İç Kanama Nedir? İç Kanama Belirtileri Nelerdir?

İç Kanama Nedir?

İç kanama, kan damarlarının hasar görmesiyle birlikte oluşan kanamanın kanamanın olduğu yerde vücut içinde toplanması ile meydana gelen ciddi bir durumdur. Deri yüzeyine yakın bir noktada yaşanıyorsa o bölgede, kırmızı benek ya da hafif morarmalar şeklinde kendini gösterebilir.

İç Kanama Türleri

Görünür iç kanamanın en yaygın türü, hasarlı kan damarlarından gelen kanın çevredeki cilde sızmasıyla oluşan morluklardır. Bu morluklar aynı zamanda şişlikle de kendini gösterebilir.

Bazı iç yaralanma türleri, bir delikten (vücut açıklığı) görünür kanamaya da neden olabilir.

Örneğin:

• Bağırsak yaralanması – anüsten kanama
• Baş yaralanması – kulak veya burundan kanama
• Akciğer hasarı – köpüklü, kanlı balgam (tükürük) çıkarmak
• İdrar yolu yaralanması – idrarda kan

Gizli iç kanama

Yaralı bir kişide kan gözükmese bile iç kanama yaşanabilir. Bu gibi durumlarda kanamadan bağımsız belirtiler ortaya çıkabilir. Bu tarz vakalarda iç yaralanmalar bazen vücut içinde kalan kanamaya neden olabilir; Örneğin bu durum kafatası veya karın boşluğunda gerçekleşir. Kişinin yaşadığı yaralanma hakkında yaşadığı belirti ve şikayetler iç kanama hakkında fikir verebilir. Darbenin hangi bölgede hissedildiği veya iç kanamaya dair belirtiler en net göstergelerdir.

Gizli iç kanamaya işaret eden işaretler ve semptomlar, kanamanın vücudun hangi bölgesinde olduğuna bağlı olarak değişebilir ancak genel belirtiler şunları içerebilir:

• Yaralı bölgede ağrı ve şişkinlik,
• Karında sıkılaşma
• Mide bulantısı ve kusma
• Soluk, nemli, terli bir cilt
• Nefes darlığı
• Aşırı susuzluk
• Bilinçsizlik

Beyin sarsıntısına (kafa travması sonucu oluşan) özgü bazı belirti ve semptomlar ise şöyledir:

• Baş ağrısı veya baş dönmesi
• Özellikle olayla ilgili hafıza kaybı, bilinç bulanıklığı, konfüzyon değişmiş bilinç durumu
• Baştaki (yüz ve kafa derisi) yaralar
• Mide bulantısı ve kusma.

İç Kanama Neden Olur?

İç kanama, kanama yaşandığı sırada kanın açık bir yaradan dışarı akmak yerine vücudun içinde toplandığında meydana gelir. İç kanamanın belirtileri kanamanın hangi bölgede meydana gelmesine bağlı olarak bir vakadan diğerine değişebilir.

İç kanama genellikle travma delici ve sert cisim kaynaklı yaralar, kırıklar, kan damarı yırtılması (anevrizma), hemofili gibi pıhtılaşma ve kanama bozuklukları, inflamatuar bağırsak ve sindirim sistemi hastalıkları ve kanser gibi nedenlerle yaşanır. Kronik yüksek tansiyon, bazı ilaçlar ve yaşam tarzı da iç kanamayı tetikleyen nedenler arasında yer alır.

İç kanamanın en önemli nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Travma
• Anevrizma
• Kanama Bozuklukları
• Gastrointestinal Hastalıklar
• Dış Gebelik
• Kanser
• Viral hemorajik ateşli hastalıklar (yaygın değil)

Travma

Çeşitli yaralanmalarla ortaya çıkan travma iç kanamanın en yaygın nedenleri arasında yer alır. Travma türleri de şu şekilde açıklanabilir:

Penetran travma: Mermi, bıçak, kırık cam ya da kesici alet gibi cisimlerin vücuda girmesinden kaynaklana travma türüdür.

Künt travma: Trafik kazası, darbe, saldırı ya da spor sırasında ortaya çıkan ilk etapte belirgin semptomları bulunan travma türüdür. Daha çok yaşlılarda düşme sonrasında bu tür travma rastlanabilir.

Yavaşlama yaralanmaları: Özellikle araba kazalarında hızlı giden aracın aniden durmasından kaynaklanır. Ani duruş olduğunda organlarda ve damarlarda yırtılma meydana gelerek iç kanamaya sebep olur.

Kırıklar: Kırık sonucunda kemik parçaları kan damarlarını yırtarak iç kanamaya sebebiyet verebilir.

