Hırıltılı solunum, akciğerlerdeki hava yolları daraldığında veya tıkandığında, nefes alışverisinde ortaya çıkabilen tiz ve ıslık benzeri bir sestir. Hırıltılı solunum alerjik reaksiyon, soğuk algınlığı, bronşit veya solunum yolları hastalıkları nedeniyle tıkanmış olabilir. Hırıltı aynı zamanda astım, zatürre, kalp yetmezliği ve daha farklı hastalıkların bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Hırıltılı solunumun kendiliğinden geçtiği vakalar olabildiği gibi ciddi bir rahatsızlık da hırıltılı solunuma yol açabilir.
Hırıltılı Solunum Nedir?
Hırıltılı solunum, akciğerlere hava taşıyan bronşların iltihaplanması veya mukus birikmesi nedeniyle daralması sonucu meydana gelen ıslık benzeri bir sestir. Buna neden olan faktörler arasında genellikle alerjik reaksiyonlar, soğuk algınlığı ve bronşit yer alır. Farklı hastalıklar da hırıltılı solunuma yol açabilir.
Hırıltı sesi genellikle nefes alışverişi sırasında duyulur. Bu hırıltı havadaki tozlara karşı akciğerlerin verdiği bir tepki olabileceği gibi solunum yollarında meydana gelen hastalıklara bağlı olarak da meydana gelebilir. En yaygın örnekler soğuk algınlığı ve bronşittir.
Bazı hırıltılar yalnızca stetoskopla duyulabilir ve bu durum muayene sırasında fark edilir. Ancak çoğu zaman kişinin nefes alışverişi sırasında hırıltı sesi duyulur. Hırıltı, nefes verirken daha belirgindir ancak nefes alırken de duyulabilir. Hırıltının tonu, solunum sistemindeki hangi kısmının tıkalı veya dar olduğuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Üst solunum sistemindeki daralma, daha boğuk bir hırıltıya neden olabilirken alt taraftaki tıkanıklıklar, klarnet gibi bir üflemeli çalgının sesi gibi daha farklı bir tona sahip olabilir.
Hırıltıya neyin sebep olduğuna bağlı olarak birçok tedavi seçenekleri mevcuttur. Hırıltılı solunumla birlikte bazı semptomlar devam ederse veya hırıltılı ses astım gibi kronik bir sağlık sorunundan kaynaklanıyorsa uzman bir doktora danışmak ve gerekirse tıbbi testlerden geçmek gerekebilir.
Hırıltılı Solunum Neden Olur?
Hırıltılı solunum, hava yollarının kısmen veya tamamen tıkanması sonucunda meydana gelir. Buna neden olan durumlar arasında genellikle soğuk algınlığı, astım, bronşit, akciğer iltihaplanması, alerjik reaksiyonlar, kistik fibrozis, sigara tüketimi ve alerjik reaksiyonlar yer alır. KOAH gibi ciddi akciğer hastalıkları da hırıltılı solunuma yol açabilir.
Hırıltılı solunuma neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:
Soğuk algınlığı
Soğuk algınlığı veya grip, hırıltılı solunumun en yaygın nedenlerinden biridir. Bu süreçte akciğerlerdeki hava yollarının kısmen tükenmesi söz konusu olur ve bu durum solunumda hırıltılı bir sese yol açar.
Astım
Astım, bronşiyal tüplerdeki spazmlara ve şişmeye neden olan kronik bir akciğer hastalığıdır. Polen, küf veya toz gibi havadaki alerjenlere maruz kalmak astımda hırıltıyı tetikleyen unsurlardandır. Viral hastalıklar da astım semptomlarını zamanla kötüleştirebilir. Sonuç olarak astım hırıltının en yaygın nedenlerinden biridir.
Bronşit
Bronşların iç yüzeyinin iltihaplanması olan bronşit de akciğerlerdeki etkilediği için solunum yollarını da olumsuz etkiler ve hırıltılı bir solunuma neden olabilir.
