Kalsitonin Hormonu Nedir? Kalsitonin Hormonu Ne İşe Yarar?

Kalsitonin Nedir?

Kalsitonin hormunu, diğer bir ifadeyle tirokalsitonin hormonu vücutta önemli işlevleri yerine getiren tiroid bezinin C hücrelerinden sentezlenerek salgının kan ve kemik düzeyi miktarında önem taşıyan hormondur. Hormon yapısal olarak 32 adet aminoasitli tek bir polipeptitten oluşur. Bilindiği üzere kemikler kalsiyum deposudur ve kemiğin rijid yapısının korunmasında etkilidir.  

Kalsitonin hormonu da kemiklerin yıkımını engelleyerek kalsiyum seviyesinin korunmasını sağlayan bir fonksiyonu vardır. Kanda kalsiyum düzeyini azaltarak kemiklere minarelin geçişinin sağlamasında kritik bir rol oynamaktadır. Paratiroid hormonu ile zıt çalışır ve ikili mekanizma sayesinde kan ve kemik düzeyinde kalsiyum ve potasyum seviyesinin dengelenmesine de destek olur. Bununla birlikte, kemik erimesini engelleyen polipeptid yapılı salgı osteoporoz hastalığının önünde en büyük engeldir. Tüm bu bilgiler doğrultusunda ilgili hormonun gereğinden fazla ya da az sentezlenmesi vücutta ciddi problemlere neden olabilir.

Kalsitonin Hormonunun Görevleri Nelerdir?

Kalsitonin hormonu özellikleri vücut homeastasisinin biyokimyasal reaksiyonları hakkında bilgi verir. Bu kapsamda, kalsitonin hormonun görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kemik dokusunun sert yapıda olmasını ve sertlik seviyesinin korunmasında destekleyici rol oynar.
• Kemik erimesini önlemede destekleyicidir. Özellikle, menopoz sonrası kadınlarda görülen osteoporozun tetiklenmemesinde önemli rol üstlenir.
• Kanda yer alan fosfor, kalsiyum ve tuz miktarlarının normal düzeyde olmasında yardımcıdır.
• Tiroid bezi bozukluğu olan guatr rahatsızlığı ile ilişkili olan T3 ve T4 gibi öncül salgıların da sağlıklı çalışmasını dcestekler.
• Kan serumunda paratiroid (PTH) hormonun etkilerine karşı çözüm üretmede aktif görev alır.
• Bağırsak lümenlerinden kalsiyum absorbsiyonunu azaltmayı ve böbreklerden kalsiyum minarelinin belirli bir düzeyde geri emilimini engellemeyi destekler.
• Kemiklerin yıkılmasını ifade eden osteoklast aktivitesini baskılayarak iskelet sisteminin işleyişini pozitif olarak destekler.

Genel olarak sentezlenen salgı sayesinde kemikte kalsiyum çözülmesini engellemesi birçok kas-kemik probleminin önlenmesinde destekleyici olur.

Kalsitonin Hormonu Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Kalsitonin hormonu yüksekliğinin temelinde bazı metabolik değişimler ve hastalıklar olabilir. Genel olarak, vücutta hücresel düzeyde kalsiyum minarelinin kullanımını bozan reaksiyonlarla bu durum tespit edilebilir. Bu doğrultuda, hormonun yüksekliğine neden olan durumlar aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Akciğer, pankreas, prostat, meme kanseri, lösemi, pankreas adacık hücre tümörleri
• Hamilelik durumunda değişen kalsiyum seviyesi
• Mastositoz ve farklı nöroendokrin tümörleri
• Paratiroidlerin gereğinden fazla çalışması ve kronik böbrek yetmezliği
• Zollinger-Ellison sendromu
• Pankreas iltihabı 
• Kemik iliği hücrelerin kontrolsüz çoğalma hali
• Otoimmun tiroidi
• B12 eksikliğine bağlı pernisyöz anemi
• Alkolden kaynaklı siroz hastalığı
• Yalancı düşük paratiroidizm hali
• Bağırsak içi, mide zarı ve akciğer bronşlarında kanserleşme
• Benign akciğer hastalıkları
• APUD hücreli tümörler

gibi problemlerden dolayı ilgili hormonun yükselmesi vücut tetkiklerinden gözlemlenebilir. Ayrıca, hastalık söz konusu olmasa dahi yeni doğan bebeklerde ve hamile kadınlarda kan değerleri oldukça yüksek çıkabilir.

Kalsitonin Hormonu Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Kalsitonin hormonun kalsiyum, fosfor ve potasyum değerlerini dengede tutması birçok reaksiyonun prekürsörü olmasını sağlar. Bu bağlamda, salgının sentezi vücutta yeterli değilse kandan kemiğe kalsiyum minarelinin geçişi olmaz. Kemiğin kalsiyum örgüsü seyreldiği için kemiklerde yumuşama ve erime söz konusu olabilir. Sistemik olarak kemik kaybını ifade eden durum iskelet sisteminin komple hasar almasına neden olabilir. Özellikle, kişinin omurga sistemini etkileyen mevcut bir hastalığı varsa hastalığın seyri git gide ağırlaşabilir. Diğer bir taraftan, çocukluk ve ergenlik döneminde bu salgının yetersizliğinin görülmesi, kemik gelişimini ve boy uzamasını negatif etkileyeceği için geriye dönüşümü olmayan iskelet sistemi hastalıklarına zemin hazırlayabilir.

