Kangren Nedir? Kangren Belirtileri Nelerdir?

Kangren Nedir?

Kangren, kan akışının olmaması veya ciddi bir bakteriyel enfeksiyon sonucu vücut dokularının oksijensiz kalıp ölmesi durumu olarak kabul edilir. Ayak parmakları dahil olmak üzere kol bacakları da etkileyebilen kangren, vücudun diğer organlarında da görülebilir. En yaygın nedenlerinden biri periferik arter hastalığı olan kangrenin kuru ve ıslak kangren olmak üzere birkaç farklı çeşidi bulunur.

Ciddiye alınıp hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir durum olan kangren tedavi edilmediği sürece çok ciddi sonuçlar doğurabilir ve kişiyi ölüme kadar götürebilir.

Kangren Türleri Nelerdir?

Dışardan çıplak gözle rahat bir şekilde görülebilen kangren, kan akışının olmaması sonucu dokuların ölmesiyle gerçekleşir. Vakit kaybetmeden tedavi gerektiren bir problem olan kangrenin yaygın olarak görülen türleri kuru ve ıslak kangrendir.

Bunlarla birlikte kangren türleri şöyledir:

Kuru kangren

Çoğunlukla dolaşım problemlerinden dolayı kan akışının kesilmesi durumu kuru kangren olarak bilinir. Periferik arter hastalığı ve ateroskleroz, kuru kangrene neden olan hastalıklardandır.

Islak kangren

Bakteriyel enfeksiyon sonucu kan akışının bozulması durumudur. Islak kangren durumunda cilde irin salgılayan kabarcıklar gelişir ve diğer dokulara hızlı bir şekilde yayılma gerçekleşir. 

Kuru ve ıslak kangrenin dışında gazlı kangren, fournier kangren ve iç kangren olmak üzere farklı kangren türleri de bulunur.

Kangren Belirtileri Nelerdir?

Daha çok ayak ve el parmakları, uzuvlar daha daha nadir olarak kas ve organlarda meydana gelen kangren şu belirtiler ile kendini gösterir:

• Cilt renginde solgunlaşması ile yaşanan renk değişimi (soluk griden maviye, mora, siyaha, bronz veya kırmızıya kadar değişebilir)
• Kangren olan bölgede şişlik
• Ani ve şiddetli ağrı
• Uzuvlarda uyuşma ve karıncalanma hissi
• İltihaplanma sonucu oluşan kötü kokulu akıntı
• Ciltte meydana gelen soğukluk
• Cilde bastırıldığında gelen çıtırtı sesi
• Hızlı nefes alma
• Ateş
• İştah kaybı

Diğer yandan kangren vücudun diğer bölgelerine yayılır ve de tedavi edilmezse septis adı verilen kan zehirlenmesi de meydana gelebilir. Meydana gelen septik şokun semptomları arasında düşük kan basıncı, hızlı kalp atışı, baş dönmesi, nefes darlığı ve bilinç bulanıklığı yer alır.

Kangren Neden Olur?

Vücudun belirli bölümlerine ve özellikle dokularına kan akışının kesilmesi, tedavi edilmeyen enfeksiyonlar, ciddi yaralanmaya bağlı doku ezilmesi, damar tıkanıklığına neden olan kolesterol yüksekliği, yüksek tansiyon, sigara ve açık yaralar kangrenin oluşumunda rol oynayan yaygın nedenlerdir.

Kan akışı; vücuda oksijen, besin maddeleri ve antikorlar sağlamakla görevlidir. Dokular bu kanları alamadığında hücrelerin ölümü başlar. Bu ölümler sonra enfeksiyonlar meydana gelir ve dokuların ölmesi sonucu kangren meydana gelir.

Kangren Kimlerde Görülür?

Kan damarlarını etkileyen hastalıklara sahip kişilerde kangren görülme ihtimali daha yüksektir.

Aşağıdaki hastalık ve problemlere sahip kişilerin kangren yaşanma riski daha fazladır:

Ateroskleroz: Arterlerde yaşanan plak birikimi kan akışını zorlaştırır.

Periferik arter hastalığı: Periferik arter hastalığında da uzuvlarda plak birikimi yaşanır. Bu durum yeterli kanın bacak, ayak, kol ve ellere ulaşmasını engeller ve hücrelerin ölümü sonrası kangren meydana gelir.

Buerger hastalığı: Uzuvlardaki kan damarlarının iltihaplanması sonucu kan pıhtılaşması oluşur. Bu da daha az kan akışına sebebiyet verir. Genellikle sigara içen kişilerde yaşanan buerger hastalığı kangren oluşumunu kolaylaştırır.

Diyabet: Diyabet hastalığı, kişilerin kan damarları ve sinirlerine zarar verir. Yaraların daha yavaş iyileşmesine neden olmasının yanı sıra enfeksiyon oluşumunun da önünü açan diyabet, özellikle ayaklarda enfeksiyon gibi komplikasyonlar meydana getirir.

Vaskülit: Kan damarlarının iltihaplanması durumlarından biri olan vaskülit, kan akışının engellenmesi sonucu vücudun belli uzuvlarında kangren yaşanmasına sebep olabilir.

Bunlarla birlikte araba kazaları, donma vakaları, kurşun yaraları ve şiddetli yanıklar da kangren yaşanmasına sebebiyet verirken alkol kullanan, 60 yaşın üzerinde olan, kemoterapi alan, HIV hastası olan ve böbrek yetmezliği yaşayan kişilerin bağışıklık sistemi zayıf olur ve kangren yaşama ihtimalleri daha yüksektir.