Anevrizma

Anevrizma, kan damarındaki çıkıntı olarak bilinir ve damarın yırtılmasına sebebiyet verebilir. Anevrizma yırtılması durumu yoğun hareket ve aktivite kaynaklı olabilmektedir. Bunun yanında uyku esnasında ya da dinlenme sırasında da görülebilir. Anevrizma beyinde, göğüste ya da karın bölgesinde bir damarda meydana gelebilir.

Kanama Bozuklukları

Vücutta kesik ya da yaralanma olduğunda kanamanın durması için protein üretimi olur. Vücut yeterince pıhtılaşmadığında iç kanama meydana gelebilir.

Bazı İlaç Türleri

Kan sulandırıcı ilaçlar pıhtılaşmayı önler ve yaralanma durumunda ciddi kanamalar sebep olabilir. Bu durum da iç kanama riskini artırır.

Gastrointestinal Hastalıklar

Karında ya da midede kanamaya bağlı olarak birkaç neden ortaya çıkabilir. Kolon polipleri, Crohn hastalığı, özofajit, gastrit ve peptik ülserler iç kanamaya neden olan hastalıklar arasında sayılabilir.

Dış Gebelik

Gebelik döneminde anne adayların tansiyon düşüklüğü, baygınlık hissi yaşanmasının yanında vajinal kanama görülüyorsa iç kanama yaşanabilmektedir.

Kanser

Çeşitli kanser türlerinde kanama ve pıhtılaşma durumlarda sorunlar oluşabileceğinden iç kanamaya neden olabilir.

Viral hemorajik ateşli hastalıklar (yaygın değil)

İç kanamanın diğer nedenlere nazaran daha az görülen bir nedeni de viral hemorajik ateşlerdir. Bunları içeren bazı virüsler vücuttaki kan damarlarında küçük kan pıhtılarına yol açabilir. Bunun yaşanması, kanamayı durdurmak için vücutta olması gereken trombosit miktarını azaltır.

Yaygın semptomlar arasında kusma, ishal, kas ağrısı, ciltte küçük kırmızı veya mor lekeler (peteşi adı verilir) yer alır. Ayrıca kan basıncında düşme de yaşanabilir.

Birçok viral hastalık iç kanamaya neden olabilir, bunların çoğu Afrika bölgesine özgüdür.

Bu viral hastalıklar şöyledir:

• Çikungunya
• Dang humması
• Ebola virüsü
• Hantavirüs
• Lassa ateşi
• Rift vadisi ateşi
• Sarıhumma

İç Kanama Belirtileri Nelerdir?

İç kanama yaşandığında kanamanın olduğu bölgede şiddetli ağrı, karında şişkinlik, bulantı, kusma, dışkıda, kusmukta veya idrarda kan, kan kaybına nedeniyle cilt renginde solgunluk, terleme, nefes darlığı ve bilinç kaybı gibi belirtiler yaşanır.

İç kanama belirtileri şunlardır:

• İç kanamanın olduğu yerde ağrı
• Kanama bölgesinde morarma
• Göğüs boşluğu, karın boşluğu ve kaslarda ağrı
• Kanamanın yansıması olarak kusmukta, dışkıda, idrarda veya vajinada kanama
• Nefes darlığı
• Kan kaybına bağlı ciltte solgunluk
• Baş dönmesi
• Görme sorunları ya da çift görme
• Bilinç kaybı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Düşük kan basıncı
• Hafıza kaybı
• Mide bulantısı ve karın ağrısı

Çok şiddetli iç kanama durumlarında şu belirtiler görülebilir:

• Hızlı nabız
• Düşük kan basıncı
• Terli ve ıslak cilt
• Hiç idrara çıkamamak
• Bilinç kaybı
• Kan kusmak
• Göz, burun ya da kulaktan kan sızması
• Organ yetmezliği
• Nöbet ve koma

İç Kanama Kaç Saatte Belli Olur?

İç kanama hızlı müdahale gerektiren bir durumdur. Bu yüzden kanama yaşandığında ortaya çıkan belirtileri dikkate alarak duruma müdahale edilmesi gerekir. İç kanama olduğu yer, kişinin sağlık geçmişi ve belirtilere bağlı olarak ortaya çıkma süresi de farklılaşabilir. Bazı insanlarda semptomlar aniden çıkarken bazılarında ise yavaş yavaş şiddetlenebilir. Bu yüzden iç kanamanın kaç saatte belli olduğuna dair net bir bilgi bulunmamaktadır.

İç Kanama Nasıl Durdurulur?

İç kanama için yapılacak olan ilk yardım, kanama yaşanıldığı düşünülen kişiyi yere yatırmak, bacaklarını kalp seviyesinin üstüne kaldırarak o kişiye yiyecek ya da içecek vermemek gerekir. Travma nedeniyle oluşan iç kanamayı durdurmak için yapılacak aşamalar şu şekilde açıklanır:

• Yaralının bilinci kontrol edilir, solunum ve nabız kontrolü yapılır
• Üzeri örtülür ve ayakları kalp seviyesinin üstüne kaldırılır
• Tıbbi yardım talep edilir
• Yiyecek ya da içecek verilmemelidir
• Yaşamsal fonksiyonları incelenir sonrasında sağlık kuruluşuna teslim edilir

Bu durumlar sadece iç kanamaya ilk yardım amacıyla yapılır. Kanamanın olduğu bölgeye bağlı olarak tedavi süreci ve yöntemi değişiklik gösterir.

