Beynin bir kısmının kan akışı kesildiğinde veya azaldığında, beyin dokusunda oksijen ve besin alınmasını engelleyen inme olarak adlandırılan tablo meydana gelmektedir. Bu durum beyin damarlarının tıkanması veya beyin kanmasına bağlı olarak oluşabilir.
Bu durum beyin hücrelerinin dakikalar içinde ölmeye başlamasına sebep olmaktadır. Yaşamı tehdit eden ve normal vücut aktivitelerinin gerçekleştirilmesi konusunda kayıp yaşatan bu tablo hızlı bir şekilde tedavi edilirse, beyin hasarı ve felçten kaynaklanan farklı vücut fonksiyon kayıpları önlenebilmektedir. Memorial Şişli Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Çakar, inme sebepleri, önlenmesi ve tedavi süreci hakkında bilgi verdi.
İnme (felç) Belirtileri
İnme (felç), beynin bir kısmına kan akışı kesildiğinde meydana gelen, yaşamı tehdit eden ciddi bir tıbbi durum olarak bilinmektedir. İnme belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Yüz kaslarında güçsüzlük; asimetrik gülümseme, göz ve ağız kenarında düşüklük
- Kolda ve bacakta zayıflık veya uyuşma,
- Konuşmada bozukluk,
- Söylenenleri anlamada zorluk,
- Bilinç kaybı
İnme (felç) Nedenleri
Tüm organlar gibi beynin de düzgün çalışması için, kanın sağladığı oksijene ve besinlere ihtiyaç vardır. Kan akışı kısıtlanır veya durdurulursa beyin hücreleri ölmeye başlamaktadır. Bu da beyin hasarına, sakatlığa ve muhtemelen ölüme yol açabilir.
İnmenin 2 ana nedeni bulunmaktadır:
İskemik inme: Beyni besleyen kan damarının damar sertliği ya da kan pıhtısı nedeniyle tıkanması ve kan akışının durmasıdır. Tüm inmelerin %85’i iskemik inmedir.
Hemorajik inme: Beyin kanaması olarak adlandırılan bu tablo beyni besleyen zayıflamış bir kan damarının yırtılması ve kanaması sonucu oluşan inme çeşididir.
İnme Riski Nasıl Azaltılır?
Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, düzensiz kalp atışları, diyabet ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları inme riskini artıran nedenler arasında bulunmaktadır. Bu faktörler vücutta, özellikle de atardamarlarda iltihaplanmayı teşvik edebilmektedir. Vücuttaki iltihabı azaltmak ve inme riskini azaltmak için aşağıdaki sağlıklı adımları izlemek önemli olacaktır:
Stresi azaltın: Kronik stres vücuttaki iltihabı artırarak, felce neden olan birçok durumu ağırlaştırabilir. Bu, nedenle stres ve inme bağlantılıdır. Stresi azaltmak, vücuttaki ekstra sağlıksız iltihabı da azaltmaya yardımcı olur. Stresi azaltmak için meditasyon ve psikoterapiden yardım alınabilir.
Diyet ile kötü kolesterolü yönetin: Yüksek kolesterol, inmenin önde gelen nedenlerinden biridir. Sağlıklı olmak için biraz kolesterole ihtiyacımız olsa da, çok fazla LDL kolesterol (kötü kolesterol) atardamarlarda iltihaplanmaya neden olabilmektedir. Kolesterol seviyenizi kontrol ettirerek ve kötü kolesterol seviyeleriniz yüksekse, doymuş yağ miktarını azaltarak bu durumun önüne geçmek mümkündür.
Bitki bazlı gıdalar tüketin: Bitki bazlı beslenmenin önemi her geçen gün yeniden fark edilmektedir. Domates ve zeytinyağı, yeşil yapraklı sebzeler, badem, ceviz gibi kuruyemişler, çilek, yaban mersini ve portakal gibi meyveler tüketmek önemlidir.
İyi uyuyun: Son olarak, iltihabı ve felç riskini azaltmaya yardımcı olmak için her gün 7-9 saat uyumak önemlidir. Çok az ve fazla uyku vücutta iltihaplanmaya yol açabilir.
Sigarayı bırakın.
Düzenli egzersiz yapın.
Bu adımları takip etmek inme ve daha birçok kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olabilir.
İnme Tedavisi
İnme belirtileri ortaya çıktığı anda en yakın kapsamlı bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir. Uzman doktor muayene sonrası hızlıca tomografi veya diffüzyon emar (MRG) çekilmesini önerebilir. İnme tanısı konulduğu anda tedavi süreci başlamaktadır.
Hastalar inmenin nedenine ve şiddetine göre yoğun bakım, nöroloji veya beyin cerrahisi kliniklerinde yatırılabilir. Bu süreçte ilk tıbbi veya girişimsel tedaviler uygulanmaktadır. İnme geçirme nedeni tam olarak belirlenir ve tekrarlamasını önlemek amacıyla gerekli ilaç tedavilerine başlanır.
Bu süreçten sonra ihtiyaca göre hastanede yatarak veya ayaktan fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları başlar. İnme tedavisinde yapılan fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları nöro-rehabilitasyon uygulamaları olarak tanımlanabilir.
İnme Tedavisinde Nöro-Rehabilitasyon
Kapsamlı nörorehabilitasyon uygulamaları fizyoterapi, ergoterapi, robotik rehabilitasyon, konuşma terapisi, yutma terapisi, psikososyal destek gibi birçok öğenin bir araya gelmesi ile sağlanabilir. Hastanın inmenin ilk günleri sonrası hayati tehlikesi atlatıldıktan sonra hızlıca kapsamlı fizik tedavi rehabilitasyon programına alınması gerekir. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı tarafından hastanın muayenesi ve sonrasında ihtiyacına yönelik tedavi programı başlatılır.
Güncelleme Tarihi : 13 Ekim 2023
Yayınlanma Tarihi: 1 Ağustos 2022