İdrar Retansiyon Nedir​? İdrar Retansiyon Belirtileri Nelerdir?

İdrar Retansiyon Nedir​?

İdrar retansiyonu, mesanenin tam olarak boşaltılamaması ya da mesane dolu olduğu halde idrar yapamama​ durumudur. Bunun nedenle idrar yapamama olarak da tanımlanabilir. Akut retansiyon olduğu durumda ise aniden geliştiği için kişide şiddetli karın ağrısı ve rahatsızlıklara neden olabilir. Bu gibi durumlarda acil müdahale gerekebilir. Kronik retansiyon ise zaman içerisinde ortaya çıkar. İdrarın tamamen boşaltılamaması, sık idrara çıkma ve damlama gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavisinde ise kateter ile mesaneyi boşaltma, ilaç kullanımı veya cerrahi müdahale yer alabilir. İdrar retansiyon oluştuğundan erken teşhis ve tedavi büyük önem taşır.

İdrar Retansiyon Belirtileri Nelerdir?

İdrar retansiyonu, kişinin mesanesini tamamen boşaltamaması ve bunun rahatsızlık vermesi gibi belirtilerle kendini gösterir. İdrar yollarında tıkanıklık, sinir sistemi problemleri veya mesane kaslarındaki zayıflık gibi durumlar da idrar retansiyonu semptomları arasında yer alır. İdrar retansiyonu, akut ve kronik iki şekilde görülür. Akut retansiyon aniden gelişerek ve acil müdahale gerektirir, kronik retansiyon daha yavaş ilerleyerek uzun vadeli sorunlara yol açabilir. Bu belirtiler, hastalığın türüne ve ciddiyetine göre değişiklik gösterir.

İdrar retansiyonunun en yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Akut retansiyon durumunda, kişi idrar yapma ihtiyacı hissetse bile idrar yapamaması,
• Mesane boşaldıktan sonra bile idrar kaldığını hissetme,
• Günde birkaç kez idrara çıkma,
• İdrar yaparken zayıf veya kesik kesik bir idrar akışının olması,
• Mesane doluluğu nedeniyle karnın alt kısmında baskı hissi, ağrı ve şişlik
• Tam boşaltılamayan mesanenin taşması sonucu idrar kaçırma ya da damlama olması

Bu belirtiler görüldüğü durumda, altta yatan nedeni belirlemek ve uygun tedaviyi başlatmak için bir doktora başvurmak önemlidir.

İdrar Retansiyon Neden Olur?

İdrar retansiyonu, idrar yollarında meydana gelen tıkanıklık, mesane kaslarının güçsüz olması, sinirsel kontrolün bozulmasından kaynaklı olarak oluşabilir. Erkeklerde görülen prostat büyümesi de idrar retansiyon nedenleri arasında yer alır. Kadınlarda da pelvik taban sorunları nedeniyle oluşabilmektedir. Enfeksiyonlar ve cerrahi müdahaleler sonucunda da gelişebilir.

İdrar retansiyonuna neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:

Erkeklerde prostat büyümesi

Özellikle ileri yaştaki erkeklerde görülen prostat büyümesi, üretrayı yani idrar yolunun sıkışmasına neden olarak idrar akışını zorlaştırır. Bu durum nedeniyle mesanede idrar birikir ve zaman içerisin mesane kasları zayıflayabilir. İdrar retansiyonunun en yaygın nedenlerinden olan prostat büyümesi, tedavi edilmediği durumda ciddi rahatsızlıklara neden olur.

Mesanede oluşan taşlar

Mesanede biriken minerallerin sertleşmesi sonucunda taş oluşarak, idrar yollarında tıkanmalara neden olabilir. Bu oluşan taşlar, mesanede ağrılara, enfeksiyona ve retansiyon gibi durumlara sebebiyet verir. Özellikle uzun süreler idrar yapamama mesane taşlarının oluşma riskini artırır.

Sinir sisteminin hasar görmesi

Diyabet, multipl skleroz (MS), omurilik yaralanmaları veya inme gibi problemler mesanenin kontrolünü sağlayan sinirlerin işlevinin bozulmasına neden olabilir. Bu durumda mesanenin doluluğunu hissetmek ya da idrar yapmak zorlaşabilir. Sinirsel hasar kaynaklı retansiyon genellikle kronik bir sorun olarak değerlendirilir.

Kullanılan bazı ilaçlar

Antihistaminikler, antidepresanlar ve idrar kaslarını gevşeten bazı ilaçlar, mesanenin doğal olara kasılma yeteneğini azaltarak kasların zayıflamasına neden olur. Bu ilaçların yan etkisi olarak vücutta idrar retansiyonu gelişebilir. Özellikle yaşlı bireylerde risk daha yüksek olarak bilinir.

