Yükleniyor
İştahsızlık, sağlık durumuna, kullanılan ilaçlara ya da birçok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Genellikle bir belirti olarak kendini gösteren iştahsızlık, kişinin en sevdiği besinleri tüketmemesi ve yemeğe olan ilgisinin azalmasıyla ortaya çıkar. İştah kaybı yani anoreksi olduğu durumda hem fiziksel hem de ruhsal olarak kişide farklılıklar meydana gelebilir.
İştah kaybı olarak da bilinen iştahsızlık, günlük olarak vücuda alınan besin miktarının azalması ve aç hissetmeme durumudur. Tıbbi terimi anoreksi olan iştah kaybının, altında yatan birçok neden olabilir. Genellikle solunum yolu hastalıkları, sindirim problemleri, karaciğer rahatsızlıkları gibi sebeplerle iştahsızlık görülür.
Yeme isteğinin olmaması ve aç hissetmeme iştah kaybının temelini oluşturur. Bu durum aniden ortaya çıkabilir ya da uzun süre boyunca yavaş yavaş gerçekleşebilir. İştahsızlık bir haftadan daha uzun sürdüğü durumda ise uzman doktordan yardım almak önemlidir. Böylelikle altında yatan neden belirlenerek buna yönelik tedavi yöntemi çıkarılabilir.
İştahsızlığın yaygın nedenleri, depresyon, stres ve üzüntü gibi ruhsal durumlar, reflü, mide üşütmesi ve irritabl bağırsak sendromu gibi mide bağırsak sorunları, siroz gibi karaciğer hastalıkları, hipotiroidizm, gebelik, kanser, koah yanı sıra hiv ve hepatit gibi enfeksiyon hastalıkları ve antidepresan gibi ilaçların yan etkileridir.
İştahsızlık nedenleri şöyle sıralanabilir:
İştahsızlık, bakteriyel durumlardan, mantar ya da enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkabilir. Üst solunum yolun enfeksiyonu, akciğer iltihaplanması, cilt enfeksiyonu, menenjit gibi durumlarda iştahsızlık belirti olarak kendini gösterir. İştahsızlığa neden olan sağlık durumları şöyle sıralanır:
İştahsızlık nedenleri arasında psikolojik durumlar da yatabilir. Kişi depresif, üzgün ya da kaygılı hissettiği durumda iştahı azalabilir. Stres de iştahsızlığa neden olan sebepler arasındadır. İştahsızlığın duygusal nedenleri şöyle sıralanır:
İştahsızlık bir hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar ya da takviyelerin sonucu olarak ortaya çıkabilir. İştahsızlık gibi yan etkileri olabilecek ilaçlar şöyle sıralanabilir:
Bebeklerde iştahsızlık genellikle ek gıdaya geçiş dönemlerinde ya da diş çıkarma durumlarında ortaya çıkar. Daha detaylı bakıldığında ise bebeklerde demir eksikliği ya da çinko eksikliği nedeniyle görülebilir. Bebeklerde iştahsızlık, ortalama 9.aydan sonra başlayarak okul döneminde de devam edebilir.
İştahsızlığın en temel belirtisi yeterli besin alınmamasından kaynaklı olarak ortaya çıkan yorgunluktur. İştahın azaldığı durumda kişide şu belirtiler görülebilir:
İştahsızlığa karşı evde uygulayabileceğiniz yöntemler bulunur. Özellikle iştah açıcı besinleri tüketmeye çalışmak ve kişinin ağız tadına uygun olan gıdalar tercih etmek yemek isteğinin gelmesine yardımcı olur. Evde iştahsızlık şu şekilde tedavi edilebilir:
Hiç besin tüketmemek yerine küçük öğünler halinde düzenli olarak yiyebilirsiniz. Aç hissetmeseniz bile kahvaltı, öğle ve akşam yemeklerinde küçük öğünler tüketmek iştahı açmaya yardımcı olur.
Günlük olarak vücuda alınması gereken besin oranını sıvı öğünle desteklemek iştahın açılmasına yardımcı olabilir. Çorba, meyve suyu besinlerden bu konuda yararlanabilirsiniz.
Protein, vitamin ve mineral bakımından yüksek gıdalar, iştahsızlık nedeniyle vücuda alınmayan maddelerin girmesine yardımcı olur. Böylelikle iştah kaybı da azaltılabilir.
Baharat içeren, kızarmış besinlerden uzak durarak süt ürünü, baharatsız ya da sebzelere ağırlık vermek kişinin halsizliğini de alarak iştah kaybını ortadan kaldırmaya çalışır.
İştah kaybının altında yatan neden tedavi edildiği durumda kişinin iştahı da normale dönebilir. Bir hastalık, yaralanma veya enfeksiyonun tedavisi yapıldıktan sonra iştahsızlık devam ederse uzman doktora başvurmak önemlidir. Uzman doktor kişiye farklı bir yönde tedavi uygulayarak iştahsızlığın tedavisini amaçlar.
İştahsızlık, altında yatan nedeni bilinmediği durumda incelenmesi için iç hastalıkları tıbbi birimine başvurulması gerekebilir. Böylelikle daha kapsamlı bir araştırma yapılarak iştahsızlığın nedeni ortaya çıkarılır ve doğru tedavi yöntemi uygulanır.
Hamileliğin ilk dönemlerinde vücutta meydana gelen değişikliklere bağlı olarak iştahsızlık görülebilir. Özellikle ilk üç aylık dönemde hamileler, hormonal değişikliklerden dolayı bunu yaşayabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 3 Eylül 2024
Yayınlanma Tarihi: 23 Şubat 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
