Hıçkırık Neden Olur? Hıçkırık Nasıl Geçer?

Hıçkırık Nedir?

Hıçkırık, solunum kaslarının diyaframın ve bazen kaburgalar arasındaki kasların ritmik kasılmalarıyla oluşmaktadır. Kişide ani ve hızlı bir nefes alma hareketi, ses tellerinin kapanmasıyla kesilir. Bu sırada oluşan “hıçk” sesi nedeniyle hıçkırık olarak isimlendirilir. Dakikada yaklaşık 4-60 kez tekrarlayarak devam edebilen hıçkırık, süreye göre sınıflandırılır. 48 saatten kısa sürenlere akut hıçkırık, 2-30 gün arası sürenlere ‘inatçı hıçkırık” ve bir aydan uzun sürenlere ise ‘dayanılmaz hıçkırık” denilmektedir.

Hıçkırık Neden Olur?

Hıçkırık genellikle yemeği çok hızlı yemek, hazımsızlık, heyecan, stres, korku, alkol ve sigara tüketimi, gazlı içecekler ve hava yutulması gibi nedenlerle yaşanır. Akciğerlerin sigara veya rahatsız edici kokularla uyarılması, tümörler ve diyaframın uyarılması da hıçkırığa neden olur.

Hıçkırık Nasıl Geçer?

Diyafram kasını uyaran vagal sinirini uyararak hıçkırığı geçirmeye iyi gelen yöntemler şunlardır:

• 10-20 saniye nefesi tutup, vermek
• Dizleri göğüse kadar çekip öne doğru eğilmek
• Buzlu su içmek ya da buz emmek
• Limon içini ısırmak veya ağza limon sıkmak
• Dile bir damla sirke damlatmak
• Suyu bardağın uzak tarafından içmek
• Diyaframı hareketsiz hale getirmek için 3 kere ardı ardına nefes alıp vermek
• Ağzı kapatıp, burnu sıkıştırıp nefes vermeye çalışmak (valsava manevrası)
• Dilin üstüne toz şeker koyup, 5-10 saniye bekletip yutmak
• Kaşıkla dilin gerisine dokunarak öğürmek
• Boğazdaki sinirleri uyarmak için dili 1-2 defa öne çekmek
• Su ile gargara yapmak
• Şah damarına masaj uygulamak gibi manevralar hıçkırığın geçmesine yardım eder.

Hıçkırık İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Hıçkırık en çabuk nasıl geçer?

Derin nefes alıp, nefesi kısa süre tutup vermek, dolu bardağın, uzak tarafından en az 7 yudum su içmek, göz çukurlarına baskı yapmak, derin bir nefes alınıp ıkınmak ve limon emmek hıçkırığı en hızlı geçiren yöntemler arasında yer alır.

Hıçkırık nasıl oluşur?

Beynin diyaframa aşağı doğru hareket etmesi yönünde sinyal verir. Beynin bu talimatı istemsiz kas kasılmasına ve havanın boğazın arkasına geçmesine neden olur. Boğazın ses tellerine yakın bölgesi, basınçtaki bu değişiklik sayesinde aniden kapanarak "hık" sesi yaratır. Hıçkırığı ortaya çıkaran bu duruma gazlı içecekler, fazla yemek yemek, çok fazla hava yutmak, stres ve heyecan neden olur. 

Hıçkırık en fazla ne kadar sürer?

Hıçkırık çoğu zaman dakikalarca devam edip kendiliğinden son bulur. Farklı hastalıklara veya durumlara bağlı olarak ortaya çıkan hıçkırık, uzun süre devam edebilir. Yapılan araştırmalara göre tarihte en uzun hıçkırığın 68 yıl boyunca hiç duraksamadan devam eden Amerikalı Charles Osborne’a ait olduğu bilinir.

Hıçkırığın faydası var mıdır?

Yapılan çalışmalarda hıçkırığın ispatlanmış bir yararı gözlemlenmemiştir.

Hıçkırık hangi hastalığın belirtisidir?

Reflü hastalığı ve mide fıtığı hıçkırığın ilk akla gelebilecek nedenleri arasında sayılabilir. Bununla birlikte hıçkırık nörolojik hastalıkların belirtileri arasında yer alır. Ancak nörolojik hastalıklarda hıçkırık tek bir belirti olarak görülmez, bu gibi hastalıklarda genellikle hıçkırığa farklı bulgular da eşlik eder. Burun, geniz, soluk borusu hastalıkları, dış kulak yoluna kaçan yabancı cisimler, koroner arter hastalığı, perikardit ve aort anevrizması gibi kalp hastalıkları, elektrolit dengesizlikleri, üremi, hiperglisemi, zehirlenmeler, bazı ilaçların yan etkileri, anksiyete, aşırı stres ve öfori gibi psikolojik durumlar sonucunda da hıçkırık ortaya çıkabilmektedir.

