Karaciğer kisti, karaciğerin çeşitli bölgelerinde meydana gelen ve genelde iyi huylu olan sıvı dolu keseciklerdir. Bu kistlerin oluşum sebepleri genellikle genetik yatkınlık, bazı enfeksiyonlar ve parazitlerdir. Bazı kistler semptom göstermeyebilir. Büyük boyutlu karaciğer kistleri ise karın bölgesinde ağrı veya şişkinlik gibi belirtiler gösterebilir. Erken teşhis, bu kistlerin büyümesini ve potansiyel komplikasyonları önlemek adına oldukça önemlidir. Modern tıbbi yöntemlerle, çoğu karaciğer kisti etkili bir şekilde tedavi edilebilir.
Karaciğer Kisti Nedir?
Karaciğerin çeşitli bölgelerinde meydana gelen karaciğer kisti; genellikte doğuştan meydana gelen, kanserli hücreye dönüşme ihtimali düşük olan ve iyi huylu sıvı dolu kesecik ve boşluklar olarak tanımlanır. Bazen semptom göstermeden oluşan karaciğer kistleri kimi zaman da şiddetli karın ağrısı şeklinde kendisini gösterir.
Genellikle iyi huylu kesecikler olan karaciğer kistleri erken teşhisle birlikte büyümeleri önlenebilen ve teşhis edildikten sonra tıbbi yöntemlerle müdahale edilebilen bir durumdur.
Karaciğer Kisti Türleri Nelerdir?
Karaciğerde kist türleri nedenlerine, tetkik yöntemlerine ve tedavide yaklaşımlara göre farklı başlıklara ayrılır.
Basit Karaciğer Kistleri
En çok görülen karaciğer kistleri arasında yer alır ve küçük boyutlu olan bu kistler ortalama olarak 3 cm'den azdır. Diğer bir taraftan, hayati fonksiyonları tehlikeye atmayan bu yapılar, tümör benzeri yapıları gölgeleyerek teşhisini geciktirebilir.
Kistadenom ve Kistadenokarsinom
Kistadenom; basit karaciğer kistlerine göre septasyon yapıları ve kalın duvarlı özelliklere sahiptir. Kistadenokarsinom ise süre geçtikçe kanserli tümörler olarak kendilerini gösterebilirler. Yavaş büyüdükleri için teşhisleri geç konulabilir ve boyutları 12 cm'i bulabilir.
Konjenital Hepatik Fibrosis
Karaciğerin bağ dokusunun bozularak sertleşmesi ve dokularda kalınlaşmasının meydana getirdiği hastalıktır. Skarlaşmaya neden olan bu durum farklılaşan hücre yapılarını meydana getirebilir ve malign hücrelere dönüşebilir. Yapılan çalışmalarda, sirozla karıştırılan ve genetik olarak otozornal resesif geçen lezyonlara işaret eder.
Caroli Sendromu
Otozomal resesif olarak genetik geçişli olduğu düşünülen caroli sendromu, 20 yaşa kadar sessiz ilerler. Safra yollarında genişlemeye neden olan sendrom karaciğerde sayısız kistler oluşturur. Ateş yükselmesi ve renal bozulmalar dikkat çeken belirtileri arasındadır.
Ekinokokkozis
Halk arasında köpek kisti olarak bilinen ekinokokkozis, ekinokokus granulozus isimli parazit bulaşmasından sonra vücutta ortaya çıkar. Diğer tümörleşen yapıların aksine kısa sürede tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir. Hayvandan insana bulaşan bu parazitler, ince bağırsaklara yerleşir.
Karaciğer Hidatik Hastalığı
Parazit kaynaklı oluşan ve genellikle köpeklerden bulaşan parazitik bulaşı sonucunda karaciğerde tutulum gösterir. Yapılan birçok araştırmada karaciğerde soliter özellikli olduğu gözlemlenir. Bu kist yapıları, küçük boyutlu olup uzun süre asemptomatik olarak varlık gösterebilir.
Alveolar Hidatik Hastalığı
E. multilocülaris paraziti akciğerde ve karaciğerde tutulum gösterebilir ve kanser hücrelerine benzer yapılaşmaya neden olabilir. Agresif ve yayılım eğilimli bu kistler kişiyi ölüme sürükleyebilir.
Polikistik Karaciğer Hastalığı Nedir?
Karaciğer kistleri arasında en az rastlanan türüdür ve kalıtsal geçişlidir. Bu oluşumlar karaciğerde 20'den fazla kiste işaret eder. Doğuştan gelen bu yapılar, bir arada bulunur ve böbrekte de kümeleşebilirler.
Karaciğer Kisti Nedenleri Nelerdir?
Karaciğer kistleri genellikle doğuştan meydana gelmekle birlikte genetik, iltihaba bağlı ve parazit kaynaklı meydana gelen kistlerdir.
Genetik ve doğuştan gelen sebepler
Polikistik karaciğer kistleri gibi tiplerinde genetik kodlar ana etmendir. Ancak, basit kistlerde annenin hamileyken çeşitli yabancı madde kullanımı ile oluştuğu ifade edilir.
Enfeksiyonlar ve parazitler
Karaciğer kistinin en temel nedenlerinden biri parazitler olarak kabul edilir. Vücutta kronik iltihabın artması süreci tetiklerken Echinococcus tenyalarının karaciğer kistlerinde dikkat çeker.
