durum" olarak çevrilebilir. Zaten bu çeviri, kaşeksinin meydana getirdiği fiziksel sorunlar hakkında da bir fikir verir.
Kaşeksi vakalarında vücut kilo ve kas kaybedip giderek zayıflamaya başladıkça vücut da önemli ölçüde değişir. Bu bağlamda yaşam kalitesi olumsuz etkilenir ve yaşamı tehdit edici bir durum ortaya çıkabilir.
Kilo kaybı ve kas erimesinin yanında iştahsızlık problemi, halsizlik ve vücutta genel bir güç kaybı da kaşeksi belirtileri olarak gösterilebilir.
Şu anda, kaşeksi için uygulanabilecek tek tedavi, altta yatan hastalığın tedavisi ile birlikte beslenme programının iyileştirilmesidir.
Kaşeksi, vücudun enerji talebi olan metabolizma ile enerji tedariki olan besinler arasındaki bir kopukluğun meydana gelmesiyle oluşur. Bu kopukluk genellikle kanser, kalp yetmezliği ve KOAH gibi ciddi hastalıklar sonucunda meydana gelir. Ayrıca vücuttaki sitokin fazlalığı da kaşeksiyi tetikleyen bir faktördür.
Kaşeksiye neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:
Kaşeksiye neden olan faktörlerin tedavi edilmemesi hem mevcut hastalıkların etkisi hem de kaşeksiye yol açması itibarıyla yaşamı tehdit edici bir hal alabilir. Özellikle kilo ve kas kaybı kalp sağlığını etkilemekle birlikte nefes alma performansını da olumsuz etkileyebilir. Kaşeksi kişiyi fiziksel olarak güçsüzleştirmesinin yanında psikolojik anlamda da anksiyete ve depresyona sürükleyebilir.
Kaşeksinin en temel göstergesi kilo ve kas kaybıdır. Kas kaybından durum kas erimesine kadar gidebilir. Bunların yanı sıra iştahsızlık, halsizlik, güç kaybı ve anemi de kaşekside ortaya çıkabilecek belirtiler arasındadır.
Kaşeksi vakalarında ortaya çıkan belirtiler şu şekildedir:
Kaşeksi tanısı için öncelikle doktor tarafından fiziksel bir muayene yapılır. Bununla birlikte mevcut kronik hastalıkların incelenmesi de kaşeksi tanısı için fikir verir. Ayrıca kapsamlı bir metabolik panel, kilo ölçümleri, BT taraması ve kan testleri de istenebilir.
Kaşeksinin tedavisi altta yatan hastalığa bağlı olarak değişir. Kronik hastalıklar tedavi edilebildiğinde kaşeksiye bağlı kilo ve kas kaybının etkisi de azalabilir. Ancak temel amaç beslenmenin iyileştirilmesidir.
Doktorlar özellike protein, yağ ve kalorisi yüksek besinleri sık sık küçük öğünler halinde tüketilmesini önerebilir. Sık sık küçük öğünler şeklinde beslenmek önemli bir fark yaratır çünkü az miktarda besin yendiğinde daha fazla kalori alındığı değerlendirilir.
Bunların dışında şu an kaşeksi tedavisi için kullanılabilecek bir ilaç söz konusu değildir.
Şiddetli kronik hastalıklara bağlı olarak vücudun kilo kaybetmesi ve kasların erimesine kaşeksi adı verilir.
Kaşeksi bir kanser türü değildir ancak kansere bağlı olarak ortaya çıkan ciddi komplikasyonlardan biridir.
Kaşeksi kendi kendine düzelmez. Altta yatan hastalıkların tedavisi ve beslenme destekleri ile birlikte kaşeksinin ortaya çıkardığı kilo kaybı ve kas erimesi hafifletilebilir.
Kaşeksiye bağlı kilo kaybını telafi etmek için düzenli ve sağlıklı beslenmek önemlidir. Bunu yanında kas kütlesini artırmak amacıyla hafif egzersizler yapılmalı ve gerektiğinde ruhsal destek alınmalıdır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Ağustos 2024
Yayınlanma Tarihi: 12 Ağustos 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