Hıçkırıkla mide büyür mü?

Erken çocukluk çağında tüm organlar gibi midenin büyümesi yine diyaframa oluşturacağı bası nedeniyle hıçkırığa neden olabilecek bir durumdur. Kısaca mide büyüdüğünde hıçkırık oluşabilir, ama hıçkırık mideyi büyütmez.

Hıçkırık Covid-19 belirtisi midir?

Salgın hastalıklar bulaş evresinde ve sonrasında kişiden kişiye göre farklı semptomlar gösterebilir. Dünya Sağlık Örgütü koronavirüs pandemisinde hıçkırığı belirtiler arasında kabul etmiştir. Ancak hıçkırık nadir görülen belirtiler arasında yer alır. Muhtemel mekanizması diyafram ile komşuluğu dolayısıyla akciğer enfeksiyonunun diyaframı irite etmesi nedeniyle oluşur.

Zencefil hıçkırık yapar mı?

Bitkisel tedavilerin kullanım şekli yararlı olabileceği gibi zararlı da olabilir. Amacına uygun şekilde ve miktarda kullanılsa dahi kişide kişiye göre yan etkilerinde farklılık gözlemlenebilir. Zencefil tüketimi tek başına bir hıçkırık nedeni olmayıp, zeminde hasarlı bir midenin üzerine tüketilebilecek mideyi irrite eden herhangi bir gıda sonrasında görülebilir

Bebeklerde hıçkırık nasıl geçer?

Bebeklerde hıçkırığa çoğunlukla bebeğin aşırı beslenmesi, çok hızlı yemesi veya çok fazla hava yutması neden olmaktadır. O yüzden, bebeği emzirirken gazını çıkartmak için emzirmeye ara vermek, sırtını kovmak, sık sık ama küçük miktarlarda beslemek, beslenme sonrasında 30 dakika süre ile dik oturtmak, emzik kullanmak, biberon ya da meme emerken hava girmesine müsade etmeyecek şekilde bebeğin ağzını konumlandırmak yanı sıra zencefil, rezene ve papatya suyu bebeklerde ki hıçkırığı geçirmek için işe yarayabilir.

Hıçkırık için hangi doktora gidilmelidir?

Hıçkırığın kesilmeden uzun süreli devam ettiği ve rahatsızlık yaratıcı boyuta ulaştığı evrede tıbbi destek alınmalıdır. Bunun için Gastroenteroloji ve İç hastalıkları uzmanlarına başvurulması gerekir.

Hıçkırık uzun sürerse ne olur?

İnatçı ve uzun süreli devam eden hıçkırık, diyafram kasında zedelenmelere, zaten mevcut olan diyafram fıtıklarının artmasına, karın içi basınç değişimleri ile büyük damarlarda anevrizması olan hastalarda diseksiyona neden olabilir. Ayrıca kişilerin psikolojilerini olumsuz etkileyip daha fazla strese neden olur.

Su hıçkırığı geçirir mi?

Hıçkırık genel olarak diyafram kası ve bu kası uyaran sinirlerle ilgilidir. Su içmek, nefes tutmak gibi yöntemler diyafram kası üzerinden hıçkırığın kesilmesine yardımcı olabilir. Bunun gibi başka birçok basit ve kolay uygulanabilir yöntem tanımlanmıştır.

Kalp krizinde hıçkırık olur mu?

Kalp krizinden şüphelenilmesi için sayılabilecek semptomlar arasında hıçkırık ilk sıralarda değildir.  Ancak, kalp de diyaframa komşu bir organ olduğu için özellikle diyaframa komşu kalp zarı iltihaplarında olduğu gibi bazı kalp hastalıklarında hıçkırık görülebilir. Zeminde bazı ileri kalp hastalıkları olan hastalarda inatçı ve uzun süren hıçkırık, hastaların durumlarını kötü yönde etkileyebilir.

Hıçkırığa ne iyi gelir?

Yavaşça ya da yudumlayarak soğuk su içmek, limon ısırmak, 10-20 saniye arası nefesi tutup vermek, dizleri göğse doğru çekmek, ağzı kapatıp, burnu elle sıkıştırarak balon şişirir gibi dışarı hava vermek, dili çekmek ve su ile gargara yapmak  hıçkırığı durdurmaya yardımcı olur.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.