Herpes Virüsü (HSV) Nedir? Herpes Virüsü Türleri Nelerdir?

Herpes (HSV) Virüsü Nedir?

Herpes simpleks virüsü (HSV), cilt ve mukoza zarlarında viral enfeksiyonlara neden olan yaygın bir virüs grubudur. HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere iki farklı türü bulunur. İki virüs grubu da vücutta farklı yaralara sebep olmasıyla bilinir.

Herpes simpleks virüsü (HSV) ciltten cilde yakın temas yoluyla vücudun birçok farklı yerini enfekte edebilir ancak en yaygın olarak ağız (oral herpes) ve genital bölgede (genital herpes) meydana gelir. Hem ağız hem de genital bölgede meydana gelen herpes virüsü ağrılı kabarcıklara veya ülserlere yol açar. Özellikle genital herpes vakalarında yaralar daha da sancılı olabilir.

HSV’nın en belirgin semptomu enfeksiyonun olduğu her yerde açılıp kabuklanan içi sıvı dolu kabarcıklardır. Bu durum aynı zamanda herpes salgını olarak da ifade edilebilir. Ancak herpes vivrüsü vakaları herhangi bir semptom göstermeden de kişiyi enfekte edebilir.

HSV'nin, bulaşan kişiyi nasıl etkileyeceği belirli virüs türü ve kişinin genel vücut sağlığı dahil olmak üzere birçok faktöre bağlı olarak değişir. Burada devreye HSV’nin türü ve belirtilerin şiddeti girer. Bunlara bağlı şekilde herpes virüsünün etki düzeyi farklılık gösterebilir.

HSV'nin bilimsel açıdan kesin bir tedavi bulunmaz ancak ancak uygulanan yöntemler, virüsü başkalarına bulaştırma riskini azaltırken salgınların daha yönetilebilir olmasına yardımcı olmasının yanında, belirtilerin daha hafif yaşanmasını sağlar.

Herpes Türleri Nelerdir?

Herpes virüsü, HSV-1 ve HSV-2 olarak iki gruba ayrılır. Bunlara bağlı olarak ise oral herpes ve genital herpes ortaya çıkar.

HSV-1: Bu iki tür arasında HSV-1 türü en yaygın görülen herpes simpleks virüs grubudur. Birçok kişi de HSV-2 virüsü yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkar. HSV-1 birçok kişide belirtilere yol açmayabilir ancak belirti ortaya çıktığında genellikle ağız çevresinde uçuk ortaya çıkar. Oral herpes veya uçukların en yaygın nedeni de HSV-1 virüsüdür. Ancak bazı genital herpes vakalarının temelinde de HSV-1 virüsü yatabilir. Bu durum oral yolla gerçekleşen cinsel ilişki sırasında yaşanır.

HSV-2: HSV-2 virüsü nispeten daha az görülür ancak genital herpesin en temel sebebidir. Buna neden olan eylem ise genellikle cinsel ilişkidir.

Son olarak her iki virüs türü de cilt teması veya vücut sıvıları yoluyla kişiden kişiye yayılma potansiyeli taşır. Ayrıca her iki enfeksiyon da ömür boyu sürme eğilimi gösterir. İki virüs türü de kendini fark ettirmeden vücutta aktif olabilir. Aktif bir herpes virüsü enfeksiyonu söz konusu olduğunda, ciltte yaralar veya görünmez virüsler döküldüğünde, başkalarına bulaşma riski vardır. Ancak çoğu zaman, virüsler vücutta aktif değildir. Bu doğrultuda virüsün tehlikesi söz konusu değildir ve bulaş riski yoktur.

HSV Bulaşıcı mı?

Herpes simpleks virüsü oldukça bulaşıcı bir virüs grubudur ve kişiden kişiye cilt teması yoluyla yayılır. Yakın temas, virüsün cilt yoluyla başkalarına bulaşmasına yol açabilir.

Herpes simpleks virüsü, cilt ve mukoza zarları yoluyla vücuda girdiğinde meydana gelir. Virüs, kendi kopyalarını üretmek için hücreleri kullanır. Kişi bir kez virüsle enfekte olduğunda, virüs vücutta ömür boyu kalabilir. Virüs genellikle uykuda olur ancak yeniden aktifleşme riski söz konusudur ve bu da herpes salgınlarına neden olarak bulaşıcılığı artırabilir.

