Hipervolemi, sıvı yüklenmesi olarak da bilinir ve kanda aşırı miktarda sıvı birikmesi durumudur. Kanda aşırı sıvı birikmesine bağlı olarak kan basıncı yükselebilir, vücutta şişlikler ortaya çıkabilir ve organ fonksiyonları etkilenebilir. Özellikle kalp ve böbrek rahatsızlığı olan kişiler ve hamile olanlar yaygın olarak hipervolemi durumuyla karşı karşıya kalabilir. Hipervolemi tedavi ise vücuttaki sıvı miktarını azaltmayı içerir.
Hipervolemi Nedir?
Hipervolemi (sıvı yüklenmesi), vücudun hücre dışı boşluğunda ve kanda aşırı sıvı ve sodyum birikmesiyle karakterize olan tıbbi bir durumdur. Vücudun toplam su ve sodyum miktarının artması hipervolemiyi meydana getirir. Genellikle kalp ve böbrek hastalarıyla birlikte hamile olan kişilerde yaygın olarak görülür.
Vücudun %50 ila %60'ı su, kan ve lenf sıvısı içeren sıvılardan oluşur. Sıvı, özellikle kanı dolaşım sisteminden geçirerek organların sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu yüzden vücudun normal sıvı miktarında işleyişini sürdürmesi gerekir.
Ancak vücut dokularında, kanda ve hücre dışı boşluklarda çok fazla sıvı ve sodyum biriktiğinde bu durum hipervolemiye işarettir. Hipervoleminin diğer adı da sıvı yüklenmesidir. Hipervolemi durumunda vücutta şişlik, yüksek tansiyon ve potansiyel olarak kalp sorunları yaşanabilir. Bunu gidermek için vücuttaki sıvı miktarı kontrolü bir şekilde azaltılır.
Hipervolemi Neden Olur?
Hipervolemi genellikle vücutta çok fazla sodyum (tuz) olmasından kaynaklanır. Vücutta, dokularda ve kanda çok fazla tuz olduğunda, vücut bunu dengelemek için suyu tutar. Genellikle hipervolemi, vücudun sodyum ve suyu düzenlemede sorun yaşaması nedeniyle oluşur, ancak diğer nedenler arasında belirli ilaçlar veya tıbbi prosedürler bulunur.
Hipervolemiye neden olan faktörler şöyledir:
- Vücuttaki sodyum ve sıvı yüksekliği
- Tıbbi olarak kalp ve böbrek yetmezliği
- Siroz
- Hepatit hastalığı
- Diyabet
- Hormonal değişimler ve gebelik
Vücuttaki sodyum ve sıvı yüksekliği
Aşırı tuz tüketimine bağlı olarak vücuttaki sodyum ve sıvı seviyeleri yükseklik gösterebilir. Bu da hipervolemiyi tetikleyebilir.
Kalp ve böbrek yetmezliği
Böbreklerin fazla sıvıyı vücuttan atamaması, kalbin de sıvıyı dolaşımdan yeterince uzaklaştıramaması olan kalp ve böbrek yetmezliği gibi faktörler hipervolemiye yol açabilir.
Hormonal dengesizlikler
Aldosteron veya antidiüretik hormonun (ADH) aşırı salgılanması da hipervolemi nedenleri arasında yer alır.
Fazla sıvı alımı
Hipervolemi nedenlerine örnek olarak damar içi sıvı tedavisinde (serum) aşırı sıvı verilmesi gösterilebilir.
Karaciğer hastalıkları
Özellikle siroz gibi durumlarda da sıvı dengesi bozulabilir.
Yukarıda yer alan durum ve hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar, özellikle kan basıncını veya ağrı yönetimini tedavi etmek için kullanılan ilaçlar da yan etki olarak hipervolemiye neden olabilir. Bu sebeple ilaç seçimi önemlidir. Ancak sonuç olarak altta yatan rahatsızlığın tedavi edilmesi veya yönetilmesi hipervolemiyi çözebilir ve tekrarlamasını önleyebilir.
