Kifoz, sırt omurları olarak bilinen omurganın torasik bölgesinin öne doğru eğildiği omurga bozukluğudur. Her yaşta ortaya çıkabilen kifoz, ergenlik döneminde sıklıkla görülebilen bir durumdur. Bazı durumlarda duruşu iyileştirmek ve omurgayı güçlendirmek için sırt desteği takılması ya da egzersiz gerekebilir. Şiddetli kifozu olan kişilerin omurga eğriliğini azaltmak ve semptomlarını iyileştirmek için ameliyata ihtiyacı olabilir.
Kifoz (Kamburluk) Nedir?
Halk arasında kamburluk olarak da bilinen kifoz, omurganın üst kısmının normalden daha fazla dışa doğru görünmesine neden olan omurga eğriliğidir. Torasik bölgenin yani omurga, boyun ve kaburgaların arasındaki kısmın öne doğru bükülmesi nedeniyle görülür. Bu eğrilik kambur bir görüntünün oluşmasına neden olur. Bu durum ilerlediğinde ise vücudun etkilenmesine neden olarak ayakta durmayı zorlaştırır, kas sertliği ve sırt ağrısı kifoz hastalığının en önemli belirtileri arasında yer alır.
Kifoz (Kamburluk) Türleri Nelerdir?
Normal bir sırt, 1. ve 12. omurlar arasında yer alır ve 15° ila 45° arasında hafif bir kifozu olması gerekir. Sırt bölgesindeki yuvarlaklaşma 45° ‘nin üzerine çıktığında "hiperkifoz" olarak adlandırılır ve postural veya yapısal olarak sınıflandırılır.
Postural kifoz (kamburluk)
Ailelerin çocuklarında gördükleri kamburluk şikâyetinin en sık nedeni postural kamburluktur. En önemli sebebi fizik kondisyonun yetersiz olmasıdır. Günümüzde bilgi çağının bir sonucu olarak çocuklarımız oyunlar ve sportif aktivitelerden çok masa, bilgisayar ve tablet başında vakit geçirmektedirler
Ağır okul çantası taşımanın kamburluğa sebep olduğuna dair bir kanıt yoktur. Ancak sırtta taşınan ağır çantalar omurga sağlığı için uygun değildir. Omurga üzerine binen yükler çocukluk ve ergenlik döneminde bel ve sırt ağrısına ve daha ileri yaşlarda bel ağrısı ve bel fıtığı gibi durumların gelişmesine zemin hazırlar.
Travmatik Kifoz
Travma sonrası kifoz, çoğunlukla torakolomber ve lomber bölgelerde oluşur. Bu çeşit kifoz kuadripleji veya parapleji gibi ciddi nörolojik hastalıkları olan hastalarda daha sıktır.
Yapısal kifoz (Scheuermann kifozu)
Ayakta çekilmiş filmlerde 55 ° üzerinde olan ve çoğu zaman altta yatan bir kemik veya yumuşak doku patolojisine bağlı ortaya çıkan kamburluktur. Scheuermann kifozu sert (yapısal) kifoz olarak tanımlanır çünkü omurların ön tarafları arka taraflarından daha yavaş büyür.
Bu durum genellikle hızlı kemik büyümesinin olduğu dönemlerde, erkeklerde 12 ila 15 yaş, veya kızlarda bundan birkaç yıl önce meydana gelir. Anormal kifoz en güzel öne doğru eğilmiş hastaya yandan bakarak görülür, bu şekilde keskin ve anormal açılı kifoz belirginleşir. Kamburluğun yanı sıra hafif bir skolyoz da eşlik edebilir.
Bel ağrısı erken ergenlik döneminde en sıktır ve çoğunlukla erişkinliğe yaklaşıldığında azalır. Ağrı günlük aktiviteyi veya profesyonel kariyeri nadiren olumsuz etkiler. Kifoz eğriliğin tepe noktasının sırtın üst bölgesinden ziyade orta-alt bölgelerinde olması durumunda şikâyete sebep olması daha muhtemeldir. Ağır vakalarda hastalar başlarının altına birkaç yastık koymadan sırtüstü yatamazlar.
Kifoz (Kamburluk) Belirtileri Nelerdir?