Genel olarak, tiroid bezinden salgılanan bu çok yönlü hormon erkeklerde kadınlara göre daha fazladır. Kadınlarda menopoz sonrasında östrojenin düşmesi testosteron seviyesinin artması neden olur, bu durum ilgili hormonunun azalmasına sebebiyet verir. Hormon yetersizliği tespit edildiğinde sentetik östrojen verilerek vücut işleyişinin bozulmaması amaçlanır. Bu yapılan tedavi yöntemi ise her zaman sonuç vermeyebilir, hatta kalsitonin düzeyinin düzelmesi için alternatif bir çözüm yolu olmayabilir. Bazı minarellerin eksikliği de uzun dönemli endokrin sistemi bozabilir. D3 vitamini, fosfor, iyot, selenyum gibi minarel ve vitamin eksikliği de süreci olumsuz tetikleyebilir. D3 eksikliği ve hormon yetersizliği aynı anda görülmeye başlanmışsa yetişkinlerde osteomalazi ve çocuklarda raşitizm ileri bir boyutta seyredebilir.

Kalsitonin Hormon Düşüklüğünde Nasıl Bir Tedavi Uygulanır?

Uzman bir doktor, hastada hormon eksikliği gördüğünde kişinin fiziksel ve biyokimyasal durumuna değerlendirerek bazı ilaçlar verebilir. Bu tür ilaçlar sentetik madde içeriğine sahiptir ve biocalcın, miacalcic, calsynar, Nylex, Tonocalcın isimlerinde bulunur. Ayrıca bu ilaçlar farklı formlarda vücuda alınabilir. Bu alanda tercih edilen ilaçların çeşitli formlarda kullanımı aşağıdaki gibi listelenebilir:

İğne ve enjeksiyonlar: Ampül şeklinde kullanılan iğneli ilaçlar kemik kırılmalarına karşı kullanılabilir. Aynı zamanda, osteoporoz tedavisinde ilk başvurulan ilaçlardandır. Ayrıca, intravenöz infüzyon ya da intramusküler enjeksiyon şeklinde kullanılabilir.

Transdermal yama: Deriye yapıştırılan bant şeklinde yamalar kemik erimesi tedavisinde öncelikle tercih edilebilir. Dermal yolla uygulama yapılması ile kemiklerin güçlendirilmesi hedeflenir.

Burun spreyi: Nazan mukozadan alındığında ilacın emilimi hızlanabilir. Bu amaçla, burun içine püskürtülen ürün kemik seviyesinin korunmasına katkı sağlayabilir.

Kalsitonin Hormonu Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kalsitonin Testi Nasıl Yapılır?

Kalsitonin hormonu seviyesinin ölçülmesi için damar yolundan enjekte edilecek çözeltiler oldukça önemlidir. Bolus ya da sürekli infüzyon yöntemi ile tayini yapılabilir. Bunun için iki yöntem uygulanabilir ve referans aralıkları aşağıdaki gibidir:

Kalsiyum infüzyonu: Erkek ve kadınlar için referans değerleri farklılık gösterir. Erkek ve kadınlarda sırasıyla 190 pg/ml ve 130 pg/ml altında olması beklenir.

Pentagastrin infüzyonu: Mide-bağırsak mukozasında yer alan G hücreleri tarafından salgılanan gastrin maddesinin sentetik şekli uyarıcı olarak testte kullanılır. Referans değerleri ise erkek ve kadın için sırasıyla 110 pg/ml ve 35pg/ml altında olarak belirtilir.

Kalsitonin Hormonu Hastalıkları Nelerdir?

Genel olarak, kalsitonin hormon hastalıkları hormonun eksikliğinde ya da yüksekliğinde farklı semptomlar gösterebilir. İlgili hormonun yüksekliğine bağlı oluşan hastalıklar da kronik hastalıkların habercisi olabilir. Yapılan araştırmalarda sentezlenen hormonun yüksek bulunduğu durumlarda nadir görülen kanser türleriyle ilişkili olabilir. Özellikle medüller tiroid kanseri teşhisinden önce değerler yükselebilir, ayrıca medüller tiroid kanseri türlerinden sporadik türünde bu durum tipiktir. Bunun kaynağında, tiroitlerin hormonun da salındığı C hücrelerinden kanserleşmenin başladığından şüphelenilir. Tiroid kanserinden ameliyat olan kişinin sonraki sürecinde iç salgı seviyeleri yükselebilir ya da düşebilir, hastalığın takibinde önemli parametreler arasındadır. Hormon değerinin düşmesine bağlı yaygın görülen hastalıklar arasında da kanda kalsiyum birikerek kanın pıhtılaşma oranın artması, kemik erimesi, kemik yapısının bozulması gibi ana problemlerin görülmesi vardır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.