Karotenemi nedir?

Karotenoidler nedir?

Bitkilerde bulunan, açık sarı ve kırmızı arası renkleri oluşturan pigmentlere karotenoidler denilmektedir. Karotenoidler, birçok meyve ve sebzede parlak kırmızı, sarı ve turuncu tonlardan sorumlu bitki pigmentleridir. Bu pigmentler bitki için önemli bir rol oynar. Ayrıca karotenoidler insan vücudunda antioksidan görevi de yapmaktadır. Yapılan araştırmalarda 600’den fazla karotenoid türü vardır. En çok üzerinde araştırma yapılanlar alfa-karoten, beta-karoten, beta-kriptoksantin, lutein, zeaksantin ve likopendir.

Karotenoidler ne işe yarar?

Besin döngüsünü sağlayan fotosentez, bitkiler için önemli bir döngüdür. Bitkilerin yapısında bulunan bir bileşik olan karoten, fotosentez yapmakla görevlidir. Fotosentez, bitkilerin yapısında bulunan klorofil sayesinde dışarıdan karbondioksiti alarak oksijeni geri vermesi ve kendileri için besin oluşturduğu bir süreçtir. Karoten bileşiği vücutta;

• Tokluk hissi vererek kilo vermeyi hızlandırır
• Bağışıklık sistemini güçlendirerek birçok hastalığa karşı vücudu korur
• Kanser oluşumunun önlenmesi sürecine katkıda bulunur
• Soğuk algınlığına iyi gelir, detoks etkisi vardır
• Karaciğer yağlanmasını önleyici etkileri vardır
• Katarakt oluşma riskinin düşürülmesinde rol oynar
• Gece körlüğüne iyi gelir
• Sinir sistemine iyi gelir, hafızayı güçlendirir.

Karotenoid fazlalığı nedir?

A vitaminine dönüştürülmek üzere karaciğerde depolanan beta karotenin, günlük 6-12 miligram kadar kullanılması yeterli olacaktır. Beta karoten vücutta fazla olması, pigment bozukluğuna neden olduğu için cildin sarı veya turuncu bir görünmesine neden olmaktadır.

Karotenoid içeren besinler nelerdir?

Karoten; turuncu, sarı ve yeşil yapraklı meyve ile sebzelerde bulunmaktadır. Havuç ve bal kabağında çokça bulunan karoten, ıspanak, domates, havuç, marul, salatalık, karalahana, brüksel lahanası, maydanoz, fasulye, dolmalık biber, pancar, brokoli gibi sebzelerin yanı sıra mısır, papaya, karpuz, kavun, elma, portakal, kayısı, incir, kivi, şeftali, mango ve ananasta da vardır. Renkleri çok olan meyve ve sebzelerindeki beta-karoten miktarı yüksek olmaktadır.

Karotenemi nedir?

Hiperkarotenemi veya karotenemi, aşırı karoten anlamına gelmektedir. Karoten açısından zengin besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi, kandaki karoten seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır. Aşırı miktarda havuç püresi içeren mamaları tüketen bebeklerde karotenemi görülmektedir. Karotenemi nedeniyle deri bir süre sonra turuncu veya sarı renk almaktadır. Ciltteki bu renk değişiminin bir zararı yoktur.

Karotenemi zararlı mı?

Tehlikeli sonuçları olmayan karotenemi, derinin sadece sarı ya da turuncu renk almasına yol açmaktadır. Bu durum çoğu zaman başka bir hastalığın belirtisi olarak görünebilmektedir.

Karoteneminin belirtileri nelerdir?

Tek belirti, cildin sarı ve turuncu arası bir renk tonunda olmasıdır. Ancak cilt rengi kesinlikle kırmızıya dönmez. Cildin bu sarımsı renk değişikliği ksantoderma olarak da bilinmektedir. Avuç içleri ve ayak tabanlarında rengin belirgin olması dikkat çekmektedir.

Karotenemi hangi sorunlara neden olur?

Karoten birikimi vücuttaki çeşitli dokularda ortaya çıkmaktadır. Derinin dış tabakası, stratum corneum, kalınlaştığı zaman ciltte daha belirgin hale gelmektedir. Yüksek derecede karoten seviyeleri ise cilt altındaki yağlar içinde aşırı miktarda biriktiğinde cilt semptomlarına neden olma olasılığı daha yüksektir. Sarı renk değişikliği, ellerde daha belirgin ve özellikle de teninin geri kalan kısmından daha hafiftir. Gözlerin (skleran) ve ağızın iç kısımlarının 'beyazları' karotenemide renksiz değildir, ancak su noktada sarılık ile karıştırılabilmektedir.

Sarılıktan farklı olarak, karotenemi oldukça zararsızdır ve yalnızca diyet değişikliği cildin sarı rengini yeniden değiştirmektedir.

Karotenemi nasıl geçer?

Karotenemi için yapılması gereken bir tedaviye ihtiyaç yoktur. Herhangi bir ilaca gerek kalmadan kendi kendine geçen zararsız bir durumdur. Karoten açısından zengin gıdaların düşük miktarda alınması konusunda yapılacak bir diyet değişikliği başlatılmalıdır. Bununla birlikte, uzun vadede karoten içeren bu besinlerden tamamen kaçınılmamalıdır. Bu diyet önlemleri birincil karotenemi için yeterlidir.

Karotenemi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Beta karoten nedir?

A vitamininin öncül bir formu olan beta karoten, bitki hücrelerinde bulunmaktadır. Bitkiler için önemli bir fotosentetik pigment olan karotenler, ışığı emerek fotosentez sürecinin gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır. Sebze ve meyvelere rengini veren karotenler, doğada yaygın olarak ‘beta karoten’ formunda bulunmaktadır. Beta karoten; ince bağırsak mukozasında yıkıma uğrayarak A vitamininin bir diğer türü olan retinole dönüşmektedir.

Karotonemi çocuklarda nasıl belli olur?

Karotenemi, ciltte sarı renk değişimine ve kanda artan beta karoten düzeyleri bilinebilmektedir. Birçok çocukta havuç, kabak ve tatlı patates gibi karotenden zengin gıdaların uzun süreli ve aşırı tüketimi sonucu ortaya çıkmaktadır. Çocuklarda sık karşılaşılan bir durumdur. Zararı olmayan ancak aileleri paniğe sevk edebilen bu durum çoğu zaman sarılık ile karıştırılmaktadır. Bunun için uzman hekim kontrolünde gerekli tetkiklerin yapılması gerekmektedir.

Karotonemi çocukta varsa ne yapılmalı?

Çocuklarda karotenemi varsa spesifik tedaviye ihtiyaç yoktur. Sadece beta karoten içeren besinler azaltılmalı, diğer besin çeşitleri artırılarak bu sorunun ortadan kalkması sağlanmalıdır.