Kalp Hastalıkları Nelerdir? Kalp Hastalıkları Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kalp Hastalıkları Nelerdir?

Kalp hastalıkları, kan dolaşımı ya da kalbin işleyişine bağlı olarak gelişen çeşitli kalp bozukluklarını kapsar. Kalp düzgün çalışmadığı durumda kişide çeşitli semptomlara sebebiyet vererek hayati riskler oluşturabilir. Damar tıkanıklıkları, kalp ritim bozuklukları, kalp kası zayıflaması ya da kalp kapakçığında meydana gelen sorunlar kalp hastalıklarına neden olur. Beslenme şekline, yaşam tarzına ya da kiloya göre kalp hastalıkları gelişerek kişiyi etkileyebilir. Erken teşhis ve müdahale sayesinde kalp hastalıklarından korunmak mümkündür.

Kalp hastalıkları şu şekildedir:

• Kalp damarlarının tıkanması ve daralması (koroner arter hastalığı)
• Kalp yetmezliği
• Kalp atışlarında düzensizlik (aritmi)
• Kalp kapakçığı hastalıkları
• Kalp kası hastalığı (kardiyomiyopati)
• Doğuştan gelen kalp yapısındaki anormallikleri içeren doğumsal kalp hastalıkları
• Kalp kası iltihaplanması (miyokardit)
• Kalbin dış zarının iltihaplanması (perikardit)

Koroner arter hastalığı

Koroner arter hastalığı (KAH), kalbin beslenmesinde önemli olan koroner arterlerin daralması ve tıkanması sonucunda görülen durumdur. Arterler sayesinde kalbe oksijen sağlanır. Zaman içerisinde sağlıksız beslenme, stres ve genetik faktörlere bağlı olarak arterlerde tıkanmalar görülebilir. Bu durum ateroskleroz olarak tanımlanır.

Kalp yetmezliği

Kalp yetmezliği, kalbin vücuda kan pompalama görevini yeterli miktarda yapamadığı durumda görülen ve zaman içerisinde ilerleyebilen bir durumdur. Kalp kaslarının zayıflaması ve sertleşmesine bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliği sonucunda tüm organlara yeterli oranda oksijen sağlanamaz ve kan pompalayamaz duruma gelir. Aniden ortaya çıkarak tedavi edilmezse zaman içerisinde kötüleşebilir.

Kalp ritim bozukluğu

Kalp ritim bozukluğu yani aritmi, kalbin normal bir ritim dışında düzensiz, yavaş ya da hızlı atması olarak bilinir. Kalbin her atışı sağlıklı bir bireyde düzenli şekilde gerçekleşir. Kalpte bir sorun olduğu durumunda kalp atış ritminde bozulmalar oluşur ve kişinin sağlığını tehdit eder.

Kalp kapakçığı hastalıkları

Kalp kapakçığı hastalıkları, kalpte yer alan dört kapakçıktan birinin ya da birkaçının düzgün çalışmaması sonucunda görülen sorunlar olarak bilinir. Kalp kapacıkları sayesinde kanın geri kaçması ya da yanlış yere gitmesi engellenir. Kalp kapakçığında meydana gelen sorunlar tedavi edilmediği durumda ise damarlardaki kan akışı bozularak ciddi sağlık problemlerine sebebiyet verebilir.

Kardiyomiyopati

Kardiyomiyopati, miyokard yani kalp kasının yapısı ve işlevinin bozulması sonucunda görülen hastalıkları ifade eder. Bu hastalığın meydana gelmesinin nedeni ise kalp kasının kalınlaşması ya da sertleşmesine bağlı olarak kalbin düzgün kan pompalayamamasıdır. İlerleyen bir hastalık olan kardiyomiyopati, tedavi edilmediği durumda kalp sorunlarına neden olur.

Doğumsal kalp hastalıkları

Doğumsal kalp hastalıkları (konjenital kalp hastalıkları), kişide doğuştan itibaren var olan ve kalpteki anormallikleri içeren bir durumdur. Doğumsal kalp hastalıkları kalbin işlevine, kan akışına ve kanın dağıtılma şekline göre farklılık gösterir. Bu durum bebeğin anne karnındayken kalbinin normal gelişmemesine bağlı olarak meydana gelir. Belirtileri hafif olabildiği gibi ciddi ve yaşamı tehdit edecek şekilde de görülebilir.

