Hipotoni, doğumda veya bebeklik döneminde tespit edilebilen, kastaki gerginlik veya gerilmeye karşı direnci sağlayan kas tonusundaki düşüklüğü ifade eden tıbbi terimdir. Hipotoni durumu gevşek bebek adı ile de anılır. Kas zayıflığının bir belirtisi olarak ortaya çıkan hipotoni yani gevşek kas sendromu, tedavi edildiği durumda semptomlarında iyileşme görülür. Yetişkinlerde az görülen bu durum bebeklerde sıklıkla görülür.
Hipotoni (Gevşek Kas Sendromu) Nedir?
Tıbbi olarak gevşek vücut sendromu ya da düşük kas tonusu olarak adlandırılan hipotoni, vücudun yer çekimine karşı direnç göstermeden yeteri kadar kasılmaması durumudur. Hipotoni olan bebeklerin vücudunda eklemler hareket etse de direnç göstermezler.
Kas tonusu, kasların dinlenme halindeyken hareket etmeye karşı göstermiş olduğu gerginlik miktarının ifade eder. Hipotoniye sahip olan kişiler kaslarını sıkıştırmak için direnç gösterdiği durumunda yumuşak bir his vermeye devam eder. Bunun yanında kas tonusu, duruşu korumaya, reflekslerini oluşmasına ve vücuttaki organların işlevlerinin düzenlenmesine yardımcı olur.
Bebeklerde hipotoni olduğu durumda dik oturmakta, başını dik tutmada ve dizleri bükmede zorluk çekebilir.
Hipotoni Belirtileri Nelerdir?
Hipotoni belirtisi, bebeklerde artan esneklik şeklinde ortaya çıkarak çiğneme, yutma gibi eylemlerde zorluk çekme olarak ortaya çıkar. Çocukların vücutlarında bez bebek benzeri gibi belirtiler görülür. Bunun yanında bebeklerde kurbağa pozisyonunda uyumak da hipotoni belirtileri arasındadır.
Yer çekimine karşı hareketlerin azalması ile kendini gösteren hipotoni belirtileri şunlardır:
- Bebeğin başını kaldırmaması ve boyun kaslarını kontrol etmede güçlük çekmesi
- Bebek kucağa alındığında gevşeklik hissetme
- Bebeğin ağırlığını bacaklarının üzerine verememesi
- Bebeğin kollarının, bacaklarının ve dizlerinin düz şekilde sarkması
- Bebeğin yutkunmakta veya emmekte zorluk çekmesi
- Bebeğin ağlamasının zayıflaması
Bunun yanında hipotoni tanısı olan çocuklarda motor becerilerini etkileyen gelişimsel gecikmeler yaşanabilir:
- Dik oturma
- Emekleme
- Yürüme
- İlk sözlerini söylemede güçlük
Hipotoni Hangi Hastalıkların Belirtisidir?
Hipotoni genellikle başka sağlık durumlarının belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu sağlık problemleri doğum esnasında oluşabilir ya da genetik olarak görülebilir. Hipotoni aşağıdaki hastalıkların bir belirtisi olarak açıklanabilir:
Hipotoniye neden olabilecek diğer durumlar şunlardır:
Hipotoni Neden Olur?
Kas tonusunun zayıflamasıyla ortaya çıkan hipotoni, serebellum yani beyinciğin hasar görmesi nedeniyle oluşabilir. Oluştuğu durumda vücut yer çekimine ve direnç hareketlerine karşı yeterince kasılma göstermez. Hipotoni nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Hareketi kontrol eden bağlantılar arasında iletişim hatası
- Kasları etkileyen koşullar
- Beyin hasarı veya bebeğin beyninin gelişim sırasında oluşan sorunlar
- Sinirlerin kaslarla iletişim kurma şeklini etkileyen koşullar
- Kaslarla iletişimden sorumlu sinirleri hedef alan koşullar
- Enfeksiyon
- Bebeğin doğmadan önce ya da hemen sonrasında oksijen eksikliği yaşaması
Hipotoni Nasıl Teşhis Edilir?
Hipotoni tanısı, bebek doğduktan sonra ya da altı aylık olmadan önce konabilir. Uzman doktor, bebeklerde kasların durumunu fiziksel muayenenin ardından gözlemleyebilir. Bebeğin fiziksel olarak dengesine, koordinasyonuna, motor becerilerine, duyusal hareketlerine ve reflekslerine bakarak hipotoniyi teşhis edebilir. Uzman doktor ayrıca ailenin tıbbi ve genetik geçmişini inceler.
Uzman doktor hipotoniden şüphelendiği durumda, hipotoniye neden olan altta yatan durumu bir semptom olarak teşhis etmek için testler talep edebilir. Bunlar şöyle sıralanır:
- Beyni MRI ya da PET/CT taraması
- Semptomlardan sorumlu genetik anormallikleri belirlemek için genetik test
- Kasların ve sinirlerin nasıl çalıştığını ölçmek için elektromiyografi
Hipotoni Nasıl Tedavi Edilir?
Hipotoniye sebep olan durumu ortaya çıkardıktan sonra uzman doktor nedenine bağlı olarak tedavi yöntemlerine başlayabilir. Hipotoniye karşı uygulanabilecek tedavi yöntemleri şöyle açıklanır:
- Motor becerileri geliştirmek için fiziksel ve mesleki terapi
- Konuşma, yutma ve nefes alma zorluklarını gidermek için konuşma dili terapisi
- Duyusal fonksiyonu iyileştirmek için duyusal bütünleme tedavisi
Hipotoni tanısı konulan bebeklerde kas tonusunun zayıflaması nedeniyle yeme ve yutma sorunları yaşanabilir. Uzman doktor bebeğin beslenmesi için burnuna ya da doğrudan midesine olacak şekilde tüp yerleştirebilir.
Hipotoni Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kas zayıflığı ile hipotoni arasındaki fark nedir?
Kas zayıflığı ve hipotoni aynı durum olarak tanımlanamaz. Kas zayıflığında, kasların güçsüzlüğü ön plandadır. Hipotoni ile kas zayıflığına bağlı olarak gelişen kas tonusunun azalması durumudur.
Hipotoni ve hipertoni arasındaki fark nedir?
Hipotoni zayıf kas tonusu olarak tanımlanırken, hipertoni ise çok fazla kas tonusuna sahip olma durumudur. Bebeklerde hipertoni durumunda kasları sert olur fakat kolları ve bacakları hareket ettirmekte güçlük çekerler.
Hipotoni tanısı alan çocuğa nasıl bakım yapılır?
Hipotoni tanısı konulan bebeği kaldırırken ekstra dikkatli olmak önemlidir. Çünkü bebeklerde bu durum daha hassastır. Bebeklerin zamanla kas tonusunun iyileşmesi için uzman doktor tarafından önerilen bakım sürecine uyulması gerekir.
Bebeklerde ve yetişkinlerde hipotoni arasındaki fark nedir?
Hem bebeklerde hem de yetişkinlerde hipotoni görülebilir. Bebeklerde hipotoni yaşandığı durumda tedavi edilse de semptomlar ilerleyen zamanlarda da görülebilir. Yetişkinlerde hipotoni, Parkinson, travma, beyin tümörü gibi durumlardan kaynaklandığında tedavisi buna yönelik yapılarak iyileşmesi beklenir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 30 Ocak 2024
Yayınlanma Tarihi: 15 Aralık 2023