Kan Grupları Nelerdir? Kan Grupları Neyi İfade Eder?

Kan Grubu Nedir?

Kan grupları, A, B, AB ve 0 olmak üzere dört ana gruba ayrılan ve  bir kan sınıflandırma sistemidir. Kan grupları aileden genetik olarak miras alınır ve hem anne hem de babanın kan grubu çocuğu doğrudan etkiler.

Kan, plazma adı verilen bir sıvıda kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositlerden oluşur. Kan grupları da bu bağlamda kandaki antikorlar ve antijenler tarafından tanımlanır. Antikorlar plazmada bulunan proteinler olup vücudun doğal savunma sisteminin bir parçasıdır. Mikroplar ve bakteriler gibi yabancı maddeleri tanır ve onları yok eden bağışıklık sistemini uyarır. Antijenler ise kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan protein molekülleridir.

Hem antikorlar hem de antijenlerin etkisiyle kan grupları oluşur. A, B, AB ve 0 olmak üzere dört ana grupta incelenen kan grupları kendi içinde negatif ve pozitif ayrımı yapılarak toplamda A+, A- , B+, B- , 0+, 0- , AB+, AB- olmak üzere 8 kan grubu olarak ele alınır. Yapısal özelliklerine bağlı olarak kan gruplarının kendi karakteristik özellikleri söz konusudur. Aynı zamanda az veya çok bulunması da kan gruplarının özellikleri arasındadır.

Kan Grupları Nelerdir?

Kan grupları toplamda dört ana grupta incelenir. Bunlar A, B, AB ve 0 kan grubudur. Ayrıca kendi içinde negatif ve pozitif olarak ayrılır. Toplam olarak ise A pozitif A negatif, AB pozitif AB negatif, B pozitif B negatif, 0 pozitif 0 negatif olmak üzere 8 farklı kan grubu tanımlanmıştır.

A grubu: Kırmızı kan hücrelerinde yalnızca A antijeninin bulunduğu kan grubudur.

B grubu: Kırmızı kan hücrelerinde yalnızca B antijeni yer alır.

AB Grubu: Eritrosit olarak adlandırılan kırmızı kan hücrelerinde hem A hem de B antijenleri bulunur.

0 grubu: Kırmızı kan hücrelerinde A veya B antijeninin yer almadığı kan grubudur.

Kan grupları aynı zamanda Rh faktörünün D antijeninin var olup olmamasına bağlı olarak "pozitif" veya "negatif" olarak ikiye ayrılır. Bu durum Rh sistemi adıyla bilinir. Kan grubunda Rh pozitif olmak, Rh negatif olmaktan daha yaygındır. Negatif kan grupları genellikle az bulunan kan gruplarındandır.

Pozitif (+): Kırmızı kan hücrelerinde RhD antijeni bulunur.

Negatif (-): Kırmızı kan hücrelerinde RhD antijeni yoktur.

A Rh Pozitif (+) Kan Grubu Özellikleri Nelerdir?

A Rh pozitif (+), kanda rhesus (Rh) faktörü adı verilen bir proteinin varlığıyla birlikte A tipi antijenler bulunduğu anlamına gelir.

Kırmızı kan hücrelerinde (eritrositler) yalnızca A grubunun bulunduğu kan grubu A grubudur. Kan gruplarının yanındaki pozitif veya negatif işarete Rhesus (Rh) faktörü adı verilir. Rh faktörü, kırmızı kan hücresinin yüzeyinde bulunabilen kalıtsal bir proteindir. Kan grubu pozitif ise kırmızı kan hücrelerinde Rh proteini bulunur. A Rh pozitif kan grubunun en temel özelliği kanda Rh faktörünün bulunmasıdır.

