JN1 varyantı, omicron XBB.1.5 varyantından ayıran 30'dan fazla mutasyona sahip olan BA.2.86'dan türeyen ve pirolaya nazaran fazladan bir mutasyona sahip olan SARS-CoV-2'nin bir alt varyantıdır. JN.1 spike proteininde L455S adı verilen ek bir mutasyona sahiptirr. Spike proteinleri de virüsün insan hücrelerine tutunmasına neden olduğu için SARS-CoV-2'nin insanlara bulaşmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle de BA.2.86'nın spike proteininde yeni bir Covid-19 mutasyon olarak kabul edilmektedir. Belirtileri ateş, boğaz ağrısı, öksürük, burun akıntısı, kas ve vücut ağrıları, yorgunluk ve baş ağrısıdır.
JN1 Varyantı Nedir?
JN1 varyantı, omicron’un BA.2.86 varyantının spike proteininde türeyen, covid-19’un yeni varyantıdır. Artan JN1 vakaları nedeniyle koronavirüs JN.1 varyantı Dünya Sağlık Örgütü tarafından "dikkat edilmesi gereken varyant" olarak sınıflandırılmıştır.
Yeni koronavirüs varyantı JN.1, BA.2 varyantının bir alt türü olan BA.2.86'dan türemiştir. JN1 ve BA.2.86'yı omicron XBB soyundan gelen HV.1 ve eris varyantından ayıran noktada budur.
ABD’nin yanı sıra İzlanda, Portekiz, İspanya, Hindistan ve Hollanda'nın da aralarında bulunduğu birçok ülkede JN1 varyantı hızla yayılarak, türediği BA.2.86 (pirola varyantı) yanı sıra HV.1, EG.5 (eris varyantı) ve XBB.1.16 da dahil olmak üzere baskın varyant haline geldi.
Güncellenen aşıların, JN1 varyantına karşı koruyuculuk sağladığı yönünde henüz yapılan bir çalışma olmamasına rağmen, omicron, eris ve pirola varyantında olduğu gibi aşıların varyantlara göre güncellenmesiyle birlikte koruyuculuk ve antikor sağlayabileceği değerlendirilmektedir.
JN1 Varyantı Belirtileri Nelerdir?
Tipik koronavirüs semptomları ile benzerlik gösteren JN1 varyantı belirtileri, öksürük, kas ağrıları, boğaz ağrısı, nefes darlığı, burun tıkanıklığı, baş ağrısı ve yorgunluktur.
Yeni koronavirüs varyantı JN1 varyantı belirtileri şunlardır:
JN1 varyantının kişide yarattığı etki koronaviüsün tüm varyantlarında olduğu gibi virüsün kendisinden ziyade enfekte olan kişinin bağışıklık sistemi, kronik hastalığı bulunup bulunmadığı gibi faktörlere göre değişkenlik göstermektedir.
JN1 varyantı daha mı bulaşıcı?
Omicrondan türeyen varyantların genel özelliği daha bulaşıcı olmalarıdır. JN.1 varyantında ki yayılım hızı dikkate alındığında, bu yeni koronavirüs varyantının ya daha bulaşıcı olduğunu ya da diğer varyantlara göre bağışıklık sisteminden daha iyi kaçabildiği anlamına geliyor. JN.1 ya da daha önceki varyantlarındaki spike proteininde sahip olduğu her fazladan mutasyon bu virüslerin insan hücrelerine tutunma kabiliyetini de değiştiriyor.
JN1 Varyantı Nasıl Teşhis Edilir?
Yeni varyant şuan için ABD, İngiltere, Hindistanda dahil olmak üzere 41 ülkede görüldü. CDC hızla yayılan jn1 varyantının hızlı antijen testleri ve PCR testleri de dahil olmak üzere tüm COVID-19 teşhis testlerinin jn1 varyantını tespit edebileceğini aktardı. Covid-19’un yeni varyantı JN1 varyantı, rutin yaptırılan PCR testi ile belirlenebilir.
Covid-19'da ortaya çıkan belirtiler soğuk algınlığına neden olan respiratuar sinsityal virüsü (RSV), grip ve rinovirüsler ile benzerlik göstermektedir. Bu nedenle koronavirüs varyantına dair semptomları bulunan kişiler, özellikle de 65 yaş üstü, bağışıklık sistemi zayıf olan ve kronik hastalıkları bulunan kişiler daha riskli grupta yer aldığı için mutlaka test yaptırmalıdır.
JN1 Varyantı Nasıl Tedavi Edilir?
Covid-19’un omicron, eris ve pirola gibi varyantlarına yakalanıldığı zaman doktor kontrolünde antiviral ilaçlar alınması önerilir. Bu ilaçlar, covid-19’un yaygın belirtilerini hafifletmek ve şikayetleri azaltmak için reçete edilir.
COVID aşısı JN.1 Varyantından Koruyor mu?
CDC, yenilenen COVID-19 aşılarının JN.1'in yanı sıra diğer varyantlara karşı koruyucu olabileceğini aktarıldı. Öyle ki yapılan laboratuvar çalışmalarından elde edilen veriler, yeni aşının JN.1'in türediği BA.2.86'ya karşı güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturduğunu gösterdi. Aşılar virüsün yarattığı etkileri daha hafif kılmaya yardımcı olmaktadır.
JN1 Varyantından Korunma Yolları Nelerdir?
Covid-19’un özellikle ABD’de ortaya çıkan, daha bulaşıcı olduğu düşünülen ve endişeye sebep olan JN1 varyantından korunma yolları, diğer varyantlarda olduğu gibi benzerlik gösterir.
Covid-19’un JN1 varyantında aşağıdaki adımları uygulayarak korunmak mümkündür:
- Covid aşılarını yaptırın
- Aşırı kalabalık ortamlarda maske takın
- Eller düzenli olarak sabun ve suyla yıkayın
- Hasta olduğunu düşündüğünüz veya bildiğiniz kişilerden uzak durun
- Kendisinde semptomlar görüyorsanız kendinizi izole edin
- Sağlıklı beslenmeli ve düzenli egzersiz yapılmalıdır.
JN1 Varyantı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Covid aşıları JN1 varyantından korur mu?
Covid-19’un mRNA aşıları, omicron, eris ve pirola varyantında olduğu gibi JN1 varyantına karşı koruyuculuk sağladığı düşünülen aşılardır.
JN1 varyantı Türkiye’de görüldü mü?
Covid-19’un yeni varyantı olan JN1 varyantının Türkiye’de görüldüğüne dair resmi bir açıklama yapılmamıştır.
JN1 varyantı tehlikeli mi?
Dünya Sağlık Örgütü, JN1 varyantının dünya çapında yayılım gösterdiğini ve takip edilmesi gereken bir varyant olduğunu açıkladı. Ne kadar tehlikeli olduğu konusunda henüz bir belirsizlik söz konusu olsa da uzmanlar JN1 varyantının izlenmesi gerektiğini ifade ediyor.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 17 Ocak 2024
Yayınlanma Tarihi: 23 Aralık 2023