Kifoz belirtileri, omurga eğriliğinin nedenine ve ciddiyetine bağlı olarak farklılık gösterir. Özellikle sırtın yuvarlaklaşması kifozun en tipik belirtisidir.
Kifoz hastalığında görülen diğer belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Baş bölgesinin vücudun geri kalanına göre önde olması
- Boyun, sırt ve bel ağrısı
- Öne doğru eğikken sırtın üst kısmının yüksek durması
- Sırtın üst bölgesinin yuvarlaklaşması
- Omurga sertliği
- Nefes darlığı
- Bacaklarda zayıflık, uyuşma veya karıncalanma
- Halsizlik ve çabuk yorulma
- Kaslarda gerginlik
- Bel çukurluğun artması ya da azalması
- Egzersiz kapasitesinin azalması
- Boy uzunluğunun kemiklerin eğilmesi sonucunda azalıyor gibi görünmesi
- Dik durmakta güçlük yaşama
- Omurgada aşırı duyarlılık
- Kilo kaybı
Kifoz tedavisinde sıklıkla bel, sırt ve karın kaslarınızı güçlendirici fizik tedavi önerilmektedir. Ağrı kesici ilaçlar, kemik erimesine yönelik ilaç tedavileri, uygun beslenme düzeni, düzenli egzersiz ve spor sıklıkla önerilen tedavi yöntemleri arasındadır. Korse ve benzeri ortezler, bazı hastalarda faydalı olabilir.
Bebekler ve çocuklarda kifoz belirtileri nelerdir?
Omurga hastalıkları arasında yer alan kifoz, nadir olarak anne karnındaki gelişim esnasında da ortaya çıkabilir. Anne karnındaki hayatin ilk 6 - 8 haftasında bir veya daha fazla omur gövdesinin ön tarafında ve diskte oluşum kusuru veya ayrışma kusuru ile sonuçlanan bir genetik hata meyana gelir. Bu hata omurganın büyümesiyle birlikte keskin bir açı oluşturmasına sebep olur. Omurganın öne doğru eğriliği kifoz olarak adlandırılır ve doğumdan önce oluştuğu için doğumsal olarak kabul edilir. Doğumsal kifoz ailesel geçiş göstermez, sebebi bilinmeden oluşur.
Bebekte kifoz belirtileri ise şu şekildedir;
- Kol ve bacaklarda anormallik
- Orantısız gövde
- Kol, bacak ve omuzların birbirine eşit olmaması
- Denge kaybı
- Öne eğildiği zamanlarda görülen kamburluk
Konjenital kifoz omurganın nadir görülen ancak ciddi sonuçları olabilen anomalisidir. Tedavisiz bırakıldığında ilerleyici katastrofik deformitelere neden olabilmektedir. Erken teşhis ile büyük ölçüde önlenebilen bu hastalık; bebek 1 yaşını doldurduktan sonra kifoz ameliyatı ile kontrol altına alınabilir. İlerleyici deformiteleri önlemenin en iyi yolu erken spinal füzyondur.
Kifoz (Kamburluk) Neden Olur?
Kifoz, omurgadaki kemiklerde oluşan yapısal anormallikler, kötü duruş, omurga yaralanması ya da yaş nedeniyle gelişebilir. Kifoz hastalığında torasik omurlar normal eğriliğinden daha kavisli olarak görülür. Kifoz nedenleri şöyle sıralanabilir:
Kötü duruş (postural kifoz)
Bütün gün kambur durmak, rahatsız sandalyede oturmak ve ağır çantalar taşımak kifoz yani kamburluğa neden olabilir. Duruş bozukluğu omurga eğrilinin artırır ve kambur bir görüntüye sebep olur.
Omurların anormal şekilde gelişmesi
Omurların düzgün gelişmediği durumda kişide kambur bir görüntü meydana gelebilir. Bu da kifoz hastalığının oluşmasına zemin hazırlar.
Anne karnında omurganın anormal gelişimi
Anne karnında gelişim esnasında omurganın normal gelişimi dışında bir durum yaşanırsa bebekte kifoz oluşabilir. Bu durumda iki ya da daha fazla omur birbirine kaynaşarak kamburluk oluşturur.