Herpes virüsünün kuluçka dönemi

Herpes simpleks virüsünün vücuttaki kuluçka süresi 1 ila 26 gün arasında değişkenlik gösterse de genellikle altı ila sekiz gündür. Bu durum özetler HSV virüsü ile ilk enfekte olduktan sonra semptomların ortaya çıkması için gereken süredir. Bazı insanlar virüsle enfekte olur ancak hemen semptom geliştirmez. Bunun yerine, virüsün vücutta uykuda kaldığı süre zarfında ve yeniden aktifleşene kadar aylarca hatta yıllarca semptomlar ortaya çıkmayabilir. Bu durum asemptomatik olarak tanımlanır.

Herpes Virüsü Neden Olur?

HSV, herpes simpleks virüsünün enfekte kişinin özellikle ağız ve genital bölgelerindeki salgılarıyla, öpüşme sırasında, aynı bardaktan su içmesiyle ve cinsel ilişkiye girilmesi sonucu kişiyi enfekte etmesiyle meydana gelir. Ayrıca meni veya vajinal akıntı da herpes virüsüne yol açabilir.

Herpes virüsüne neden olan bulaş yolları şöyle özetlenebilir:

• Ağız ve genital bölge salgıları
• Yakın temas ve öpüşme
• Aynı bardaktan su içilmesi
• Cinsel ilişki
• Meni veya vajinal akıntı

Ayrıca bazı faktörler de herpes virüsünü tetikleyici unsurlar olarak bilinir. Bunlar şöyledir:

• Bağışıklık sisteminin baskılanması
• Yüksek ateş
• Stres faktörü
• Hormon değişimleri (adet dönemi başta olmak üzere)

Herpes Virüsü (HSV) Belirtileri Nelerdir?

Herpes virüsü iki şekilde ortaya çıkar. Uçuğa neden herpes virüslerinde ağızda ağrılı kabarcıklar, kaşıntı, yanma, karıncalanma görülür. Genital herpes de genital bölgede kaşıntı, kabarcık ve kızarıklık yaşanır. Ayrıca ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme ve göz tahrişi de belirtiler arasındadır.

Herpes virüsü belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Ağızda ağrılı kabarcıklar, kaşıntı, yanma, karıncalanma
• Genital bölgede kaşıntı, kabarcık, kızarıklık
• Ateş
• Baş ağrısı
• Lenf bezlerinde şişme
• Göz ağrısı, göz tahrişi
• Işığa karşı hassasiyet

Herpes Virüsü (HSV) Vücudun Hangi Bölgelerini Etkiler?

HSV, genel olarak ağız ve genital bölgeyi etkilese de vücudun farklı bölgelerinde de ortaya çıkabilir. HSV virüsünün etkilediği bölgeler şu şekilde açıklanabilir:

Ağız ve yüz bölgesi: Herpes virüsünün neden olduğu oral herpes enfeksiyonu dudaklarda ve ağız çevresinde uçuklara neden olur. Bazı kişilerde ilk enfekte olduklarında herpetik gingivostomatit (ağızlarının içinde yaralar ve diğer semptomlar) gelişir. Nadiren de olsa burun üzerinde veya içinde yaralar da gelişebilir.

Genital bölge: Genital herpes enfeksiyonu genital bölgede yaralara neden olmasıya yaygındır. Bu yaralar, görülen kısımlar (vulva veya penis gibi) ve görünmeyen kısımlar (rahim ağzı gibi) da dahil olmak üzere farklı bölgelerde ortaya çıkabilir.

Gözler: Herpes virüsü, herpes keratiti (herpesi) adı verilen ciddi bir göz enfeksiyonuna sebebiyet verebilir.

Beyin ve omurilik: Herpes virüsü beyin (herpes simpleks ensefaliti ) veya beyni ve omuriliği çevreleyen koruyucu tabakaları da (herpes menenjit) enfekte edebilir. Bu durum çok yaygın olmasa da hem beyni hem de koruyucu tabakaları enfekte ederse, herpes meningoensefaliti adı verilen yaşamı tehdit eden bir durum gelişebilir ancak yaygın bir tür değildir.

Vücudun diğer bölgeleri: HSV herpetik dolama şeklinde parmakları veya vücudun herhangi bir yerindeki cilt bölgesini de (herpes gladiatorum) enfekte edebilir. Yaygın bir cilt enfeksiyonu olan egzama herpetikum, atopik dermatiti olan kişileri etkileyen HSV enfeksiyonunun bir komplikasyonudur. Zaman zaman HSV virüsünün bu bölgeleri etkilediği de görülebilir.

Diğer organlar: HSV, yemek borusu (herpes özofajit ), akciğerler (HSV pnömonisi) ve karaciğer (HSV hepatiti) dahil olmak üzere göğüs ve karındaki bir veya daha fazla organı etkileyebilir. Bu tür enfeksiyonların bağışıklık sistemi zayıf olan kişileri etkileme olasılığı daha yüksektir.

