İnkontinans Nedir? Üriner ve Fetal İnkontinans Nedenleri

İnkontinans Nedir?

İnkontinans, mesane ve sfinkter kaslarının ani gerilmesi ve zayıflaması sonucu kişinin mesane kontrolünü istemsiz kaybıyla birlikte ortaya çıkan idrar veya dışkı kaçırma durumudur. Mesane kontrolünün kaybı sonrası kişi özellikle üriner inkontinans olarak adlandırılan idrar kaçırma durumunu yaşar. Dışkı kaçırma durumu ise fekal inkontinans olarak bilinir.

Kadınlarda ve yaşlı kişilerde mesane kaslarının zayıflaması sonucu daha yaygın olarak görülen inkontinans aynı zamanda her yaştan kişiyi de etkileyebilir. Geçici idrar kaçırma durumları alkol, kafein, gazlı içecekler ve birtakım ilaçlardan kaynaklanabilirken idrar yolu enfeksiyonu, kabızlık, gebelik, menopoz, prostat büyümesi ve nörolojik bozukluklar gibi tıbbi durumlar da inkontinans meydana gelmesine zemin hazırlayabilir.

Üriner inkontinans nedir?

Üriner inkontinans, mesane kaslarında meydana gelen sorun sebebiyle kişinin istemsiz bir şekilde idrar kaçırmasıdır. Bu durum genellikle yaşlı kişilerde yaşanırken gebelik, yaş, genetik, idrar yolu enfeksiyonu, stres ve alkol-kafeinli içecekler üriner inkontinans yaşanmasına sebebiyet verir.

Fekal inkontinans nedir?

Fekal inkontinans, ishal veya dışkıyı kontrol eden rektum kasının zarar görmesi sonucu kişinin dışkısının istemsiz bir şekilde kaçırmasıdır. Ayrıca diyabet, MS ve demans gibi kalıcı rahatsızlıklar da bağırsak fonksiyonlarını bozarak fekal inkontinansa neden olabilir.

İnkontinans Neden Olur?

İnkontinans, mesane kaslarının zayıflamasıyla sfinkter kaslarının ani gerilmesi sonucu meydana gelir. Yaşlılık, menopoz, gebelik, genetik, idrar yolu enfeksiyonu, alkol-kafein, stres ve nörolojik bozukluklar inkontinansa neden olan durumlar arasında yer alır.

Geçici inkontinansa neden olan durumlar şöyledir:

İdrar yolu enfeksiyonları

İdrar yolunuzdaki (üretra, üreterler, mesane ve böbrekler) bir enfeksiyon ağrıya neden olabilir ve daha sık idrara çıkma ihtiyacı doğurur. Bu durum da üriner inkontinansa neden olabilir. Tedavi edildikten sonra sık idrara çıkma isteği genellikle ortadan kalkar.

Hamilelik

Hamilelik sırasında rahim genişledikçe mesaneye ekstra baskı uygulanır. Hamilelik sırasında idrar kaçırma sorunu yaşayan çoğu kadın, bunun doğumdan sonraki haftalarda ortadan kaybolduğunu fark eder.

Kullanılan bazı ilaçlar

İnkontinans, diüretikler ve antidepresanlar da dahil olmak üzere bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir.

Alkol, kafein ve gazlı içecekler

Kahve, alkol ve gazlı içecekler tüketmek daha sık idrara çıkma ihtiyacı oluşturmakla birlikte idrar kaçırma sorununa sebebiyet verebilir. Bu içecekleri tüketmeyi bırakarak sık sık idrara çıkma ihtiyacını ortadan kaldırabilirsiniz.

Kabızlık

Kronik kabızlık (sert ve kuru dışkı) mesane kontrolünün kaybına neden olabilir.

Kalıcı inkontinans nedenleri ise şöyledir:

Gebelik

Hormonal değişiklikler ve fetüsün artan ağırlığı stres inkontinansına yol açarak gebelik sırasında idrar kaçırma problemini doğurabilir.

Doğum

Vajinal doğum, mesane kontrolü için gerekli olan kasları zayıflatabilir ve mesane sinirlerine ve destekleyici dokuya zarar vererek pelvik tabanın düşmesine (sarkmasına) sebebiyet verebilir. Sarkma durumunda mesane, rahim, rektum veya ince bağırsak normal konumundan aşağıya doğru itilebilir ve vajinaya doğru çıkıntı yapabilir. Bu tür çıkıntılar inkontinans ile ilişkili olabilir.