Yaşlanma
Yaşlanmaya beraber kişide omurga eğrilikleri görülür. Bu kambur görüntü nedeniyle kişiye kifoz teşhisi konulabilir.
Omurga yaralanması
Yaralanma ya da travma sonucunda kişide omurga yaralanmaları görülebilir. Bu da zamanla kambur bir görüntünün oluşmasına neden olarak kifoza sebebiyet verir.
Kifoz (Kamburluk) Tanısı Nasıl Konulur?
Kifoz tanısı çocuklarda ilk aşamada ebeveyn tarafından ya da skolyoz taramaları sonucunda fark edilebilir. Uzman doktor fiziki muayenenin ardından kifoz teşhisi koyar. Fiziksel muayene sırasında, uzman doktor kişiden veya çocuktan bazı testler isteyebilir. Ayakların bitişik, dizlerin düz ve kolların yanında asılı şekilde durulması beklenir. Daha sonra yavaşça öne doğru eğilip ayaklara doğru bakılır. Bu test, uzman doktorun omurga eğrisini veya diğer omurga problemlerini görmesine yardımcı olur.
Kifoz (Kamburluk) Nasıl Tedavi Edilir?
Kifoz tedavisi kişide meydana gelen omurga eğriliğine göre değişiklik gösterir. Kifoz yani kamburluk tedavisi çeşitli ilaçları, fizik tedavi, sırt desteği ya da cerrahi müdahaleyi içerebilir. Kifoz tedavisinin yöntemleri şöyle sıralanır:
Fizik tedavi
Fizik tedavi kifoz tedavisinde ağrıların hafiflemesi ve duruşum iyileştirilmesi için yararlanılır. Bu tedavi yöntemi sırt kaslarının güçlenmesini sağlar. Egzersiz ayrıca gergin hamstringleri gerebilir ve vücudunuzun diğer bölgelerini güçlendirebilir.
Ağrı kesici ilaçlar
Antiinflamatuar içeren ağrı kesici ilaçlar sırt ağrısının hafiflemesini sağlar.
Sırt desteği (korse)
Uzman doktor sırt desteği yani korse takmanızı önerebilir. Korse türü ve günde kaç saat takılacağı kişinin durumuna bağlı farklılık gösterir.
Cerrahi müdahale
İlerleyen kifoz durumlarında cerrahi müdahale omurga eğriliğini azaltabilir. En yaygın kifoz ameliyatı omurga füzyon ameliyatıdır. Bu işlem sırasında cerrahınız omurlarınızı daha düz bir pozisyonda hizalar.
Kifoz (Kamburluk) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Postural kifoz ile Scheuermann kifozu nasıl ayırt edilebilir?
Duruşa bağlı kifozu olan bireyleri uyardığınız zaman kendiliğinden kamburluğunu düzeltip daha dik durabilirler. Postural kifoz hastalarının omurlarının şekillerinde bir bozukluk yoktur. Burada dikkat edilmesi gereken kamburluğun nereden düzeldiğidir. Eğer kamburluk en çıkıntılı yerinden düzeliyorsa sorun yoktur. Bazen kamburluğun en çıkıntılı yeri hiç düzelmezken bunun yerine daha üst ile alttaki omurlardan bir miktar düzelme olabilir. Bu durum kamburluk düzeliyormuş yanılgısı yaratabilir.
Oysa Scheuermann kifozu yani yapısal kifozu olan hastalara dik durmasını söylendiğinde, isteseler de kamburluğu tamamen düzeltemeyebilirler. Kamburluk belirgin olarak düzelmiyor ise veya düzelmesi konusunda tereddütünüz varsa doktorunuza başvurup profesyonel yardım almanız gerekli olabilir.
Kifoz önlenebilir mi?
Kifoz türleri arasında yer postüral kifozu önlemek için gün içerisinde iyi duruşun korunması, sırt kaslarının güçlendirilmesi önemlidir. Bunun yanında sağlıklı kiloyu korumak gerekir. Çantaları veya okul kitaplarını ve malzemelerini sağlam bir sırt çantasında veya tekerlekli çantada taşımak da kifozu önleyen durumlar arasında yer alır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 26 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 15 Nisan 2024