Kalp kası iltihaplanması (miyokardit)

Kalp kası iltihaplanması (miyokardit), kalbin kası olarak bilinen miyokardın iltihaplanması sonucunda ortaya çıkan durumdur. Kalpteki kas hücrelerinin zarar görmesine neden olan bu durum kalbin kan pompalama yeteneğini etkileyerek kalp hastalıklarına sebebiyet verir. Tedavi edilmediği durumda ise kalıcı kalp hasarına neden olabilir.

Kalbin dış zarının iltihaplanması (perikardit)

Kalbin dış zarının iltihaplanması yani perikardit, kalbin çevresinde yer alan ince zar tabakanın iltihaplanması olarak bilinir. Perikardium kalbin etrafını sarma ve onu korumayla görevlidir. İltihaplanması durumunda ise ağrı, sıvı birikmesi ve kalp düzeninde bozulmalar ortaya çıkar.

Kalp Hastalıkları Neden Olur?

Kalp hastalıkları, yaşlanma, obezite, genetik faktörler, hamilelik, tiroid problemleri, tütün kullanımı ve stres nedeniyle ortaya çıkar. Kişiden kişiye göre farklı şekilde kendini gösteren kalp hastalıkları yaşa, cinsiyete bağlı olarak da görülebilir. Sağlıksız beslenme şekli, hareketsiz yaşam, hava kirliliği, depresyon ve anksiyete gibi durumlar da kalp hastalıklarının nedenleri arasında sıralanabilir.

Kalp hastalıkları nedenleri şöyle açıklanır:

Genetik Faktörler

Kalp hastalıklarının etkileyen en önemli faktör genetik olarak aile geçmişinde kalp rahatsızlıklarının görülmesidir. Özellikle aile bireylerinde kalp hastalığı öyküsü bulunan kişilerde kalp hastalıklarının görülme oranı yüksektir. Genetik olarak yatkın olmak kalp kasının, damar yapısının ve kişinin metabolizması üzerinde önemli etkileri vardır.

Yaşam tarzı

Kişinin günlük beslenme biçimi, aşırı tuz tüketimi, şeker yoğunluklu beslenmesi kalp hastalıkları riskinin artmasına neden olabilir. Bunun yanında fiziksel aktivitenin azlığı, obezite ve aşırı alkol tüketimi kalp kaslarına hasara sebebiyet verir. Paketli gıda tüketimi de kalp hastalıklarına zemin hazırlayabilir.

Kronik hastalıklar

Özellikle yüksek tansiyon, kolesterol ve diyabet gibi kronik hastalıklar kalbi etkileyerek problemlere neden olabilir. Hipertansiyon kişinin damarlarında baskıya neden olarak kalbin pompala yükünün artmasına sebep olur. Yüksek kan şekeri düzeyi ise damarların hasar görmesine zemin hazırlar.

Psikolojik faktörler

Gün içerisinde sürekli stres yaşamak bunun yanında sağlıksız alışkanlıklardan vazgeçememek kalp hastalıklarına neden olur. Bunun yanında depresyon ve anksiyete gibi ruhsal problemler de kalp sağlığını etkileyen durumlar arasında yer alır.

Çevresel faktörler

Kişinin uzun süre hava kirliliğine maruz kalması bunların yanında ağır toksik maddelere maruz kalması kalp hastalıklarının oluşmasına neden olabilir. Bu gibi durumlar damarların iltihaplanmasına ve kalp krizi riskinin oluşmasına yol açar.

Yaş ve cinsiyet faktörleri

Yaş ile beraber kişide kalp hastalıklarının görülme riski artabilir. Kalp damarlarının zaman içerisinde elastikiyetini kaybetmesi gibi nedenlere bağlı olarak gelişir. Bunun yanında erkekler kadınlara oranla daha genç yaşlarda kalp hastalıkları geliştirme eğilimi gösterir.

Kalp Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kalp hastalığı belirtileri arasında en yaygın olarak görülen çarpıntı, terleme, baş dönmesi, nefes darlığı, aniden gelişen bilinç kaybı, boyun ağrısı gibi durumlar yer alır. Bu belirtilerin görülmesi haline doktora başvurmak önemlidir. Kalp hastalıkları belirtilerinin dikkate alınması durumunda kişiye erken teşhis ve tedavi sayesinde hayati riskin önüne geçilir. Kişinin egzersiz esnasında hızlıca yorulması, bitkinlik hali, vücutta oluşan ödem, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlar da kalp hastalıklarına işaret edebilir. Kalp hastalıklarının oluşma şekline bağlı olarak belirtileri de farklılık gösterir.