Zatürre
Virüs veya bakteri kaynaklı bir akciğer iltihabı olan zatürre hastalığı özellikle küçük çocuklarda hırıltılı solunumun nedenleri arasındadır.
Alerjik reaksiyonlar
Toz akarları, polenler, evcil hayvanlar, küf mantarları ve besinler gibi alerjen tetikleyiciler hırıltılı solunuma sebebiyet verebilir.
Kistik fibrozis
Genetik bir hastalık olarak kabul edilen kistik fibrozis, kalın mukusun hava yollarını tıkamasına ve nefes almayı zorlaştırmasına neden olan bir rahatsızlıktır ve hırıltılı solunumun nedenleri arasında yer alır.
Sigara tüketimi
Sigara içmek, akciğer hastalıklarının temel sebeplerinden biridir. Özellikle KOAH, akciğer kanseri ve amfizem gibi hastalıkların en büyük tetikleyicilerinden biri olan sigara tüketimi de solunum yollarına zarar vererek hırıltılı solunum oluşturabilir.
Kalp yetmezliği
Kalp yetmezliği nedeniyle akciğerlerde meydana gelen sıvı birikmesi hırıltıya neden olabilir.
Asit reflü
Kronik asit reflü hastalığı alt özofageal kapakçığı gevşettiği için zamanla hırıltılı bir solunum sorunu yaratabilir.
Hırıltılı Solunum Belirtileri
Hırıltılı solunumda, özellikle nefes verildiği sırada çıkan tiz ses en belirgin semptomdur. Bu ses nefes alış sırasında da duyulabilir. Ancak hırıltılı solunumun spesifik belirtileri yoktur çünkü hırıltılı solunum genellikle başka hastalıkların bir belirtisi olarak ortaya çıkar.
Hırıltılı Solunum Nasıl Teşhis Edilir?
Hırıltılı solunum şikayetiyle doktora gelen kişinin nefes alışverişi kontrol edilir ve duyulan ses analiz edilir. Duyulan sesin şiddeti fikir verebilir ancak sesin kaynağının belirlenmesi için bazı testlere ihtiyaç vardır. Bunların başında akciğer grafisi gelir. Bununla birlikte BT taraması, akciğer fonksiyon testleri, kan tahlili ve nabız oksimetresi de hırıltılı solunumun altında yatan nedenlerin belirlenmesine yardımcı olabilir.
Hırıltılı Solunum Nasıl Geçer?
Hırıltılı solunum tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak belirlenir. Bu noktada birçok tedavi seçeneği mevcuttur. Astım, zatürre veya bronşit gibi hastalıklarda bunlara yönelik ilaç tedavisi işe yarar. Şiddetli vakalarda ise oksijen tedavisi gerekebilir. Farklı hastalıklara bağlı olarak alternatif tedavi seçenekleri de uygulanabilir.
Bunların dışında doğal tedaviler arasında nefes egzersizleri, sıcak bitki çayları, çorbalar, sigara tüketiminin bırakılması ve alerjen tetikleyicilerden uzak durmak da solunumu rahatlatır ve hırıltıya son verebilir. Ancak şiddetli vakalar için doktor kontrolü önemlidir. Çünkü erken teşhis hayat kurtarır.
Hırıltılı Solunum Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hırıltılı solunum neyin belirtisidir?
Hırıltılı solunum birçok nedene bağlı şekilde ortaya çıkabilir. Bunların başında astım, bronşit, zatürre, soğuk algınlığı, grip, akciğere yabancı bir cisim kaçması, alerjik reaksiyonlar ve sigara tüketimi gleir.
Hırıltılı solunum ciddi bir durum mudur?
Hırıltılı solunum eğer soğuk algınlığı gibi bir durumdan kaynaklanıyorsa zamanla kendiliğinden geçebilir veya hafif ilaç tedavisiyle sorun ortadan kalkar ancak hırıltının şiddetli olduğu durumlarda ve şikayet uzun süre devam ediyorsa erken teşhis önemlidir.
Hırıltılı solunuma hangi doktor bakar?
Hırıltılı solunum şikayeti için göğüs hastalıkları bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 25 Şubat 2025
