Yükleniyor
Hormon bozukluğu, hormon üreten bezlerin normalden çok ya da az hormon üretmesinin yarattığı hormon seviyesindeki dengesizliktir. Kilo değişiklikleri, cinsel dürtüde azalma ve sivilcelenme hormon bozukluğu belirtileri arasında yer alır. Bazı durumlarda belirtiler hangi hormonun dengesiz olduğuna bağlı olarak değişebilir. Ergenlik, gebelik ve menopoz gibi hormonlarla bağlantılı olan durumlar hormonal bozukluğa neden olabilir.
Hormon bozukluğu, vücutta yer alan hormonların çok fazla ya da çok az salgılanması sonucunda meydana gelen durumdur. Vücutta hormon bozukluğu yaşandığı durumda vücutta büyük değişiklikler oluşmasına neden olarak ve çeşitli hastalıkların oluşmasına zemin hazırlar.
Hormonlar, mesajları kandan organlara, cilde, kaslara ve diğer dokulara taşınmasını sağlayarak vücut içerisindeki işlevlerin kontrolünü sağlar. Bu mesajlar sayesinde vücutta neyin, ne zaman yapılacağı belli olur. Hormonlar ve bezler onları yaratan ve salgılayan dokuların endokrin sistemini oluşturur.
Bunun yanında hormonlar, metabolizma, büyüme, gelişme, üreme ve ruhsal durum gibi bedensel sürecin kontrolünde yer alır. Hormon bozukluğu yaşandığında ise bu süreçler etkilenerek zarar görür.
Hormon bozukluğu belirtileri arasında ishal, kabızlık, kilo kaybı, kilo alma, soğuk ve sıcak hassasiyeti, depresyon ve kaslarda zayıflık şeklinde ortaya çıkabilir. Genel hormon bozukluğu belirtileri yanında vücutta 50’den fazla hormon oluştuğundan farklı semptomlar da görülebilir.
Metabolizmayı etkileyen hormon bozukluğu belirtileri şunlardır:
Kadınlarda yumurtalıkların ürettiği östrojen ve progesteron hormonları bulunur. Ayrıca aşırı testosteron ve androjenlere de sahip olabilirler. Bu hormonlardaki bozukluk şu belirtilere neden olabilir:
Erkeklerde testislerin ürettiği testosteron ve diğer hormonlarda yaşanan bozukluklar şu semptomlara neden olabilir:
Hormon bozukluğu, tiroid, hormon tedavileri, tümör, stres, ilaçlar, diyabet, cushing sendromu, hipotiroidi ve travmalar nedeniyle ortaya çıkabilir. Yaşam boyunca hormon seviyeleri doğal olarak yükselir ve düşer. Özellikle ergenlik, hamilelik ve menopoz döneminde hormon bozuklukları görülebilir. Hormon bozukluğu nedenleri şöyle sıralanır:
Hormon bozukluğu, çeşitli sağlık sorunlarına neden olarak semptomları ortaya çıkarır. Bu dengesizliklerin birçoğu tedavi gerektirse de bazıları geçici olabilir ve kendi kendine kaybolabilir. Hormon bozukluğunun sebep olabileceği hastalıklar şunlardır:
Polikistik over sendromu (PKOS) ve amenore, hormonlarla bağlantı olduğundan dengesizliklere neden olabilir. Bu düzensiz adet kanamalarını beraberinde getirir.
PKOS ve anovülasyon gibi hormona bağlı durumlar kısırlığa neden olabilir. Bu hormon dengesizliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
Özellikle ergenlik döneminde meydana gelen hormon dalgalanmaları önemli bir faktördür. Yüzde, deride bulunanlar da dahil olmak üzere yağ bezleri ergenlik döneminde hormonlar aktif hale geldiğinde uyarılır. Bu yüzden hamilelikte, menopozda ve testosteron tedavisi gören kişilerde de akne görülebilir.
Şeker hastalığı durumunda pankreas insülin hormonunu yeterince üretemediğinde vücut onu gerektiği gibi kullanamaz. Bu durum da hormon bozukluğu yaşandığının göstergesidir.
Hipotiroidizm ve hipertiroidizm gibi tiroid hastalıkları da hormon bozukluklarından kaynaklı olarak ortaya çıkar. Her durumun birden fazla olası nedeni vardır. Tiroid hastalığı tedavi gerektiren bir durumdur.
Belirli hormonlarda meydana gelen dengesizlik, yağ depolama şeklinde kilo alımıyla sonuçlanabilir.
Hormon bozukluğunun düzelebilmesi için öncelikle bu durumun hangi hormondan kaynaklandığını bilmek önemlidir. Diyabet ve tiroid hastalığı gibi hormon bozukluğu içeren birçok sağlık durumu tıbbi tedavi gerektirebilir. Bunun yanında uzman doktor kişinin ihtiyacını yönelik olarak hormon yenileme ilaçları ve çeşitli kremlerle hormon dengesinin sağlanmasını isteyebilir.
Stres kaynaklı bir hormon bozukluğu varsa bunu yöntemle adına stres seviyesinin kontrolü için düzenli egzersiz yapmak gibi yaşam tarzında değişiklik yapılması gerekebilir.
Bazı hormonal bozuklukların tedavisi olmasa da genel olarak sağlık için yapılabilecek yöntemler bulunur. Hormon bozukluğunu önlemenin yolları şöyle sıralanabilir:
Hormonların büyüme, üreme, gelişme gibi birçok alanda görevleri bulunur. Hormonlar düzgün çalışmadığı durumda endokrinoloji biriminden yararlanmak gerekir.
Hormon bozukluğunu ortaya çıkarmak için kan testi uygulanır. Yapılan kan testi sonucunda östrojeni testosteron, tiroid ve kortizol değerleri ortaya çıkarılır. Bunun yanında detaylı hormon bozukluğu taraması için idrar ya da tükürük örneği istenebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 13 Aralık 2024
Yayınlanma Tarihi: 13 Kasım 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