A Rh pozitif (+) kan grubunun temel özellikleri şöyledir:

• Kanda A tipi antijenler ve Rh faktörü bulunur
• En yaygın bulunan kan gruplarından biridir
• Bilimsel kanıt olmasa da karakter oluşumuna etki edebilir
• A grubuna sahip kişilerin sebze ve bakliyat tüketmesi faydalı olabilir

0 Rh Pozitif (+) Kan Grubu Özellikleri Nelerdir?

Rh faktörü, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde yer alan bir proteindir. Kırmızı kan hücrelerinde Rh proteini varsa Rh pozitif anlamına gelir. 0 ifadesi genel bir kanıyı ifade eder. 0 Rh pozitif kan grubu ise kanda sadece Rh faktörü bulunduğunu gösterir. 0 kan grubunda A veya B antijeni yer almaz. 0 kan grubu evrensel olarak verici olmakla birlikte travmatik kanama ve acil sağlık durumlarında aranan bir kan grubudur.

0 Rh pozitif (+) kan grubu şu özelliklere sahiptir:

• Kanda A veya B antijeni yer almaz
• Kanda yalnızca Rh faktörü bulunur
• Evrensel olarak verici bir kan grubudur
• Travmatik kanama ve acil sağlık durumlarında işe yarayabilir

0 Rh Negatif (-) Kan Grubu Özellikleri Nelerdir?

0 Rh negatif kan grubu antijen belirteçleri ve Rh faktörünü içermeyen kan grubudur. Ancak evrensel olarak bağışçı kabul edilir. Bu durum, başka bir kan grubuna sahip bir kişinin kanını güvenle alabileceği anlamına gelir. Diğer yanda O Rh negatif, kan grubunun bilinmediği durumlarda transfüzyon için kullanılan en yaygın kan grubu olarak da değerlendirilir. Bu nedenle travma, acil durum, ameliyat ve kan grubunun bilinmediği her durumda yaygın olarak kullanılır.

0 Rh negatif (-) kan grubu özellikleri şunlardır:

• 0 rh negatif kan grubu antijen belirteçleri ve Rh faktörü içermez

• Evrensel olarak bağışçı bir kan grubudur
• Başka birinin kanını güvenle alabilir
• Travma, acil durumlar ve ameliyatlarda yaygın olarak ihtiyaç duyulur

AB0 Kan Sınıflaması Nedir?

A kan grubu kırmızı kan hücrelerinde A antijenleri, plazmada ise anti-B antikorlarına sahiptir.  B kan grubu, B antijenine plazmada ise anti-A antikorlarına sahiptir. 0 kan grubunun antijeni yoktur fakat plazmasında hem anti-A hem de anti-B antikoruna sahiptir. AB kan grubu plazmasız olur, hem A hem de B antijenine sahiptir.

Kan gruplarını bilmek oldukça önemlidir çünkü yanlış bir kan grubunda kan almak yaşamı tehdit eden bir sağlık sorunu ile sonuçlanabilir. Örneğin, A grubu kana sahip birinin B kan grubundan kan alması, anti-b antikorlarının B grubu hücrelerine saldırmasına neden olabilir. Bu yüzden A kan grubu asla B kan grubundan kan almamalıdır.

0 kan grubuna sahip biri kan hücrelerinde A veya B antijenine sahip olmadığı için diğer kan gruplarına kan verebilmektedir.

En Az Bulunan Kan Grubu Hangisidir?

En zor ve az bulunan kan grubu AB negatif ve 0 negatif olarak kabul edilir. Bunun nedeni yalnızca A ve B antijenine ait kan gruplarının insanlarda daha yaygın olarak bulunmasıdır. Özellikle ülkemizde AB negatif kan grubuna ülkemizde az rastlanır ve bu kan grubu için arayış çok daha fazladır.

Kan Grubuna Göre Beslenme

Kan grubuna göre beslenme, her kan grubunun farklı besin ihtiyaçlarına sahip olabileceği düşünülerek son dönemde önerilen bir uygulamadır. Örneğin A kan grubuna sahip kişilerin genellikle bitki bazlı ve tahıl ağırlıklı bir beslenme programı uygulaması önerilir.  B grubunda ise daha çok tavuk, hindi, sığır eti, balık ve deniz ürünleri tüketimi tavsiye edilir.

