Kalsiyum Eksikliği (Hipokalsemi) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kalsiyum Eksikliği (Hipokalsemi) Nedir?

Tıbbi adı hipokalsemi olan kalsiyum eksikliği, kişinin kan dolaşımındaki kalsiyum miktarının 8.8 mg değerinin altında olduğu, kanın sıvı kısmında veya plazmada ortalamanın altında kalsiyum seviyelerinin olmasıdır.

Hipokalseminin kemik sağlığını olumsuz etkilediği bilindiği için kemiklerin daha kırılgan hale gelmesine sebep olan osteoporoza ve vücutta farklı hastalıkların oluşumuna sebebiyet vermesine rağmen tedavi edilebilir bir sorundur.

Hafif ve şiddetli bir şekilde meydana gelebilen kalsiyum düşüklüğü aynı zamanda kronik bir sorun olarak da karşımıza çıkar. Bebekler dahil olmak üzere her yaştan insanda oluşabilecek kalsiyum eksikliğinin yaşanabileceği yaş, altında yatan nedene bağlı olarak değişir. Örnek vermek gerekirse bir bebekte hipokalsemi tespit edildiyse bunun nedeni genelde genetik bozukluktur.

Kalsiyum Eksikliği (Hipokalsemi) Neden Olur?

Kalsiyum eksikliğine daha çok düşük paratiroid hormonu (PTH) değerleri ve düşük D vitamini seviyeleri neden olurken, kalsiyum içeren gıdaların yetersiz tüketilmesi, magnezyum eksikliği, böbrek yetmezliği ve bazı ilaçlar da neden olabilmektedir.

Bunlarla birlikte kalsiyum eksikliğine neden olan durumlar aşağıdaki gibidir:

Hipoparatiroidizm

Paratiroid bezlerinin yeterli düzeyde paratiroid hormonu üretmemesi anlamına gelen hipoparatiroidizm, kandaki kalsiyum düşüklüğünün nedenlerinden biridir.

D vitamini eksikliği

Kandaki D vitamini, vücudun kalsiyumu düzgün bir şekilde emmesine yardımcı olma görevi üstlenir. Ortaya çıkabilecek D vitamini eksikliği bu sebeple vücutta hipokalsemi yaşanmasına neden olabilir.

Böbrek yetmezliği

Kronik böbrek yetmezliği vakalarının oluşturduğu kalsiyum eksikliği, kandaki fosfor düzeyinin artması belirli D vitamini çeşidinin renal üretiminin azalmasının sonucu olarak meydana gelir.

Kullanılan bazı ilaçlar

Bisfosfonatlar, kortikosteroidler , rifampin ve kalsitonin gibi ilaçların kullanılan kanda kalsiyum düşüklüğüne neden olan durumlar arasında yer alır.

Menopoz ve hormonal durumlar

Özellikle kadınların menopoz dönemlerinde hormonal değişimler ve dalgalanmalar yaşanabileceğinden kalsiyum eksikliği meydana gelebilir. Bu dönemlerde kalsiyum alımının artırılması gerekir.

Pankreatit

Akut pankreatit hastası olan kişilerde hipokalsemi meydana geldiği gözlenmiştir.

Nadir genetik problemler

DiGeorge sendromu gibi bilinen genetik mutasyonlar kalsiyum düşüklüğü yaşanmasının nedenlerinden biri olarak kabul edilir.

Kalsiyum Eksikliği (Hipokalsemi) Belirtileri Nelerdir?

Hafif kalsiyum düşüklüğü yaşayan kişilerde genellikle belirgin semptomlar görülmez ancak kalsiyum düşüklüğünün şiddetine göre kişide bazı semptomlar ortaya çıkabilir. Hipokalsemi yani kalsiyum eksikliğinde özellikle kemiklerin zayıflaması, kas ağrıları ve kramplar, çocuklarda diş çürümeleri ve epilektik nöbetler gibi belirtiler gösterir.

Kalsiyum düşüklüğünün en belirgin semptomları şu şekildedir:

• Kemiklerin zayıflaması ve kemik erimesi (osteoporoz)
• Sırt ve bacaklarda kas ağrıları ve kramplar
• Zihin bulanıklığı ve hafıza sorunları
• El ve ayaklarda uyuşukluk, karıncalanma
• Dişlerde çürüme ve diş kırılmaları
• Ciltte kuruluk ve pullanma
• Tırnaklarda zayıflık ve kırılganlık
• Halüsinasyon görme
• Adet öncesi ağrı
• Enerji düşüklüğü ve yorgunluk
• Egzama ve sedef hastalığı
• Uyku sorunu yaşama
• Görme problemleri ve katarakt
• Depresyon ve ruh hali değişimleri
• Sinirli ve huzursuz olma
• Kalp ritminde bozukluk

Kalsiyum Ne İşe Yarar?