İç Kanama Nasıl Anlaşılır?

İç kanama, yaralı olan bölgede ağrı, mide bulantısı, kusma, nefeste darlık, susuzluk ya da bilinçsizlik şeklinde kendini gösterir. Görünür iç kanama durumlarında hasar alan kan damarları deriye sızarak morumsu bir çürük oluşturur. Bunların yanında bağırsak yaralanmaların anüsten kanama, kafa travmalarında kulak ve burundan kanama, akciğer hasarında kanlı balgam, idrar yolu yaralanmasında ise idrarda kan şeklinde ortaya çıkar.

İç Kanama Teşhisi

İç kanamasının teşhisi için genellikle fizik muayene ve tıbbi testlerden destek alınmalıdır. Kişinin hastalık geçmişine de bakılarak kapsamlı bir şekilde teşhis sürecinin yürütülmesi gerekir. Uzman doktor iç kanamanın tespiti için çeşitli laboratuvar testleri ve görüntüleme araçlarına yönlendirebilir.

• Röntgen ile kemiklerde kırık olup olmadığı tespit edilir
• CT taraması ile kemik, doku ve kan damarlarının görüntülenir
• Anjiyografi ile kan damarları detaylı olarak incelenir
• Kan kaybına bağlı olarak kan testi istenebilir.

İç Kanama Tedavisi Nasıl Olur?

İç kanamanın ilk amacı kanamanın olduğu bölgeyi bulmak ve durdurmaktır. Bazı iç kanamalar küçük olur ve kendi kendine durabilmektedir. Ağır vakalarda ameliyat gerekebilir. Durumun ciddiyetine, yaralanan orana ve genel sağlık durumuna göre uzman doktor tedavi sürecine başlar.

Hafif iç kanama durumlarında dinlenme ve semptomların kontrolünü sağlanır. Ağır durumlarda ise kanamanın durması için ameliyat gerekebilir.

İç Kanama Hangi Komplikasyonlara Yol Açar?

İç kanamanın yaşanmasına bağlı olarak vücutta kan kaybı yaşanabilir ve bu da ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durum çoğunlukla vücuttaki kanın yarısı ile üçte ikisinin kaybedilmesi durumunda ortaya çıkar.

Şok yaşanması

İç kanama ile birlikte vücuttaki dokuların yeterli kan ve oksijene ulaşamadığı tıbbi bir acil durum yaşanması şok olarak ifade edilir. Kanama gibi düşük kan hacminden kaynaklandığında ise buna hipovolemik şok denir. Çoğu zaman şok belirtileri (nemli cilt, hızlı kalp atışı ve nefes alma zorluğu gibi) bir kişinin kan hacminin %10 ila %15'ini kaybetmesi durumunda ortaya çıkar.

Organ yetmezliği veya hasarı

Bazı organlar kan kaybına ve şoka diğerlerinden daha duyarlıdır. Örneğin kalp ve böbreklerde kan akışının olmaması dokuların hızla ölmesine neden olur ve bu da nekroz adı verilen bir süreci doğurur. Bu durum, bu organların işlevini genellikle kalıcı olarak azaltabilir ve organ yetmezliğine yol açabilir. Çok şiddetli vakalarda ise organ yetmezliği yerine organ hasarı görülebilir. Organların işlevini kalıcı olarak azaltması beyin kanamalarında da görülebilir; bu durumda doku ölümü felce, görme kaybına, kişilik değişikliklerine, hafıza kaybına ve yutma sorunlarına yol açabilir.

İç Kanama Hakkında Sık Sorulan Sorular

İç kanama tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi edilmeyen iç kanama durumlarında organ yetmezliği, koma ya da felç gibi durumlar görülebilir. Şiddetli iç kanama ölümle sonuçlanabilmektedir.

İç kanama tehlikeli midir?

Vücutta meydana gelen iç kanama fark edilmezse ve tedavi edilmediğinde tehlikeli bir boyutta olabilmektedir.

İç kanama nasıl ortaya çıkar?

Gizli iç kanamaya işaret eden belirtiler kanamanın vücudun hangi bölgesinde olduğuna bağlı olarak değişkenlik gösterse de genel olarak yaygın görülen iç kanama belirtileri yaralı bölgede ağrı, morarma, şişkinlik, mide bulantısı-kusma, baş dönmesi, bilinç kaybı, kanlı dışkılama, nefes darlığı, terleme ve susuzluktur. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.