Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir? Ne İşe Yarar?

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir?

Hiperbarik oksijen tedavisi (HBOT), kronik yaraların ve hasarlı dokuların yüksek basınç altında saf oksijen solunması ile tedavi edilmesidir. Hiperbarik oksijen tedavisi, yaraların iyileşmesini hızlandırmak için kullanılır. Bu tedavi, saf oksijen içeren basınç dengesi sağlanmış özel odalarda yapılmaktadır. Hastalar bu odalarda solunum gerçekleştirerek ciğerlere daha yoğun bir şekilde oksijen toplanıp emilmesine yardımcı olur.

Bunların yanında hiberbarik oksijen tedavisi aniden oluşan işitme ve görme kaybı yaşayan, kemik enfeksiyonu olan ve diyabetik ayak yarasına sahip olanların tedavisinde kullanılır. Tedavinin türüne göre işlem sırasında oturabilir veya uzanılabilmektedir.

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Ne İşe Yarar?

Hiperbarik oksijen tedavisi, vücuttaki tüm dokuların yeterli miktarda oksijene sahip olmasını sağlayarak vücudun iyileşmesine yarar. Dokular zarar gördüğünde iyileşmesi için daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. Hiperbarik oksijen tedavisi sayesinde artan basınçla birlikte kandan vücutta yararlı dokulara oksijen taşınır. Böylelikle beyaz kan hücreleri, vücudu enfeksiyondan korur.

Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Yaralar Üzerindeki Etkisi Nedir?

Hiperbarik oksijen tedavisi, vücutta oluşan yaraların iyileşmesini hızlandırarak kemik dokusundaki oksijen seviyesini yükseltmektedir. Bunlarında yanında bazı antibiyotiklerinin etkisinin artmasını sağlayarak, yaralı dokunun daha iyi kanlanmasını sağlar.

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Bağışıklık sisteminin bakterilerle savaşmasına ve kök hücreler üretmesine yardımcı olan hiberbarik oksijen, şu hastalıkların tedavisinde kullanılır:

• Kan damarlarında hava veya gaz kabarcıkları (hava embolisi)
• Çeşitli yanıklar ve doku kaybı
• Dekompresyon hastalığı
• Buerger hastalığı
• Karbonmonoksit zehirlenmesi
• İşitme ve görme kaybı
• Kompartman sendromu
• Cilde zarar veren yaralanmalar
• Gazlı kangren
• Anemi
• Radyasyon yaralanmaları
• Kemik ve cilt enfeksiyonları
• Diyabetik ayak yarası

Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Uygulanma Süreci Nedir?

Hiperbarik oksijen tedavisi, %100 oksijen içeren odalarda uygulanır ve tedaviye özel size maske verilir. Tedavi sırasında özel bir odada oturur ya da uzanır vaziyette olursunuz. Tedavinin yapıldığı merkeze göre odalar çoklu ya da tekli şekilde olabilmektedir.

Kapı kapandıktan sonra oda oksijenle dolar ve içerideki basınç yavaşça artırılır. Bu esnada kulaklarda tıkanıklık hissedilebilir. Kulaklarınızı esneyerek, bir yudum su içerek rahatlatabilirsiniz. Tedavi boyunca normal nefes almaya devam edilir. Kişinin ihtiyacına göre 90-120 dakika arasında tedavi uygulanır.

Kimler Hiperbarik Oksijen Tedavisi Görmemelidir?

Hiperbarik oksijen tedavisi bazı kişiler için zararlı olabilir. Dönemsel ya da kronik bir rahatsızlığınız varsa öncelikle uzman doktordan destek almanız gerekir. Hiperbarik oksijen tedavisi almaması gerekenler şöyle sıralanır:

• Akciğer sönmesi (pnömotoraks) hastalığı bulunanlar
• Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olanlar
• Ateş ya da soğuk algınlığı yaşayanlar
• Yakın zamanda kulak ameliyatı geçirenler

Hiperbarik Oksijen Tedavisinin Riskleri ve Yan Etkileri Nelerdir?

Hiperbarik oksijen tedavisi, bazı riskler taşır. Görülebilecek riskle ve komplikasyonlar şöyle sıralanabilir:

Klostrofobi: Küçük ve kapalı yapıda bulunan odalar kişilerde klostrofobiyi tetikleyebilir. Bunların yanında anksiyete ve panik atakları görülme ihtimali vardır. Bu noktada uzman doktor sakin kalmanız için size hafif sakinleştirici verebilir. 

Orta kulak yaralanmaları: kulakta ağrı, tensör timpani kası kanaması, kulaklarda sıvı ya da kulak zarı yırtılması oluşabilir.

Sinüs tıkanıklığı: Burun akıntısı, tıkanıklığı ve baş ağrısı meydana gelebilir.

Geçici uzağı görememe: Bazı kişilerde %20 ila %40 arasında kısa süreliğine uzağı görme yetilerinde kayıp yaşanabilir. Diyabet hastası ya da 65 yaş üstü kişiler bu durumdan daha fazla etkilenebilir.

Oksijen zehirlenmesi: Nadiren de meydana gelse ciğerlere çok fazla oksijen girdiğinde zehirlenme (toksisite) meydana gelebilir. Öksürük ve nefes darlığı şeklinde görülür.

Nöbetler: Nadir durumlarda, hiperbarik oksijen tedavisi alan bazı kişiler nöbet geçirebilir. Yan etkiler arasında konvülsiyonlar, duyusal bozukluk ve bayılma yer almaktadır.

Hiperbarik Oksijen Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hiperbarik oksijen tedavisinin faydaları nelerdir?

Hiperbarik oksijen tedavisi, kişilerde kronik hastalıklardan kaynaklı yaralar varsa bunların iyileşmesini sağlayarak fayda sağlar. Bunların yanında yeni bir cilt, dokuların iyileşmesi açısından da avantajlı bir tedavi çeşididir.

Hiperbarik oksijen tedavisinden sonra iyileşme süresi nedir?

Hiperbarik oksijen tedavisinden sonra günlük yaşantıya dönülür. Birkaç seans sonrasında etkileri görülmeye başlar. Fakat bu süre kişiden kişiye değişebilir. Tedaviye eksiksiz devam etmek iyileşme açısından önem taşır.

Gebelikte hiperbarik oksijen tedavisi alınabilir mi?

Gebelikte hiperbarik oksijen tedavisi alınmaması gerekir. Plasenta, hamilelik esnasında büyüyen bir fetüsü rahminize bağlayan geçici bir organdır. Hiperbarik oksijen tedavisi, plasentadaki kan damarlarının etrafındaki kasların daralmasına ve fetüsün kanda düşük oksijen seviyesine neden olur.

Hiperbarik oksijen tedavisi ağrılı mıdır?

Oksijen tedavisi ağrılı bir süreç değildi fakat çeşitli yan etkiler görülebilmektedir.

Hiperbarik oksijen tedavisi güvenli midir?

Hiperbarik oksijen tedavisi sırasında artan basınç ve artan oksijen nedeniyle potansiyel riskler şunları içerebilir. Kulak ve sinüs ağrısı bunlara örnektir fakat genel olarak güvenli bir tedavi biçimidir.

Hiperbarik oksijen tedavisi sonuçları kalıcı mıdır?

Hiperbarik oksijen tedavisinin bütün seansları tamamlandıktan sonra kalıcı bir sonuç elde edilebilir. Bu tedavinin etkileri 12 aya kadar sürmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.