Yapılan cerrahi müdahaleler

Mesane bölgesinin yakınına ya da pelvik bölgeye yapılan ameliyatlar sonrasında kaslarda geçici de olsa zayıflama görülebilir. Ayrıca kişiye uygulanan genel anestezi sonrasında da sinirler ve kaslarda işlev kaybı yaşanabilir. Bu gibi durumlar idrar retansiyonunun gelişmesine zemin hazırlar.

İdrar yollarında oluşan tıkanıklıklar

Üretra darlığı, tümör veya travma gibi oluşan sorunlar idrarın dışarı atılmasını engellenmesine neden olur. Bu tür tıkanıklıklar, hem akut hem de kronik idrar retansiyonuna neden olarak ilerlediğinde cerrahi müdahale gerektirebilir.

Vücutta oluşan enfeksiyonlar

İdrar yolu enfeksiyonları veya pelvik bölgede iltihaplanma, idrar yolunun daralmasına neden olarak idrar yapmayı zorlaştırır. Bu durum özellikle kronik enfeksiyonlarda meydana gelir zamanla kalıcı hasar bırakabilir. Cinsel temas yoluyla yayılan enfeksiyonlar da şişmeye ve idrar retansiyonuna neden olabilir.

İdrar Retansiyon Nasıl Teşhis Edilir?

İdrar retansiyonu, farklı yöntemlerle teşhis edilir. Böylelikle altta yatan nedenin belirlenerek doğru tedavi sürecine başlanabilir. Teşhis sürecinde kişinin hastalık geçmişinin dinlenmesinin yanında fiziksel muayene ve bazı görüntüleme ve testlerinden de yararlanılır.

İdrar retansiyon teşhisinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Kişinin idrar yapma sıklığı, akışın zayıflığını, mesanenin tam boşalıp boşalmadığı ve diğer belirtileri sorgulanır.
• Doktor, alt karın bölgesini muayene ederek mesanenin doluluğunu kontrol eder.
• Erkeklerde prostat büyümesi şüphesi olduğu durumda rektal muayene yapılabilir. Kadınlarda ise pelvik muayene gerekebilir.
• İdrar yolu enfeksiyonlarını veya kanama gibi durumları tespit etmek için yapılabilir
• Mesanenin ne kadar dolu olduğunu veya idrar yapıldıktan sonra ne kadar idrar kaldığını görmek için ultrason yapılır.
• İdrar yollarını ve mesaneyi doğrudan görmek için üretra yoluyla bir kamera olan sistoskop yerleştirilir. Böylelikle tıkanıklık veya yapısal sorunlar incelenir.

İdrar Retansiyon Tedavisi Nasıl Olur?

İdrar retansiyonun teşhisinin ardından, tedavisi durumun akut veya kronik formda olup olmadığına ve nedenine bağlı olarak farklılık gösterebilir. İdrar retansiyon akut olduğu durumda doktor, mesaneyi boşaltmak için bir kateter yerleştirebilir. Bu kişiye anında rahatlama sağlar. Sonrasında nedenini ve uygun tedaviyi belirlemek için araştırılır. Kronik formdaki idrar retansiyonun tedavisi ise nedenine bağlı olarak değişir. Bu tedavi içerisinde ilaçlar, ameliyat ve cerrahi olmayan durumlar yer alabilir.

İdrar retansiyonu tedavi yöntemleri şöyle sıralanır:

• Akut idrar retansiyonu durumunda, mesaneyi hızlı bir şekilde boşaltmak için bir kateter yerleştirilir.
• Alfa-blokerler sayesinde prostat büyümesine bağlı retansiyonlarda mesane çıkışını rahatlatır.
• Antibiyotikler ile eğer idrar yolu enfeksiyonu tespit edilmişse kullanılır.
• Prostat büyümesine bağlı retansiyon durumunda prostatın bir kısmı alınabilir.

İdrar Retansiyon Hakkında Sık Sorulan Sorular

Retansiyon nedir idrarda?

İdrar retansiyonu, mesanenin tamamen boşaltılamaması veya hiç boşaltılamaması durumu olarak tanımlanır. Bu durum, idrar birikmesine ve rahatsızlığa yol açarak akut veya kronik şekilde görülebilir.

Retansiyon nedir ürolojide?

Ürolojide retansiyon, herhangi bir organın işlevsel veya yapısal bir sorun nedeniyle sıvı, özellikle idrar, biriktirememesi veya boşaltamaması durumunu ifade eden bir durumdur.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.