Maddeler halinde ifade edilen nedenler dışında hormonlarda meydana gelen değişimler de hipervolemiye yol açabilir. Çoğunlukla adet döneminde veya vücudunuzun daha fazla sodyum ve su tuttuğu hamilelik sırasında genellikle bacaklarda veya ayak bileklerinde şişlik yaşanabilir çünkü rahim vücudun alt gövdesindeki kan damarlarına baskı yapar. Yaşanan bu baskı, sıvının dolaşım sisteminde serbestçe hareket etmesini engeller.
Hipervolemi Belirtileri Nelerdir?
Hipervoleminin en belirgin semptomu sıvı yüklenmesine bağlı olarak ortaya çıkan şişliktir. Vücutta ortaya çıkan şişliklerin dışında kilo alımı, mide şişkinliği, kramp, baş ağrısı ve yüksek tansiyon da hipervolemi belirtileri arasında yer alır.
Hipervolemi genel olarak şu belirtilerle ortaya çıkar:
Özellikle yüksek tansiyon, nefes darlığı ve kalp yetmezliği gibi belirtileri hipervoleminin ciddi vakalarında ortaya çıkar. Bu gibi durumlar yaşandığında doktora başvurmak gerekir.
Hipervolemi Nasıl Teşhis Edilir?
Hipervolemi teşhisi için öncelikle kişiye fiziksel muayene yapılır. Fiziksel muayenede hipervolemi belirtileri incelenir ve ön tanı yapılabilir. Fiziksel muayenenin sonrası kesin tanı için kandaki ve idrardaki sodyum seviyelerinin belirlenmesi için bir laboratuvar ve görüntülenme testi istenebilir.
Bunun yanı sıra vücuttaki kan miktarını ve bunun çok yüksek olup olmadığını görmek için bir kan hacmi testi de denenebilir. Bu test sonucunda çıkan yüksek değerler hipervolemi tanısı için bir göstergedir.
Doktor tarafından hipervolemi tanısının altta yatan bir rahatsızlığın belirtisi olduğundan şüphelenilirse, altta yatan hastalığın teşhisi için ek kan veya görüntüleme testleri de önerilebilir.
Hipervolemi riskine yol açan altta yatan bir rahatsızlığınız varsa, düzenli olarak kilo kontrolü yapmak önemlidir. Hızlı kilo alımı yaşanılabileceği için hipervoleminin erken teşhisi söz konusu olabilir.
Hipervolemi Tedavisi
Hipervolemi tedavisi öncelikli olarak fazla sıvının vücuttan atılması amaçlanır. Bunun dışında vücuttaki sıvının azaltılması için diüretik ilaçların kullanımı, tüketilen tuz miktarının azaltılması, çok su içiliyorsa sıvı miktarını dengelemek de tedavi yöntemleri arasındadır. Ancak hipervolemiye yol açan farklı hastalıklar mevcutsa tedavi bu hastalıkları iyileştirmeye yönelik olacaktır.
Hipervolemi için şu tedavi yöntemlerine başvurulabilir:
- Fazla sıvının vücuttan atılması
- Diüretik ilaç kullanımı
- Beslenme düzeninde tüketilen tuz miktarının azaltılmalı
- Çok su içiliyorsa sıvı miktarını dengelemek
Hipervolemi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Hipervolemi ne demek?
Hipervolemi, vücutta dolaşan kan ve sıvı hacminin normalden fazla olması durumudur. Bu durum, genellikle sıvı fazlalığı nedeniyle ortaya çıkar ve dolaşım sistemi üzerinde ek bir yük oluşturabilir. Bu durum aynı zamanda sıvı yüklenmesi şeklinde de ifade edilebilir.
Hipervolemi nasıl anlaşılır?
Hipervolemi genellikle vücuttaki şişliklerin artması ve düzensiz kilo artışıyla kendini gösterir. Ayrıca karında asit ve mide şişkinliği de belirtiler arasında sayılabilir.
Hipervolemi ödem yapar mı?
Hipervoleminin meydana getirdiği yaygın etkilerden biri ödemdir. Ödemle birlikte vücutta şişlikler ortaya çıkar. Bu durum genellikle kalp ve böbrek hastası olanlarla birlikte hamile kişilerde görülür.
Hipervolemi olan hastaya ne yapılır?
Hipervolemi teşhisi konan hastalar için öncelikle vücuttaki fazla sıvının atılması işlemi yapılır. Daha sonra gerek görülürse diüretik ilaçlar da verilebilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 20 Kasım 2024