Kalp hastalıklarının neden olduğu belirtiler genel olarak şunlardır:

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma
• Çarpıntı
• Bacak, baldır, ayak veya uyluk kaslarında ağrı
• Boyun, çene, kol, omuz, boğaz veya sırtta ağrı
• Ayak bileklerinde şişme (ödem)
• Baş dönmesi
• Bayılma
• Terleme
• Öksürük
• Halsizlik veya yorgunluk
• Bulantı

Koroner arter hastalığı belirtileri

Göğsün orta kısmında oluşan baskı, ağrı ve sıkışması hissi, boyun, sırt ve çene bölgesinde ağrı, nefes darlığı, halsizlik ve yorgunluk, bunların yanında kalp krizi belirtileri koroner arter hastalığı belirtileri arasında yer alır.

• Göğüste sıkışması
• Göğüste baskı hissi
• Yorgun ve halsizlik
• Boyun ve sırt bölgesinde ağrı
• Nefes darlığı
• Kalp krizine benzer belirtiler

Kalp yetmezliği belirtileri

Kalp yetmezliği sonucunda özellikle egzersiz esnasında nefes darlığı görülebilir. Bunun yanında halsizlik, yorgunluk, bacaklarda meydana gelen ödem, düzensiz kalp atışları, iştahın azalması, öksürük gibi semptomlar da kalp yetmezliğini işaret eder.

• Nefes darlığı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Bacaklarda meydana gelen ödem
• Düzensiz kalp atışları
• Öksürük

Kalp ritim bozukluğu belirtileri

Kalp ritim bozukluğunun en önemli belirtisi, göğüste hissedilen kalp atışlarının düzensiz, hızlı ya da güçlü şekilde atmasıdır. Bunun yanında baş dönmesi, bayılma hissi, nefes darlığı, göğüste ağrı ve rahatsızlık hissi de kalp ritim bozukluklarının belirtileri arasında yer alır.

• Kalp atışlarının hızlı, yavaş ya da düzensiz olması
• Baş dönmesi
• Bayılma hissi
• Nefes darlığı
• Göğüste ağrı ve rahatsızlık hissi

Kalp kapakçığı hastalıkları belirtileri

Kalp kapakçığı hastalıklarının en belirgin belirtisi nefes darlığı olarak ortaya çıkar. Bunun yanında göğüste rahatsızlık hissi, çarpıntı, halsizlik ve yorgunluk, bayılma gibi durumlar da kalp kapakçığı hastalıkları belirtilerindendir.

• Nefes darlığı
• Göğüste rahatsızlık hissi
• Çarpıntı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Bayılma

Kardiyomiyopati belirtileri

Kardiyomati olduğu durumda kişide hareket halinde ya da dinlenme esnasında nefes darlığı görülebilir. Çarpıntı, göğüste ağrı ve ödem gibi semptomların yanında baş dönmesi de kardiyomiyopati belirtilerindendir.

• Baş dönmesi
• Dinlenme ve egzersiz esnasında nefes darlığı
• Kalp çarpıntısı
• Göğüste ağrı
• Ödem

Doğumsal kalp hastalıkları belirtileri

Doğumsal kalp hastalıklarının belirtileri arasında en belirgin olarak dudaklarda, tırnaklarda morarma görülür. Bu da ciltteki oksijen yetersizliğinden meydana gelebilir. Bebeklerde beslenme esnasında nefes darlığı çekmesi, yavaş gelişim gösterme ve hızlı nefes alıp verme de doğumsal kalp hastalıklarının belirtileri arasında sıralanır. Kalp seslerinde üfürüm duyulması da belirtilerindendir.

• Dudaklar ve tırnaklarda morarma
• Beslenme esnasında nefes darlığı
• Bebeğin yavaş gelişim göstermesi
• Hızlı nefes alıp verme
• Kalp sesinde üfürüm duyulması

Miyokardit belirtileri

Miyokardit hafif ya da şiddetli şekilde ortaya çıkarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Göğüste oluşan ağrı, nefes darlığı, ayak bilekleri, bacaklar ve karın bölgesinde ödem, baş dönmesi ve grip benzeri belirtilerle miyokardit belirtileri görülebilir.

• Hafif ateş
• Kas ağrıları
• Boğaz ağrısı
• Çarpıntı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Baş dönmesi

Perikardit belirtileri

Perikardit belirtileri arasında göğüste meydana gelen keskin ve batma hissinin yanında omuz ve sırtta ağrı görülebilir. Nefes almakta güçlük çekme, hafif ateş ve düzensiz kalp atışı da perikardit belirtileri arasında sıralanır. Ödem yani vücutta sıvı birikmesi de ortaya çıkabilir.