Vücutta elektriğin iletilmesinden, sinir sisteminin düzgün çalışmasından, beyin ve vücut içerisindeki mesajları iletmek, kasların hareket etmesi, kemiklerin güçlü kalması, büyümesi ve iyileşmesi konusunda yarar sağlar.

Kalsiyum Eksikliğine (Hipokalsemi) Ne İyi Gelir?

Kalsiyum eksikliğine en iyi gelen besinler arasında süt ve süt ürünleri gelir. Süt ve süt ürünlerinin yanı sıra fındık-fıstık gibi kuruyemişlerle birlikte yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller de hipokalsemiye iyi gelir ve kandaki kalsiyum miktarını yükseltir.

Kalsiyum eksikliğine iyi gelen besinler şunlardır:

• Süt ve süt ürünleri (Peynir, yoğurt)
• Yumurta
• Kabuklu kuruyemişler ve tohumlar (Fındık, fıstık, badem, chia tohumu)
• Brokoli, ıspanak ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler
• Portakal suyu gibi meyve suları
• Protein açısından zengin besinler (sardalya, somon, Soya sütü)
• Mısır unu ve mısır ekmeği
• Ravent
• Tahıl gibi güçlendirilmiş gıdalar
• İncir
• Susam

Kalsiyum Eksikliği (Hipokalsemi) Nasıl Teşhis Edilir?

Kalsiyum eksikliğini teşhis etmek için öncelikle doktor kan testi isteyebilir. Hipokalseminin altında yatan nedeni belirlemek en az düşüklüğünün kendisi kadar önemli bir durum olarak kabul edilir.

Kalsiyum eksikliğinin belirlenmesinde kullanılan yöntemleri şöyle sıralamak mümkündür:

Kan testleri

Kandaki kalsiyum düşüklüğünü belirlemek için kan tahlili istenir. Kandaki kalsiyum değerinin 8.8-10.4 mg aralığında olması beklenir. 8.8 mg değerinin altında çıkan değerler kalsiyum düşüklüğü olarak değerlendirilir.

Diğer kan testleri

Kandaki pth hormonu, D vitamini, magnezyum ve fosfor seviyesinin belirlenmesi için kan testi dışında da testler istenebilir.

EKG

Anormal kalp ritmine sebep olduğu da görülen kalsiyum düşüklüğünün belirlenmesi için kişiye EKG testi yapılır.

Kemik görüntüleme testleri

Kemiklerdeki osteomalazi ve raşitizm gibi kalsiyum düşüklüğünün neden olduğu hastalıkların belirlenmesi için doktor tarafından kemik görüntüleme testleri istenebilir.

Kalsiyum Düşüklüğü (Hipokalsemi) Nasıl Tedavi Edilir?

Kalsiyum düşüklüğü tedavisi önerilen başlıca tedavi yöntemleri arasında kalsiyum yönünden zengin içerikli besinlerin tüketilmesi. Besinlerin yetersiz kaldığı durumlarda doktor kontrolünde takviye de alınabilir.

Kalsiyum düşüklüğü tedavisi için uygulanan yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Kalsiyum içerikli besinler
• Oral kalsiyum hapları
• D vitamini takviyesi
• PTH hormonunun sentetik formu
• IV kalsiyum glukonat
• Kullanılan diğer ilaçlar

Kalsiyum Eksikliği Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kalsiyum eksikliği tedavi edilmezse ne olur?

En sık olarak kemik sağlığını etkileyen kalsiyum eksikliği tedavi edilmediği takdirde kemik erimesi hastalığı olan osteoporoza neden olabilir.

Kalsiyum eksikliği kilo aldırır mı?

Kalsiyum eksikliğinde kilo almanın aksine iştah kaybı yaşanma ihtimaliyle birlikte kilo kaybı yaşanabilir.

Kalsiyum eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?

Kemik sağlığını olumsuz etkileyen kalsiyum düşüklüğünde, kemik erimesi hastalığı olan osteoporoz, büyüme bozukluğu olan çocukluk hastalığı raşitizm ve bazı kemik hastalıkları ortaya çıkabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.