Yükleniyor
Kan incelticiler olarak da bilinen kan sulandırıcı ilaçlar, kanın akışkanlığını artırarak hem atardamarlar hem de toplardamarlarda sorunsuz bir şekilde akmasına yardımcı olarak pıhtı oluşumunu önleyen ilaçlardır. Kan sulandırıcı ilaçların kullanımının temel amacı kandaki akışkanlığı artırarak pıhtı oluşumunu önlemektir. Ağız yoluyla alınmasının dışında enjeksiyon formuyla da vücuda alınabilir.
Kan sulandırıcılar, kanın pıhtılaşma riskini azaltan bir grup ilaçlar bütünüdür. Kan inceltici olarak da bilinen bu ilaçlar kanın atardamar ve toplardamardaki akışkanlığını artırarak vücudun mevcut pıhtıları parçalamasına izin vererek veya yeni pıhtıların oluşmasını önleyerek görevini yapmış olur.
Kan sulandırıcıların temelde yaptığı kanın akışkanlığını artırmaktır. Bu sayede dengeleyici bir rol üstlenen kan sulandırıcılar kanamaların durmasına yardımcı olarak olası tehlikelerin önüne geçmiş olur.
Bu sayede kan sulandırıcı ilaçlar kanamayı durdurur, yaranın mikrop ve döküntülerden uzak durmasını sağlayan koruyucu bir duvar oluşturur ve bunun akabinde ciltte yenilenmiş bir görüntü oluşturur.
Genellikle oral (ağız yoluyla) olarak kullanılan kan sulandırıcıların enjeksiyon formu da mevcuttur. Kan sulandırıcı kullanmak tamamen doktor inisiyatifine bağlı bir durumdur. Doktorunuz gerekli gördüğü takdirde size kan sulandırıcı ilaçlar reçete eder ve kullanım süresini de kendisi belirler. Kişinin kendi kararıyla ilaçları bırakması kanama ve hastalık tehlikesi ortaya çıkarabilir.
Kan sulandırıcı ilaçlar hastanın hastalık geçmişine göre verilir ve kendi içinde antikoagülanlar ve antiplateletler olarak ikiye ayrılır.
Kan sulandırıcı türlerinden biri olan antikoagülanlar sayesinde vücutta başlayan pıhtılaşmanın ve yeni ortaya çıkacak pıhtılaşmanın ortadan kaldırılması amaçlanır. Farklı antikoagülanlar, pıhtılaşma sürecinin farklı süreçlerinde yer alır. Örnek vermek gerekirse bazı antikoagülan kan sulandırıcılar bu işi vücudun pıhtılaşma faktörleri adı verilen proteinleri yapmak için ihtiyaç duyduğu K vitaminine karşı gelerek yapmaya çalışır. Bu sürecin sonunda da kanın pıhtılaşması önlenmiş olur ve kanın akışkanlığı sağlanarak kan damarlarda rahat bir şekilde dolaşmaya başlar.
Antiplatelet adı verilen diğer bir kan sulandırıcı türü ise trombositlerin birbirine ve kan damarlarının duvarlarına yapışmasını ve pıhtı oluşturmasını sağlayan proteinleri engellemekle görevlidir. Farklı antiplateletler bu süreçte farklı proteinleri bloke edebilir. Antikoagülanlara göre genellikle mevcut pıhtıları tedavi etmek yerine, gelecekte kan pıhtısı riski taşıyan kişilere reçete edilirler. Bu ilaçlar genellikle oral formuyla kullanılır.
Kan sulandırıcı ilaçlar kanın akışkanlığını artırarak pıhtı oluşumunu önleyerek felç, pulmoner emboli, kalp krizi ve damar tıkanıklığı gibi tehlikelerin oluşma riskini azaltır.
Kan sulandırıcı ilaçların faydaları özellikle şunlardır:
Kan sulandırıcı ilaçların en bilinen ve yaygın yan etkisi olarak kanamalar gösterilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde meydana gelen en ufak kesiklerde görülen kanamalar bile uzun süre durmaz. Bunun sebebi kan sulandırıcı ilaçların kan pıhtılaşmasını önlemesidir. Bu sebeple mümkün olduğunca yaralanmamak gerekir.
Kan sulandırıcı ilaçların olası yan etkileri şöyledir:
Özellikle kan sulandırıcı kullanan 65 yaş üstü kişilerde de birtakım yan etkiler ortaya çıkabilir:
Yukarıda yer alan yan etkilerin şiddetli bir şekilde yaşandığı durumlarda doktora başvurmak gerekir. Bununla birlikte kan sulandırıcı ilaçların etkisini göz önüne alarak kişilerin yaralanmalara ve kafa çarpmalarına karşı dikkatli olması önerilir. Dışardan bir kanama ortaya çıkmasa bile iç kanama riski olabilir.
İlaçların dışında doğal olarak kanı sulandıran besinler de mevcuttur. Bunların başında zencefil, zerdeçal, kırmızı biber, sarımsak, tarçın, yeşil çay ve E vitamini içeren besinler gelir.
Kan sulandırıcı besinler şöyle sıralanabilir:
Zerdeçal: İçerdiği kurkumin sayesinde antiinflamatuar bir besin olan zencefilin kanın pıhtılaşmasını önleyici özelliği bulunur.
Zencefil: Zencefil, trombositlerin bir araya toplanmasına neden olan tromboksan hormonunu azaltarak kan pıhtılaşmasını riskini önler.
Kırmızı biber: Salisilat içeren kırmızı biber bu sayede kan inceltici ve kan pıhtılaşmasını önleyen besinler arasında bulunur.
Sarımsak: Doğal bir antibiyotik olan sarımsak antitrombotik bir yapıya sahiptir ve kan basıncını düşürücü etkisinden kanın pıhtılaşmasını önlemeye kadar birçok potansiyel faydası söz konusudur.
Tarçın: Tarçın, kan inceltici bir madde olarak bilinen kumarin içerir. Bu sayede doğal olarak kan sulandırıcı besinler arasında gösterilir.
E vitamini içeren gıdalar: Badem, ay çekirdeği, fıstık ezmesi, kabak ve ıspanak E vitamini içeren besinlerden bazılarıdır. Bu besinler trombositlerin birbirine yapışmasını engelleyerek kanın pıhtılaşma riskini ortadan kaldırabilir.
Kan sulandırıcı ilaçlar temelde kalp hastalığı ve damar tıkanıklığı olan kişilere verilir. Genel olarak atriyal fibrilasyon hastaları, kalp kapakçığı ameliyatı olan kişiler, kan pıhtılaşması bozukluğu görülen hastalar ve kalça veya diz protezi olanlara kan sulandırıcı ilaçlar reçete edilir.
Kan sulandırıcı ilaçlar doktor kontrolünde bilinçli bir şekilde kullanıldığın pıhtılaşmayı önler. Ancak kişinin kendi kararıyla bırakması ve dozunda bir değişiklik yapması vücuttaki kanama riskini artırır ve tehlikeli bir hal alabilir.
Kan sulandırıcı ilaçlar genellikle ağız yoluyla alınır ancak enjeksiyon formu da vardır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 3 Temmuz 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