• Göğüste ağrı, kesin ve batma hissi
• Nefes darlığı
• Hafif ateş
• Düzensiz kalp atış
• Ödem

Kadınlarda kalp hastalıkları belirtileri nelerdir?

Kadınlarda kalp hastalıklarının belirtileri, erkeklere oranla farklı şekilde ortaya çıkabilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, yorgunluk ve baş dönmesi gibi genel belirtilerin yanında kadınlarda aşırı terleme, duygusal değişiklikler, karıncalanma gibi durumlar görülebilir. Bu belirtilerin görülmesi durumunda doktora başvurmak önemlidir.

Erkeklerde kalp hastalıkları belirtileri nelerdir?

Erkeklerde kalp hastalıkları belirtileri göğüs kısmında rahatsızlık hissi görülmesiyle beraber bu ağrının sırta, çene bölgesine ve kola yayılmasıyla kendini belli eder. Bayılma hissi, düzensiz kalp atışları da erkeklerde görülen kalp hastalıkları belirtileri arasında yer alır.

Kalp Hastalıkları Tanısı Nasıl Konur?

Kalp hastalıkları tanısı, doktorun fiziki muayenesinin ardından kişinin semptomlarını dinlemesi ve aile geçmişinde kalp hastalıklarının öğrenilmesiyle başlar. Kalp hastalıklarının tanı ve teşhisinde bu uygulamaların yanında çeşitli testlerin uygulanması istenebilir.

Kalp hastalıklarının tanısında izlenen adımlar şöyle sıralanabilir:

Aile geçmişi ve belirtilerin incelenmesi

Kişinin ailesinde kalp hastalıklarının olması, yüksek tansiyon, diyabet veya yüksek kolesterol kronik hastalıklara karşı yatkınlığın bulunması kalp hastalıklarının oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle kişinin aile öyküsünün incelenmesi gerekir. Bunun yanından semptomların da dinlenmesi önemlidir. Belirtilerin ne zaman başlayıp hangi sıklıkla ilerlediği kalp hastalığın çeşidi hakkında doktora fikir verebilir.

Fiziki muayene yapılması

Doktorun semptomları dinlemesinin ardından kişinin kalp atışını dinlemesi gerekir. Kalp atışındaki anormallikler bu noktada tespit edilebilir. Kan basıncını ölçümü ile beraber yüksek tansiyonun varlığı araştırılır. Vücutta meydana gelen ödem, ciltteki renk değişiklikleri, nabzın farklı atması gibi fiziki belirtiler de not edilir.

Laboratuvar testlerini uygulanması

Fizikim muayenenin ardından kalp hastalıkların net bir şekilde ortaya çıkarılması için laboratuvar testlerinden yararlanılır. Tam kan sayımı ile beraber kişinin kolesterol, trigliserid düzeyleri kontrol edilir. Kalp kasının hasar görüp görmediğini belirlemek için troponin seviyelerine bakılır. Diyabet riski için de kan şeker seviyesinin kontrolü sağlanır.

Görüntüleme testleri

Kalbin detaylı görüntülenmesi için ekokardiyografiden yararlanılır. Bu yöntem sayesinde kalp kaslarının durumu, kapacıklarının kontrolü, kalp boşluklarının boyutu incelenir. Kişinin hareket ve egzersiz esnasından nasıl bir tepki verdiğinin kontrolü için ise EKG (elektrokardiyogram) bakılır. Böylelikle kalp atış hızı, kan basıncı kontrol edilir. Koroner anjiyografi sayesinde ise damarların durumu kontrol edilir. Daralma ya da tıkanma varsa buna yönelik olarak müdahale yapılır.

Holter monitörü

Kişinin erken müdahale gerektirecek bir durumu olmadığından altında yatan nedeni araştırmak ve kalp atış hızını gün içerisinde belirlemek için holter monitöründen yararlanılır. Holter sayesinde 24-48 saat aralığında kalp ritim hızı ölçülür. Aritmi olup olmadığı ortaya çıkarılır.

Kalp Hastalıkları Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kalp hastalıkları tedavi yöntemleri, kişinin yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna ve hastalığın çeşidine göre farlılık gösterir. Teşhis ve tanının ardından doktorun belirlediği en uygun şekilde kalp hastalıklarına yönelik olarak tedavi yöntemleri belirlenir. Bu yöntemler arasında yaşam tarzı değişiklikleri, kilo kontrolü, ilaç tedavisi, stres yöntemi ve cerrahi müdahale yer alabilir.