Kangren Teşhisi Nasıl Konur?

Kişinin kangren olup olmadığının belirlenmesi için öncelikle fiziki muayene uygulanır. Doktor tarafından muayene sonrası kan testi başta olmak üzere farklı testler istenebilir.

Kangren teşhisinde başvurulacak yöntemler şunlardır:

Kan testleri: Kanda belirlenen yüksek beyaz kan hücresi sayısı genellikle bir enfeksiyon belirtisi olarak karşımıza çıkar.

Sıvı veya doku kültürü: Deri kabarcığından alınan sıvı örneğinde bakteri tespitinin yapılması için sıvı veya doku kültürü uygulanır. Örnek bir doku, hücre ölümü belirtilerinin analiz edilmesi için mikroskop altında incelenir.

Görüntüleme testleri: X ışınları, Bilgisayarlı Tomografi ve MR gibi görüntüleme testleri; organlar, kan damarları ve kemikleri daha detaylı olarak gösterir. Bu testler sayesinde kangrenin vücutta ne kadar yayıldığı belirlenir.

Kangren Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kangren yaşayan kişideki ölü doku tamamen kurtarılamaz ancak bazı tedavi yöntemleri aracılığıyla kangrenin etkisi azaltılabilir. Bu süreçte kangren tedavisine ne zaman başlanıldığı çok önemlidir. Tedaviye erken başlanan vakalarda iyileşme daha çabuk gerçekleşir.

Kangrenin etkisini azaltan ve iyileşme sağlayan tedavi yolları şunlardır:

Ölü dokunun çıkarılması

İlerlemiş kangren vakalarında ölü dokunun vücutta çıkarılma işlemine doku debridmanı adı verilir. Bu işlem, cerrahi ekipman ve kimyasallar aracılığıyla gerçekleşir. Doku debridmanı işleminin amacı ölü dokuyu vücuttan temizleyerek enfeksiyonun yayılmasını önlemektir.

Antibiyotik tedavisi

Kangrenin altında yatan neden enfeksiyon olduğunda damar yoluyla kişiye antibiyotik tedavisi uygulanır.

Damar ameliyatı

Yetersiz dolaşıma sahip olup kangren yaşayan kişilerde vücut dokularındaki kan akışını iyileştirmek için doktor tarafından damar cerrahisi tavsiye edilebilir.

Hiperbarik oksijen tedavisi

Hiperbarik oksijen tedavisi, kanın daha fazla oksijen taşıması için yardımcı bir yöntemdir. Kangren olan kişiler için yaklaşık 90 dakika sürecek hiperbarik oksijen tedavisi enfeksiyonun temizlenmesine katkı sağlar.

Ampütasyon

Çok şiddetli kangren vakalarında kişinin hayatını kurmak için kangren olan uzuvların kesilmesi işlemi olan ampütasyon önerilir. Kesilme işlemi sonrasında ihtiyaç duyan kişiler için protez veya yapay uzuv takviyesi yapılır.

Kangren Nasıl Önlenir?

Kangreni önlemenin en temel yolu erken tedavidir. Ayrıca bazı püf noktaları kangren meydana gelmesini önleme yolunda katkı sağlayacaktır.

Kangren önleme yolları şöyle sıralanabilir:

• Şeker hastası olan kişiler kan şekerini kontrol altında tutmalıdır.
• Enfeksiyon belirtileri gösteren yaralarda doktora başvurulmalıdır.
• Sigara bırakılmalıdır.
• Düzenli beslenerek sağlıklı bir kiloda kalınmalıdır.
• Ayak sağlığına dikkat edilmelidir.
• Bacaklarda çorap veya ayakkabı giymeyi zorlaştıracak şişlikler varsa dokora danışılmalıdır.

Kangren Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kangren nasıl anlaşılır?

Kangrenin en yaygın belirtileri şişlik, kızarıklık, iltihap ve kötü kokulu akıntıdır. Bu belirtilerin meydana  geldiği durumlar kangren işareti sayılabilir ve vakit kaybetmeden doktor tarafından kontrol edilmelidir.

El kangren olursa ne olur?

Elde kangren meydana gelmesi, eldeki dokularda kan akışının olmaması sonucu hücre ölümü gerçekleşmesi demektir.

Kangren geçer mi?

Kangren, erken tedavi edildiğinde iyileşme gösteren bir durumdur. Kendi kendine geçmeyen kangrenin tedavi edilmediği şiddetli vakalarında uzuv kesilmesine dahi gidebilen bir süreç yaşanabilir.

Ayakta kangren belirtileri nelerdir?

Ayakta meydana gelen kangren genellikle ayakta oluşan şişlik, kızarıklık, yaralar ve kaşıntı gibi semptomlar gösterir.

Kangren yayılır mı?

Kangren türlerinen biri olan gazlı kangren, kangrenin vücutta yayılmasını kolaylaştırabilir. Kangrenli dokuda üretilen gazların ölü dokularda şişme meydana getirmesi sonucu bu gazlar yayılır ve kangrenin de diğer organlara yayılmasına neden olabilir.

Kangren öldürür mü?

Kangrenin daha şiddetli yaşanan vakalarında halk arasında kan zehirlenmesi olarak bilinen sepsis meydana gelebilir ve bu hastalık hayati tehlikeye yol açarak ölümler meydana getirebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.