Türkiye’de, gerek hasta yaşam kalitesine gerekse yaşamın kendisine karşı ciddi bir tehdit oluşturan kalp kapak hastalıkları, tüm ölümlerin %1-2’sini oluşturmaktadır. Genel popülasyonla karşılaştırıldığında, tanı almış kalp kapak hastalığı olan hastalarda yaşam kaybı oranı 2,5 kat ve felç oranı 3 kat daha fazladır. Koroner kalp hastalıklarına eşlik eden kalp kapak problemleri hastalığın boyutunda artışa yol açarak, kalp yetmezlikleri ve kalp atışlarında düzensizliklerde de en büyük etken olarak görülmektedir. Memorial Antalya Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Cemal Kemaloğlu, kalp kapak hastalıklarının nedenleri ve mitral kapak tamiri hakkında bilgi verdi.
Her yaşta ortaya çıkabilir!
Çocukluk çağında geçirilen “akut eklem romatizması”, kapak hastalıklarının en sık sebebidir. Akut eklem romatizmasının görülme sıklığı gelişmiş toplumlarda giderek azalmakta, buna bağlı olarak da ortaya çıkan kalp kapak hastalıklarının oranı düşmektedir.
Kalp kapak hastalığına neden olan başlıca etkenler aşağıdaki gibidir;
- Akut eklem romatizması
- Kalp içinde oluşan enfeksiyonlar
- Kalp kası hastalıkları
- Tansiyon yüksekliği (hipertansiyon)
- Mitral kapakçıkların kalp hareketleriyle sol kulakçığa geri kaçması
- Yaşa bağlı olarak kalp kapakçığının yapısının bozulması (fibrokalsifik dejenerasyon)
- Kalp krizi sonrası kalbin beslenmesinin bozulması sonucu gelişen kapak hastalıkları
- Kapak halkasının genişlemesi
Kapak hastalıkları kalp yetmezliğine neden olabilir!
Kalp kapak hastalıkları, koruyucu önlemler alınmadığı takdirde hastayı ölüme kadar götürebilen ciddi kalp hastalıklarıdır. Yorgunluk, çabuk yorulma, çarpıntı, nefes darlığı, bacaklarda şişlik, pıhtı atması (emboli), felç ve ritim problemleri kalp kapak hastalıklarının en önemli belirtileri arasındadır.
Kalp kapak hastalıkları üç ana başlık altında toplanmaktadır.
Kapak darlıkları: Kapak yaprakçıklarını oluşturan dokular sertleşerek kapak açıklığını daraltır. Bu durumda kapak içerisinden geçen kan miktarı azalır ve nefes darlığı, ayaklarda şişme gibi durumlar ortaya çıkar. Kapak darlıklarında belirtiler erken dönemde görülür.
Kalp kapak kaçakları: Kalp kapağının kapanmasındaki bozukluk ile oluşan yetmezliktir. Zaman içinde kalbin pompalayabilme kapasitesi bozulur. Bunun sonucunda da kalp kapağı hastalığının zemininde, kalp yetmezlikleri gelişir. Kalp kapak kaçakları özellikle yavaş seyirliyse, hastada uzun süre belirgin şikayet oluşturmaz. Şikayetler ortaya çıktığında kalp çalışmasındaki bozukluk artık “iyileşmez” düzeye gelmiş olabilir.
Kalp kapaklarında darlıkla birlikte yetmezlik: Kalp kapak hastalıklarının üçüncü ve en sık tipi de, kapakta darlık ve yetmezliklerin bir arada görülmesidir. En fazla şikayet oluşturan, bu tipteki kalp kapağı hastalıklarıdır. Açılım ya da kapanmadaki sıkıntı, kişinin şikayetlerinin tipini de belirler.
Tedavide ilk seçenek ilaç ve girişimsel yöntemlerdir
Kalp kapak hastalıklarında doğru tanı almak çok önemlidir. Hastalık belirlendikten sonra hasta takip ve tedavi sürecine alınır. Tedavi seçenekleri arasında ilk olarak; ilaç ve girişimsel yöntemler yer alır. İlaç tedavisi, kapaktaki mekanik rahatsızlığı ortadan kaldırmaz. Ancak kapak hastalığının kalp üzerindeki olumsuz etkilerini büyük oranda engelleyebilir. Kalp kapak hastalığı zemininde gelişen kalp yetmezliklerinin ve ritim bozukluklarının tedavisinde çoğu zaman ilaç tedavisi tek başına yeterli olur.
Girişimsel yöntemlerde, cerrahi ve kateter yoluyla balon işlemi uygulanır. Kapak yapısında kireçlenmenin yüksek oranda olmadığı kapak darlıklarında etkin bir girişimsel yöntem, kateterle yapılan balon işlemidir. Bu işlem daha çok mitral ve pulmoner kapaklar için uygulanmaktadır.
“Kalp kapak tamiri” konfor sağlıyor
Cerrahinin altın standardı; hastanın yaşam kalitesini önemli oranda yükselten ve hastaya kendi kalp kapağı ile konfor sağlayan kalp kapak tamirleridir. Eğer kapak tamiri mümkün değilse, kapak çıkarılarak yerine yapay (protez) bir kapak takılır. Kapak tamiri daha çok kaçak oluşan, kapak yapısında yüksek oranda kireçlenmenin olmadığı mitral ve triküspit kapaklara başarı ile uygulanır.
Kalp kapağı protez kapakla değiştiriliyor
Romatizmal kapak hastalıklarında ise; kapak tamiri yapıldığında, kapağın bozulmasına sebep olan hastalığın ilerlemesi nedeniyle, kapak yapısı tekrar olumsuz etkilenebilir. Böyle durumlarda hastanın ikinci bir ameliyatla kalp kapağı, protez kapakla değiştirilir. Hastaya göre tamamen metalik kapaklar ya da kısmen organik madde içeren biyoprotez (hayvan dokusu kökenli) kapaklar tercih edilebilir. Metalik kapak protezi takılan hastalar ömür boyu kan sulandırıcı ilaçlar kullanmak zorundadır.
Hastalarda, kullanılan ilaçlara bağlı olarak, önemsizden çok önemliye gidebilecek bir takım sorunlar gelişebilir. Bu sorunlar, kişinin ilaç kullanımına gösterdiği hassasiyetten bağımsız olarak oluşabilmektedir. Özellikle yaşlı hasta grubunda ilaç kullanımındaki aksamalar, bu sorunların ortaya çıkma sıklığını artırmaktadır. Kapak hastalıklarında kapağın tamir edilmesi ve buna bağlı olarak da hastanın kan sulandırıcı ilaçlara ihtiyacının kalmaması, kapak tamirinin önemini daha da artırmaktadır.
Yayınlanma Tarihi: 17 Ekim 2024