Kalp hastalıkları tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir:

Yaşam tarzı değişiklileri

Hastanın gün içerisinde dengeli beslenmesi kalp hastalıkları tedavi yönteminin en önemli parçasıdır. Düşük tuz, şeker tüketimi, lif açısından zengin gıdalar, sebze ve meyvelerden yararlanma kalp hastalıklarının önlenmesinde ve iyileşmesinde etkilidir. Bunun yanında düzenli olarak egzersiz yapmak, kilo kontrolü sağlamak da önemlidir. Sigara ve alkol tüketiminin sınırlandırılması, kalp hastalıklarının tedavisinde uygulanması gereken bir süreçtir.

İlaç tedavisi

Kalp hastalıklarının tedavisinde özellikle kronik hastalıklara yönelik olarak ilaçlardan yararlanılabilir. Yüksek tansiyonu kontrol altına almak için antihipertansif, kolestorelü yönetmek için statinler gibi ilaçlar kullanılabilir. Kan pıhtısını önlemeye yönelik olarak pıhtı oluşumunu engelleyen ilaçlar reçete edilebilir.

Cerrahi müdahale

Kişinin ihtiyacına yönelik olarak doktorun teşhisinin ardından stent yerleştirme, koroner arter baypas ameliyatı, kalp kapakçığı ameliyatı ya da kalp pili veya defibrilatör yerleştirme gibi cerrahi müdahaleler yapılabilir. Koroner arterlerin daralması durumunda kişiye balon anjiyoplasti uygulanabilir. Bu yöntemler sayesinde oluşan kalp hastalıkların tedavisi sağlanır. Ameliyat sonrasında da kişinin beslenme şekline devam etmesi kalbe iyi gelen besinlerden yararlanması gerekir.

Minimal invaziv müdahaleler

Kalp hastalıklarını çeşidine göre minimal invaziv müdahaleler yapılabilir. Küçük kesinlerle daha az zarar verecek şekilde müdahaleler gerçekleştirilerek iyileşme süresi kısaltılır ve komplikasyonların azaltılması hedeflenir.

Kalp hastalıklarına yönelik olarak uygulanabilecek bu yöntemlerin yanında stres yönetimi de önemlidir. Kişinin meditasyon, yoga gibi uygulamalardan yararlanarak gün içerisindeki stresi azaltılması amaçlanır.

Kalp Hastalıkları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kalp hastalıklarına hangi bölüm bakar?

Kalp hastalıklarıyla Kardiyoloji bölümü ilgilenir. Kalp hastalıkları konusunda uzmanlaşmış kardiyologlar, kalp ve damar sisteminde yer alan hastalıkların tanı, tedavisini sağlar. Cerrahi müdahale gerektiği kalp hastalığı durumunda ise kalp ve damar cerrahisi bölümü dahil olur.

Kalp damar cerrahisi hangi şikayetlere bakar?

Kalp damar cerrahisi, kalp ve damar sistemiyle ile ilgili olan bütün sorunlarla ilgilenebilir. Kalp kapakçıklarındaki rahatsızlıklar, koroner arter hastalıkları, varis, bacaktaki damarların tıkanması gibi durumlarla ilgilenir. Göğüste ağrı, nefes darlığı, ödem ve halsizlik gibi şikayetlere bakar.

Kalp hastalığı kan tahlilinde belli olur mu?

Kalp hastalıkları tam kan sayımı sonrasında ortaya çıkabilir. Kan hastalıklarının şüphesi ve belirtileri görüldüğü durumda kan tahlilinde troponin oranına, kolesterol ve trigliserid değerlerine, C-reaktif protein (CRP) düzeyine bakılır.

Kalp rahatsızlığının ilk belirtileri nelerdir?

Kalp rahatsızlıklarının ilk belirtileri arasında göğüste ağrı yer alır. Bu ağrının yanında nefes darlığı, bayılma hissi ve halsizlik de ilk ve önemli belirtileri arasında sıralanabilir.

Kalp kapakçığı hastalığı ölümcül müdür?

Kalp kapakçığı hastalıkları kişinin uzun yaşamasına engel değildir, birçok insan hafif bir kapakçık sorunu yaşadıklarını aslında fark etmezler bile fakat kalp kapakçığı hastalığı tedavi edilmediğinde ileri kapakçık hastalığı kalp yetmezliğine, felce, pıhtı atmasına ve hatta ani kalp durması nedeniyle ölüme neden olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.