Hipertoni Nedir? Bebeklerde Hipertoni Belirtileri ve Tedavisi

Hipertoni Nedir?

Hipertoni, merkezi sinir sisteminin zarar görmesine bağlı olarak ortaya çıkarak, vücutta kas gerginliğinin anormal şekilde artması ve kas esnekliğinin azalmasıdır. Kas tonusu, beyinden sinirlere kadar ulaşan ve kasın kasılmasını sağlayan sinyallerdir. Vücutta kas tonusu artarsa hipertoni, azalırsa hipotoni gözlemlenir.

Hipertoni, beyin veya omuriliğe sinyal gönderen bölgelerin hasar görmesi durumunda ortaya çıkar. Bu durum bir kaza, darbe, beyin tümörü, felç, Parkinson hastalığı ya da multipl skleroz nedeniyle gerçekleşebilir.

Eklemlerin kolay hareket edilmesinin önüne geçen hipertoni, bacakları etkilediği duruma yürümede zorluk çıkabilir hatta düşmeler yaşanabilir. Hipertoninin şiddetli olduğu durumda ise eklemlerde donma gerçekleşir.

Hipertoni Türleri Nelerdir?

Kas gerilimini tanımlayana iki tür hipertoni bulunur:

• Spastik hipertoni (spastisite): Spastisite abartılı reflekslerle ortaya çıkarak kas spazmlarının artması durumudur.
• Distonik hipertoni (kas sertliği): Kas sertliğinin hareketle değişmemesi olarak tanımlanır.

Bebeklerde iki tür hipertoni de görülebilir. Bunu belirlemek için uzman doktor bebeğin kolunu ya da bacağını rahat durur bir pozisyondayken farklı hızlarda hareket ettirerek gözlemler.

Hipertoni Belirtileri Nelerdir?

Hipertoni, hareketin kısıtlanması, kaslarda zonklama, denge kaybı belirtileriyle ortaya çıkar. Kasların çok sert olmasının sonucu olan hipertoni belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir. Hipertoni belirtilerinin şiddeti, omurilik ve beyinde hasarın olduğu konuma bağlı olarak değişir. Hipertoninin en yaygın görülen belirtileri şöyle sıralanır:

• Hareket aralıklarının azalması
• Kolları, bacakları veya boynu hareket ettirmede güçlük çekme
• Denge kaybı ve sık sık düşme
• Az esnekliğe sahip olma ve sınırlı eklem hareketleri
• Kaslarda zonklama ve ağrı
• İstemsiz kas seğirmesi

Şiddetli hipertoni durumunda ise eklem yerlerinde donma, dokularda ve kaslarda sertleşme, gerilme görülebilir. Eklemlerin aşırı şekilde sertleşmesi ise kontraktür olarak tanımlanır. Kontraktür yaşanan bölgelerde ise vücut kısımlarında hareketlilikte güçlük yaşanır.

Hipertoni Neden Olur?

Merkezi sinir sistemin yaşanan bir hasar ya da reflekslerin kontrolünü sağlayan sinir yollarındaki bir zarardan dolayı hipertoni görülebilir. Beyin ve omurilik üzerindeki hasardan kaynaklı olarak ortaya çıkan hipertoni, şu nedenlerle de oluşabilir:

• Beyin tümörleri
• Sinirlerin kaslarla iletişim kurma şekline etki eden durumlar
• Bebeğin beyin gelişimi sırasında oluşan sorunlar
• Doğum esnasında bebeğin oksijen eksikliği yaşaması

Bunların yanında spastisite, distoni ve kas sertliği de hipertoniye neden olarak vücutta kas tonusunun fazla yer almasına neden olur. Serebral palsi, Multipl skleroz ve Parkinson hastalığı, hipertoninin bir semptom olarak çıkmasına sebep verir.

Hipertoni Nasıl Teşhis Edilir?

Hipertoni teşhisi için uzman doktor, bebeğin fiziki durumuna baktıktan sonra denge ve koordinasyon hareketlerini inceler. Ardından reflekslerini kontrol ederek motor becerilerini gözlemler. Sinir fonksiyonunun da incelenmesinin ardından hipertoni teşhisi koyabilir. Bunun yanında kesin teşhis için MR, PET/CT taraması, elektromiyogram testleri istenebilir.

Hipertoni Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipertoni tedavisi zarar gören sinir bölgesine göre değişiklik gösterse de genellikle kas gevşetici ya da fizik tedavi içerir. Hipetoni tanısının seviyesine ve ciddiyetine göre farklılık gösterir. Özellikle semptomların yönetilmesine odaklanan hipertoni tedavisinde şu yöntemler kullanılır:

• Düzenli olarak hareket etmek ve egzersiz yapmak
• Hareket kabiliyetini tekrar kazanmak için fizik tedaviden yararlanmak
• Kasların rahatlamasını sağlama ve spazmları azaltmak için kas gevşetici ilaçlardan yararlanmak
• Sinir sinyallerinin zarar gördüğü bölgelere lokal enjeksiyon uygulamak
• Hipertonini semptom olarak ortaya çıkması neden olan altta yatan hastalığı tedavi etmek

Hipertoni tanısı konan kişilerin hareket kabiliyetini artırmak, kemik kırılmasını azaltmak ve düşme riskine karşı önlem almak için de çeşitli tedavi yöntemleri bulunur.

Hipertoni Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hipertoni kimleri etkiler?

Hipertoni, merkezi sinir sisteminde hasar oluşan bebekler ve yetişkinleri etkileyebilir. Bu durum bir yaralanma sonucunda ya da doğum esnasında gerçekleşir. Bebeklerde iki yaşından önce hipertoni teşhisi konabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.