Diğer risk faktörleri
Vücudun kendi işleyişinde sedimantasyon ve CRP değerleri sürekli yüksek çıkıyorsa tümörleşme eğilimlerini tetikleyebilir.
Karaciğer Kisti Belirtileri Nelerdir?
Vücutta nedeni bilinmeyen şiddetli ağrı ve sindirim problemleri en belirgin karaciğer kistleri belirtileri arasında yer alır.
Şiddetli ağrıyla ortaya çıkan karaciğer kisti belirtileri genel olarak şöyledir:
Karın ağrısı
Karaciğer enzimlerinin dengesinin bozulması homeostasiyi olumsuz etkileyerek ağrı semptomlarını etkileyebilir.
Şişlik ve rahatsızlık
Safra salgısının sentezinin bozulması şişkinlik ve hazımsızlık oluşturabilir.
Mide bulantısı ve kusma
Toksinleri temizleyen organın işlevini yapamaması dolaşımda bazı maddelerin geçişini tetikleyebilir, mide fonksiyonları bozulabilir.
İleri durumlarda gözlemlenen belirtiler
Karaciğerde kist belirtileri arasında en çok dikkat çeken belirteçler şiddetli ağrı, düşmeyen yüksek ateş ve yüksek enfeksiyondur.
Karaciğer Kistleri Nasıl Teşhis Edilir?
Morfoloji ve boyutunu gösterecek görüntüleme teknikleri teşhislerinde kullanılır. Eğer, anormal bir çapta kist yapısı bulunuyorsa önce fiziki muayene ile tanı koyulabilir.
Ultrasonografi
Ultrasonografi, karaciğer kistlerinin aktif ya da inaktif olduğunun belirlenmesinde başlıca seçilen görüntüleme yöntemidir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Ultrasonda tam anlaşılamayan tümör oluşumları daha kapsamlı bilgisayar tomografisinde belirlenir.
Biyopsi
Cerrahi bir müdahale ile problemli alandan parça alınarak tipi belirlenir.
Karaciğer Kisti Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Karaciğer kistinin tedavisi için altında yatan nedenin belirlenmesi büyük önem taşır. Neden belirlendikten sonra kistin derecesine göre ilaç tedavisi ve cerrahi yöntemler uygulanabilir.
Karaciğer kisti tedavisinde başvurulan başlıca yöntemler şunlardır:
İlaç tedavisi
Anti - parazitik, antibiyotik ve akıllı ilaçlara uzman tarafından başvurulabilir.
Cerrahi yöntemler
Kötü huylu tümörlerde tercih edilirken kapalı ameliyat olarak ifade edilen laparoskopi ağırlıkla tercih edilir.
Alternatif tedavi seçenekleri
Takviye edici ürünler ve bitkisel tedavilere başvurulur.
Karaciğer kisti ameliyatı riskleri nelerdir?
Tüm ameliyatlarda mevcut komplikasyonlar risk dahilindedir. Kronik farklı hastalıkların eşlik etmesi, keseciklerin patlaması ve yayılması risk faktörleri arasındadır.
Karaciğer Kisti Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıl Olur?
Ameliyat bölgesinin enfeksiyon kapmaması için antibiyotik kullanımı, belirli bir zaman sindirimi kolay besinler tüketme ve ilk bir ay ağır fiziksel aktivitelerden uzak kalma iyileşmeyi hızlandırır.
Karaciğer Kisti Tedavi Edilmediğinde Ne Olur?
Karaciğer fonksiyonlarını tehlikeye atarak hayati risk oluşturabilir.
Karaciğer Kistleri Nasıl Önlenir?
Beslenme şekli düzenlenerek tüketilen gıdaların sterilizasyonu sağlanması önerilir.
Sağlıklı beslenme önerileri
Daha az yağ içerikli ürünler, antioksidanlar ve lifli gıdalar tüketmek katkı sağlayabilir.
Parazitlere karşı önlem almak
Anti-parazitik takviye edici ürünler tüketmek ve gıdaları tam anlamıyla steril etmek kritiktir.
Düzenli tıbbi kontroller
Karaciğer kistleri teşhisi konulan durumlarda düzenli doktorun fiziksel muayenesi ve görüntüleme teknikleri kontrolde önemlidir.
Karaciğer Kistleri Hakkında Sık Sorulan Sorular
Karaciğer kisti tehlikeli midir?
Karaciğer kisti genel anlamda tehlikeli olarak nitelendirilmez.
Karaciğer kisti alınmazsa ne olur?
Karaciğer kistinin büyümeyen ve iyi huylu olduğu durumlarda vücuda herhangi bir zarar vermediği gözlemlenir.
Kaç cm karaciğer kisti tehlikelidir?
Pratikte 10 cm'den büyük olan karaciğer kistleri tehlikeli olarak değerlendirilir.
Karaciğer kisti insandan insana bulaşır mı?
Karaciğer kistleri bulaşıcı değildir ancak parazit kaynaklı karaciğer kistleri ise bulaşıcıdır.
Karaciğer kisti için hangi doktora gidilir?
Karaciğer kistiniz varsa genel cerrahi bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.
Karaciğer kisti ameliyatı kaç saat sürer?
Karaciğer kist ameliyatının, kişiden kişiye ve komplikasyonlara göre süresi değişir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 22 Kasım 2023
Yayınlanma Tarihi: 5 Eylül 2023