İnsan metapnömovirüsü (HMPV), öksürük, burun akıntısı, nefes darlığı çekme gibi üst solunum yolunda semptomlara neden olan, Pneumoviridae adı verilen bir virüs ailesine ait solunum yolu virüsüdür. Genellikle hafif şekilde atlatılan HMPV virüsü, 65 yaş üstü kişileri, çocukları ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireyleri etkiler. Birçok vakada 5 yaşına gelmeden önce çocukları etkileyerek yaygın bir biçimde görülebilir. İnsan metapnömovirüsü vücuda girdiği durumda öksürük, ateş, burun akıntısı, nefes darlığı ve döküntü gibi belirtilere neden olur. Kendi kendine iyileşme gösterebilen HMPV virüsü, ciddi vakalarda hastanede tedavi istenebilir.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Virüsü Nedir?
Human metapneumovirus ifadelerinin kısaltması olan HMPV, grip veya soğuk algınlığı benzeri semptomlarla karakterize, solunum yollarında hafif enfeksiyona neden olan bir virüstür. İlk olarak 2001 yılında tanımlanan HMPV, Pneumoviridae adı verilen bir virüs ailesine aittir ve üst solunum hastalıklarıyla benzer belirtiler gösterir. HMPV’nin yaygın görülen belirtileri arasında burun akıntısı, öksürük, hapşırık, boğaz ağrısı ve hırıltısı bir nefes durumu yer alır.
Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan HMPV virüsü bazı vakalarda zatürre, astım alevlenmeleri gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarına da neden olabilir veya kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) daha da şiddetli seyretmesine yol açabilir. HMPV vakaları genellikle kış aylarında daha sık görülür.
HMPV vakalarının çoğu hafif şekilde seyreder ancak küçük çocuklar, 65 yaş üstü yetişkinler ve bağışıklık sistemi zayıf olan işiler hastalık konusunda riski altındadır.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Virüsü Nasıl Bulaşır?
HMPV, her yaştan insanda enfeksiyona neden olabilen, hafif seyreden solunum yolu virüsüdür. HMPV virüsü taşıyan kişiyle doğrudan temas yoluyla ya da virüsün bulaştığı bir yüzeye dokunulması ile yayılır. Örneğin virüsü taşıyan kişinin öksürmesi, hapşırması, o kişiyle tokalaşma, sarılma, öpüşme gibi temaslar virüsün bulaşmasına yol açar. Ayrıca virüsün temas ettiği yüzeylere veya eşyalara dokunmak da HMPV’nin bulaşmasına neden olabilecek yollar arasındadır.
HMPV’nin bulaşma yolları şu şekilde ifade edilebilir:
- Virüsü taşıyan kişiyle yakın temas
- Öksürme, hapşırma, sarılma, öpüşme, tokalaşma eylemleri
- Virüsün temas ettiği yüzeylere dokunma
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Belirtileri Nelerdir?
HMPV belirtilerinden en yaygın olarak görüleni burun tıkanıklığıdır. Bunların yanında soğuk algınlığına benzer olarak ortaya çıkan ateş, öksürük, boğaz ağrısı gibi semptomlar da insan metapnömovirüsünü işaret eder.
HMPV enfeksiyonu vücutta ilerlediği durumda bronşit veya zatürreye çevirerek üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının yarattığı etkilere de neden olabilir.
HMPV belirtileri şöyle sıralanabilir:
HMPV enfeksiyonu vücutta geliştiğinde öksürük olarak belirti gösterebilir. Öksürük insan metapnömovirüsünün en yaygın görülen semptomlarından biridir. Bu durum ilerlediğinde ise balgamlı öksürük halini alabilir.
Ateş
HMPV belirtileri arasında soğuk algınlığında olduğu gibi ateş de sıralanabilir. Vücut enfeksiyonla savaşmaya başladığını gösterdiğinde sıcaklık artışı yaşanır. Ateşin şiddeti ise HMPV enfeksiyonunun şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir.
Burun tıkanması ve akıntısı
HMPV enfeksiyonu, diğer enfeksiyon türlerinde olduğu gibi burun akıntısına ve burnun tıkanmasına neden olabilir. Bu şekilde ortaya çıkan belirtiler genellikle HMPV’nin yarattığı iltihaplanmadan kaynaklıdır.
Boğaz ağrısı
İnsan metapnömovirüsü, üs solunum yollarına saldırarak boğazda ağrı oluşmasının yanında gıcık gibi belirtilere de neden olur. Oluşan bu belirti diğer üst solunum enfeksiyonlarındaki gibi benzerlik gösterir.
Nefes darlığı
HMPV, ilerlediği durumda alt solunum yollarını da etkileyerek ciddi olabilecek solunum problemlerine neden olabilir. Bu durumda nefes darlığı şeklinde belirti gösterir. Oluşan bu nefes darlığı belirtisine hırıltılı solunum ve göğüste sıkışma hissi gibi semptomlar da eşlik eder.
Baş ağrısı
HMPV’nin en yaygın görülen belirtileri arasında yer alan baş ağrısı, özellikle başın genelinde ya da alın bölgesinde ağrı olabilecek şekilde kendini gösterir. Soğuk algınlığı ve grip gibi durumlarda ortaya çıkan baş ağrısı ile benzerlik gösterir.
