İskemi Nedir? İskemi Belirtileri Nelerdir?

İskemi Nedir?

İskemi, başta kalp ve beyin gibi organlarda kan akışının zayıflaması, kesilmesi ve bu organların oksijen alamaması sonucu meydana gelen doku tahribatıdır. Vücudun bir bölümü ve bazı organlar iskemik olduğunda organlar ihtiyaç duyduğu tüm oksijeni ve besin maddelerini alamaz hale gelir. Genellikle etkilenen organların hasar görmesine ve sık bir şekilde semptomlar meydana getirmesine neden olan iskemi, yeterince şiddetli hale gelir veya uzun süre devam ederse, etkilenen bölgedeki hücreler ölümüne sebebiyet verebilir. İskemik organın tamamının veya bir bölümünün ölümü ise enfarktüs olarak bilinir.

İskeminin yaygın görülen tıbbi belirtileri arasında göğüs ağrısı, kalp atışının hızlanması ve nefes darlığı olan iskemi, mide bulantısı, kusma, vücut ağrıları ve yorgunluk gibi semptomlar da ortaya çıkarabilir.

Ateroskleroz, kalp hastalıkları, obezite, felç ve sigara gibi faktörlerin neden olduğu iskemi, tedavi yöntemi olarak organlara kan akışının tekrar geri gelmesini sağlayacak uygulamaları içerir.

İskemi Neden Olur?

 İskemi, belirli organlara giden kan akışının zayıflaması ve kesilmesiyle birlikte bu organların ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin desteğinin alınamaması sonucu meydana gelir. Meydana gelen bu tıbbi neden genellikle iskeminin yaşandığı bölgelerdeki bozulmalardan kaynaklanır.

Örneğin ateroskleroz, kalp hastalıkları, kanın pıhtılaşma oranını artıracak durumlar, sigara kullanımı, obezite, felç, ve diyabet gibi hastalıklar istemi oluşumunu tetikler.

Genel olarak iskemi nedenleri şunlardır:

• Ateroskleroz
• Kalp hastalıkları
• Kanın pıhtılaşma oranını artıracak durumlar
• Sigara kullanımı
• Obezite
• Felç
• Diyabet
• Hareketsiz bir hayat

İskemi Türleri Nelerdir?

İskemi kendi içinde kardiyak, beyin, bağırsak ve ekstremite olmak üzere dört başlık altında incelenebilir.

Kardiyak iskemi: Miyokard iskemi olarak da adlandırılan kardiyak iskemi, iskemi durumunun kalpte meydana gelmesidir. Kalp iskemisine genellikle, kalp kasını besleyen arterler olan koroner arterlerdeki aterosklerotik plaklar neden olur.

Beyin iskemisi: Beyin dokusuna giden kan akışının azalması veya kesilmesi sonucu beyin dokusu hızla iskemik hale gelir ve kan akışı hızla eski haline getirilmediği takdirde beyin ölümü gerçekleşir. Beyin dokusunun ölümü ise felç olarak tanımlanır.

Bağırsak iskemisi: Gastrointestinal sistemdeki iskemiye bağırsak iskemi veya mezenterik iskemi adı verilir. Bu iskemi türü bağırsak organlarını besleyen kan damarlarında meydana gelir ve çoğunlukla bir yemeğin, özellikle de yağlı bir yemeğin ardından karın ağrısı yaşanmasına neden olur.

Ekstremite iskemi: Kol veya bacaklarınızı içeren iskemi, ekstremite iskemisi adıyla da ifade edilir. Bu iskemi, kol veya bacakları (en çok bacaklar) besleyen arterleri etkileyen bir ateroskleroz türü olan periferik arter hastalığı (PAD) olan kişilerde daha yaygın olarak görülür.

İskemi Belirtileri Nelerdir?

İskemi belirtileri, iskeminin meydana geldiği organa bağlı olarak değişebilir. Ancak genel olarak yaşanan iskemi belirtileri göğüs ağrısı, kalp hızının artması, nefes darlığı, yorgunluk, mide bulantısı, kusma, vücut ağrıları, baş dönmesi ve uyuşukluktur. Bu belirtiler iskeminin şiddetine göre hafif veya yoğun bir şekilde yaşanabilir.

İskemi belirtileri yaygın olarak şunları içerir:

• Özellikle egzersiz sonrası yaşanan göğüs ağrısı
• Kalp atışının hızlanması
• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Vücut ağrıları
• Baş dönmesi ve baş ağrısı
• Uyuşukluk
• Mide bulantısı ve kusma
• Geveleyerek konuşma
• İyileşmeyen yaralar
• Şişkinlik
• İshal

İskemi Nasıl Teşhis Edilir?

İskemi teşhisi için öncelikle vücuttaki kan akışının performansı incelenir. Kan akışının incelenmesi için ise BT taramaları, ultrasonlar, anjiyogramlar ve diğer görüntüleme testlerinden faydalanılır.

İskemi Risk Faktörleri Nelerdir?

Vücutta iskemi riskini artıran bazı durumlar söz konusudur. Bunların başında sigara kullanımı, obezite, kalp hastalıkları, diyabet ve hareketsizlik gelir.

İskemi riskini artıran şu şekilde sıralanabilir:

• Aşırı sigara tüketimi
• Obezite
• Kalp hastalıkları
• Diyabet
• Hareketsizlik
• Yüksek tansiyon
• Yüksek trigliserid seviyesi

İskemi Nasıl Önlenir?

Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek, sigarayı bırakarak, hareket ederek ve stresi azaltarak iskeminin önüne geçmek mümkündür.

Aşağıdaki adımları uygulayarak iskemi riskini azaltabilir ve hatta önleyebilirsiniz:

• Sağlıklı beslenin, daha fazla meyve, sebze ve tahıl tüketin
• Düzenli egzersiz yapın
• Sigarayı bırakın
• Stresten uzak durun
• Diyabet, yüksek tansiyon ve kolesterole yönelik tedavileri ihmal etmeyin

İskemi Hakkında Sık Sorulan Sorular

İskemi ne demek?

İskemi kısaca belirli organlara giden kan akışı ve oksijenin zayıflaması veya kesilmesidir.

İskemi tedavi edilir mi?

İskemi tedavisinde amaç, organlara giden kan akışını yeniden aktif hale getirmektir. Özellikle kardiyak iskemi olarak bilinen kalpte meydana gelen iskemi için ilaç tedavisi, bypass ve anjiyo gibi yöntemler denenir.

Stres iskemiye neden olur mu?

Kişinin yoğun stres altında yaşamasının iskemiyi tetiklediği düşünülür.

İskemi neye sebep olur?

Tedavi edilmeyen iskemi, kalp rahatsızlıkları başta olmak üzere kan pıhtıları, beyin felci, bacaklarda periferik arter hastalığıyla birlikte uzuv kaybı ve bağırsaklarda delik oluşmasına kadar gidebilen riskler barındırır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.