Kan gruplarına göre beslenme düzeni şu şekilde belirlenebilir:

A kan grubu beslenme düzeni: A kan grubuna sahip kişilerin bitkisel ve tahıl içeren gıdaları tüketmesi önerilir. Bunların içinde sebzeler, meyveler, tam tahıllar, baklagiller ve soya ürünleri gibi bitkisel kaynaklar yer alır.

AB kan grubu beslenme düzeni: AB grubundaki beslenme ise hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklıdır. Protein kaynakları olarak tavuk, hindi, sığır eti, balık, süt ürünleri ve soya ürünleri önemli bir yer tutar. Bunlarla birlikte sebzeler, meyveler, tam tahıllar, baklagiller, sağlıklı yağlar, buğday, mısır ve yulaf ürünleri de tüketilebilir.

B kan grubu beslenme düzeni: B kan grubu diyet listesi karma bir yapıdadır. Listenin içinde et, meyve, süt ürünleri, deniz ürünleri ve tahıl ağırlıklı besinler vardır.

0 kan grubu beslenme düzeni: 0 kan grubunun beslenme listesi ağırlıklı olarak yüksek proteini içerir. Et, tavuk, balık, sığır eti ve deniz ürünleri bu beslenme planında önemli bir rol oynar. 0 kan grubuna göre beslenme listesi içinde bulunan sebzeler, meyveler, tam tahıllar, baklagiller ve sağlıklı yağlar da diyetin bir parçasıdır.

*Not olarak belirtmek gerekir ki, özellikle kan grubuna göre beslenme programı uygulamak isteyen kişilerin bunu doktor ve diyetisyen kontrolünde yapmaları daha sağlıklı olur. Kronik hastalığı olanlar veya belli yaş grubuna ait kişilerin yalnızca kan grubu özelinde yapacakları diyet bazı riskleri beraberinde getirebilir. Bu sebeple doktor kontrolü her zaman daha sağlıklı sonuçlar verecektir.

Kan Grubu Öğrenme Nasıl Olur?

Kan grubunu öğrenmek isteyen bireyler sağlık kuruluşlarına giderek kan verme işlemi ile birlikte kan grubu testi yaptırabilir. Daha sonra E-nabız veya işlemin yaptırıldığı laboratuvar ya da hastane tahlil sonuç sayfasından kan grubu öğrenilebilir.

Kan Grupları Hakkında Sık Sorulan Sorular

En yeni kan grubu hangisidir?

Son olarak bilim insanları tarafından bulunan kan grubu MAL kan grubudur. MAL kan grubu adını Myelin and Lymphocyte Protein’den alır.

En çok bulunan kan grubu hangisidir?

Başta dünya geneli olmak üzere özellikle ülkemizde en çok bulunan kan grubu A Rh pozitif kan grubudur.

AB Rh pozitif kan grubu özellikleri nelerdir?

AB Rh pozitif kan grubunda hem A hem de B antijeni bulunur. Aynı zamanda Rh faktörü de kan grubunun içinde yer alır. Bu kan grubuna sahip kişiler genel alıcıdır.

Hangi kan grupları birbirine kan verebilir?

0 Rh negatif kan grubu içeriğinde hiçbir antijeni bulundurmadığı için bütün kan gruplarına kan verebilir ve evrensel verici olarak ifade edilir. Evrensel alıcı olarak bilinen kan grubu ise AB pozitif (AB+) kan grubudur. İçeriğinde hem A hem de B antijenini bulundurduğu için tüm kan gruplarından kan alabilir.

Kan grubu değişir mi?

Kan grupları genellikle yaşam boyunca aynı kalır ve değişmez. Ancak bazı faktörler kan gruplarının nadir de olsa değişmesine sebebiyet verebilir. Bunlara örnek olarak kemik iliği nakli veya lösemi verilebilir. Bu iki durum kanın yapısında değişikliğe yol açabilir.

Kan grubu kartı nasıl ve nereden alınır?

Kan grubu testi yaptırmak için başvurduğunuz sağlık kuruluşundan aynı zamanda kan grubu kartını da temin edebilirsiniz. Bu kartın üstünde hangi kan grubuna sahip olduğunuz yazar.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.