Yorgunluk ve halsizlik hissi
İnsan metapnömovirüsü, enfeksiyonun yarattığı etkiye bağlı olarak yorgunluk ve halsizlik gibi belirtileri görülmesine neden olabilir. Vücut enfeksiyonla savaştığı için normalden daha bitkin ve halsiz hale gelebilir.
Hırıltılı solunum
HMPV enfeksiyonuna müdahale edilmediği ya da ilerlediği durumda bronşit ve bronşiyolit gibi alt solunum yolu enfeksiyonları gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu durumda kişi nefes alıp verirken hırıltılı bir solunuma sahiptir. Özellikle insan metapnömovirüsü, çocukları ve astım hastalarını bu şekilde etkileyebilir.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) İçin Risk Grupları Nelerdir?
HMPV, her yaş grubunda görülme eğilimine sahip olsa da genel olarak yeni doğanlarda, 5 yaşından küçük çocuklarda, 65 yaş üstü kişilerde, bağışıklık sistemi düşük kişilerde, steroid kullanan astımlı kişilerde ve KOAH hastası olanlarda daha sık bir şekilde görülür.
Bu kişiler HMPV başta olmak üzere bulaşıcı hastalıklara karşı çok daha dikkatli olmalı ve kendilerini korumalıdırlar.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Nasıl Teşhis Edilir?
HMPV üst solunum yolu hastalıklarıyla benzerlik taşıdığı için teşhis konusunda bir ayrım yapmak her zaman mümkün olmayabilir ancak öncelikle kişiye fiziksel muayene yapılır ve yaşanılan belirtiler dikkate alınır. Belirtiler eğer daha detaylı bir inceleme gerektiriyorsa kişiden sürüntü örneği alınabilir, antijen testi ve PCR testi yapılabilir.
Diğer yandan daha şiddetli semptomların yaşandığı vakalarda doktor tarafından bronkoskopi de yapılabilir. Yapılacak işlem sırasında ucunda kamera bulunan ince bir tüp boğazdan geçirilir. Bu işlem, virüsü kontrol etmek için bir sıvı örneği toplamak amacıyla yapılır.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Tedavisi
HMPV’nin spesifik bir antiviral tedavisi yoktur. Burada amaç, virüsün neden olduğu semptomların etkilerini hafifletmektir. Bunun için nefes darlığı varsa oksijen tedavisi, ihtiyaç duyulduğu takdirde damardan verilen sıvı tedavisi, kortikosteroidler işe yarayabilir. Ağrı kesici ve ateş düşürücülere başvurulan vakalar da olabilir.
Ancak virüsün şiddetli semptomlara yol açtığı durumlarda kişi hastanede oksijen desteğine ihtiyaç duyabilir. Bunun dışında virüsün kronik hastalıklarla birleştiği vakalarda ise yoğun bakım örnekleri de karşımıza çıkabilir. Bu gibi durumlarda hastanın durumu daha dikkatli bir şekilde takip edilmelidir.
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Nasıl Önlenir?
HMPV’nin kesin bir tedavisi olmasa da önleme noktasında alınabilecek bazı önlemler söz konusudur. Önleme noktasında başlıca yapılması gereken hastalığa yakalanma riskini azaltmak için sağlıklı beslenmek, bağışıklığı güçlü tutmak ve hijyen kurallarına uymaktır. Ayrıca hasta kişilerle yakın temasta bulunmamak ve gerektiğinde maske takmak da alınması gereken önlemler arasındadır.
İnsan metapnömovirüsü’nü (HMPV) önlemek için yapılması gerekenler şöyledir:
- Sağlıklı beslenilmelidir
- Bağışıklık sistemi güçlü tutulmalıdır
- Hijyen kurallarına uyulmalıdır
- Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmak gerekir
- Gerektiğinde maske takılmalıdır
- Eşyaların ortak kullanımı konusunda dikkatli olunmalıdır
HMPV (İnsan Metapnömovirüsü) Hakkında Sık Sorulan Sorular
HMPV virüsü (insan metapnömovirüsü) nasıl bir hastalıktır?
HMPV, pnömoviridae virüsü ailesine ait, solunum yolunu etkileyen bir RNA virüsüdür. HMPV virüsü soğuk algınlığına benzer semptomlara neden olur. HMPV belirtileri, boğaz ağrısı, öksürük, ateş, burun tıkanıklığı ve nefes darlığıdır. Çoğu HMPV virüsünde belirtiler ve hastalık yaklaşık 2-5 gün sürer ve daha sonra kendiliğinden geçer.
İnsan metapnömovirüs tehlikeli mi?
Soğuk algınlığına benzer semptomlarla görülen HMPV, bağışıklığı düşük olanlarda, çocuklar ve 65 yaş üstü bireylerde ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. İlk kez HMPV’ye yakalanıldığı durumda ilerlememesi için tedavi gerekebilir.
HMPV (insan metapnömovirüsü) ilk kez nasıl ortaya çıktı?
2001 yılında Hollandalı bilim insanları tarafından keşfedilen insan metapnömovirüsü, hem üst hem de alt solunum yolu hastalıklarına neden olabilen bir virüstür. Bu virüs, ilk olarak insanlarda solunum yolu enfeksiyonlarına neden olduğu tespit edilerek, benzer belirtilerle kendini gösterdiği belirtilmektedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 7 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 7 Ocak 2025