Herpes Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

Herpes virüsü riski taşıyan kişiler için öncelikle fiziksel muayene yeterli olabilir. Bu muayene sırasında vücutta enfeksiyonun getirdiği yaraların tespiti yapılır. Bu tespit HSV için yeterli olabilir ancak bazı vakalarda HSV-1 veya HSV-2’ye karşı antikor varlığının tespiti için kan testi yapılabilir. Bunun dışında doktor ensefalit veya menenjitten şüphelenirse spinal tap da yapılabilir.

Herpes Virüsü Vücuttan Nasıl Atılır?

Herpes virüsünü vücuttan atmak için yaygın olarak antiviral ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar hap, krem, damar yolu veya göz damlaları şeklinde olabilir. Hastalığın seyrine göre ilacın türü doktor tarafından belirlenir.

Ancak kişinin güçlü bir bağışıklık sistemi varsa herpes virüsü vücuttan atılır. Herpes virüsünün etkilendiği bölgelerde kabarcıklar, kızarıklık, yanma veya kaşıntı varsa doktor kontrolü gerekebilir.

Ayrıca ağız ve genital herpesin tedavisi iki sınıfa ayrılır. Bunlar epizodik terapi ve kronik baskılayıcı tedavidir. Epizodik tedavi kısa süreli bir tedavi programıdır ve antiviral ilaç kullanımını içerir. Kronik baskılayıcı tedavi ise antiviral ilaçların uzun süreli kullanımıdır. Tedavi yöntemlerinin tercihi kişinin durumu ve hastalığın şiddetine göre değişir.

HSV Virüsü Önlenebilir mi?

Herpes virüsü insanlar arasında kolay yayılabilen bir virüstür ancak kişisel tedbirler işe yarayabilir. Bu tedbirleri şöyle ifade etmek mümkündür:

• HSV virüsü olan kişilerle yakın temastan kaçının
• Risk varsa öpüşme ve cinsel temastan uzak durun
• Cinsel ilişki sırasında korunun
• Herpes veya başka bir enfeksiyon riski varsa test yaptırın

Herpes Virüsü (HSV) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Herpes simpleks nedir?

Herpes simpleks virüsü, uçuk ve genital uçuk hastalığına yol açan virüs ailesine verilen isimdir. Herpes simpleks virüsü HSV-1 ve HSV-2 şeklinde iki farklı tür şeklinde kendini gösterir ve bulaşıcı bir virüstür.

Herpes virüsü ne zaman geçer?

Herpes virüsü genellikle 2 ila 3 hafta içinde geçer. Kimi vakalar kendiliğinden geçerken kimi vakalarda antiviral ilaçlara ihtiyaç olabilir.

Herpes varken cinsel ilişkiye girilir mi?

Kişi herpes virüsüyle enfekte iken korunmalı cinsel ilişkiye girebilir ancak virüsün bulaşma riskine karşı virüs geçene kadar cinsel ilişkiye girilmemesi daha sağlıklı olur. Yine de bu konuda uzman bir doktor eşliğinde karar vermek gerekir.

HSV tuvaletten bulaşır mı?

HSV virüsünün cilt temasıyla bulaştığı bilinir. Eğer enfekte bir kişinin kullandığı lavabodaki yüzeylere veya eşyalara temas edilirse virüs bulaşabilir.

Herpes virüsü öpüşerek bulaşır mı?

Herpes virüsünün en yaygın bulaş yollarından biri öpüşmektir. Bu sebeple öpüşme yoluyla virüs kişiyi enfekte edebilir.

Herpes ömür boyu kalır mı?

Herpes simpleks virüsü ömür boyu vücutta kalabilen bir enfeksiyondur. Virüs yeniden aktifleşebilir ve bunun akabinde periyodik salgınlara neden olabilir. Bu durum kişiden kişiye değişebilir.

Herpes simpleks taşıyan bir kişi kan verebilir mi?

Aktif olarak herpes virüsüyle enfekte olan bir kişinin kan vermesi önerilmez ancak virüsün neden olduğu yaralar veya uçuklar iyileşmişse ve enfekte riski yoksa kan verilebilir.

Genital herpes ile HIV arasındaki bağlantı nedir?

Herpes virüsü ağız, vajina ve rektumun derisinde veya astarında yaralara veya çatlaklara neden olabilir. Bu durum da HIV'in vücuda girmesi için bir yol sağlar. Vücutta görünür yaralar olmasa bile, herpes genital organların astarındaki bağışıklık hücrelerinin sayısını artırır. HIV de zaten vücuda girmek için bağışıklık hücrelerini hedef alır. Hem HIV hem de genital herpes olması, oral, vajinal veya anal seks sırasında HIV negatif bir kişiye HIV bulaştırma riskini artırabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.