Yaşlılık

Yaşlı bireylerde mesane kasının yaşlanması, mesanenin idrar depolama kapasitesini azaltabilir. Ayrıca yaşlandıkça istemsiz mesane kasılmaları daha sık hale gelir ve bu durum da inkontinans sebebi olarak sayılır.

Menopoz

Menopozdan sonra kadınlar, mesanenin ve üretranın sağlıklı kalmasına yardımcı olan bir hormon olan östrojeni daha az üretir. Bu dokuların bozulması inkontinans yaşanma riskini artırır.

Prostat büyümesi

Özellikle yaşlı erkeklerde idrar kaçırma genellikle iyi huylu prostat hiperplazisi olarak bilinen prostat bezinin büyümesinden kaynaklanır.

Prostat kanseri

Erkeklerde stres inkontinansı veya sıkışma inkontinansı tedavi edilmemiş prostat kanseriyle bağlantılı olabilir. Ancak daha sıklıkla idrar kaçırma, prostat kanseri tedavilerinin bir yan etkisidir.

Fiziksel tıkanıklık

İdrar yolunuzun herhangi bir yerindeki bir tümör, idrarın normal akışını engelleyerek taşma tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. Mesanede oluşan sert, taş benzeri kitleler olan idrar taşları bazen idrar sızıntısına neden olur.

Nörolojik bozukluklar

MS, Parkinson hastalığı, felç, beyin tümörü veya omurilik yaralanması, mesane kontrolüyle ilgili sinir sinyallerini etkileyen nörolojik bozukluklar olarak karşımıza çıkar ve inkontinansa neden olabilir.

İnkontinans Belirtileri Nelerdir?

İnkontinansın yaygın görülen belirtisi idrar kaçırmadır. Bu durum sürekli bir idrar damlaması veya ara sıra bir sızıntı olarak da yaşanabilir. Bununla birlikte sık sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar yaparken ağrı ve mesane enfeksiyonları da inkontinans belirtileri arasındadır.

İnkontinans belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Öksürürken, hapşırırken veya gülerken idrar kaçırmak
• Kontrol edilemeyen ve özellikle geceleri sık idrara çıkma ihtiyacı
• Uyku sırasında idrar yapılması
• İdrar yaparken ağrı
• Mesane enfeksiyonları

Bu belirtilerin yoğun yaşandığı ve günlük hayatı olumsuz etkilediği durumlarda doktora danışarak inkontinans tedavisine başlamanız gerekebilir.

İnkontinans Nasıl Teşhis Edilir?

İnkontinans teşhisi için doktor tarafından öncelikle kadınlara pelvik muayene, erkeklerin ise prostat büyümesinin kontrolü için fiziksel bir muayene yapılır. Fiziksel muayene dışında bazı testler de inkontinans teşhisi için yardımcı olacaktır.

• İdrar tahlili
• Mesane ultrasonu
• Stres testi
• Sistoskopi
• Ürodinamik test
• Ped testi

İnkontinans Tedavisi Nasıl Yapılır?

İnkontinans tedavisi için özellikle kadınlarda pelvik taban egzersizleri yapmak, kafeinden kaçınmak ve emici iç çamaşırları giymek idrar kaçırmanın azaltılmasına yardımcı olabilir. İdrar yapmaya kadar geçen sürenin kademeli olarak artırılmasını içeren mesane eğitimi de bu süreçte kişiye yardımcı olabilir.

Bununla birlikte inkontinans tedavisi, mesane kontrolünü ele geçirmeyi amaçlayan ve idrar kaçırmayı engellemeye yönelik ilaç kullanımını da içerir.

İnkontinans Hakkında Sık Sorulan Sorular

İnkontinans ne demek?

İnkontinans, mesane kontrolünde ve rektumda meydana gelen kas hasarları sonrası idrar veya dışkı kaçırma durumudur.

İnkontinansa ne iyi gelir?

Mesanenizin kontrolünü yeniden kazanmak için alkolü, kafeini veya asitli yiyecekleri azaltmak veya bunlardan kaçınmak gerekir. Sıvı tüketimini azaltmak, kilo vermek veya fiziksel aktiviteyi artırmak da inkontinansa iyi gelen yöntemlerdendir.

İnkontinans için hangi doktora gidilir?

İnkontinans belirtileri ve şüphesiyle karşılaştığınız durumlarda üroloji bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.