Yükleniyor
Hemolitik üremik sendrom, kırmızı kan hücrelerinin parçalanıp atılması sonucunda küçük kan damarları hasar gördüğünde ve iltihaplandığında ortaya çıkan bir böbrek rahatsızlığıdır. Meydana gelen bu hasar, vücuttaki tüm damarlarda pıhtı oluşumuna neden olabilir. Pıhtılar böbreklere ve diğer organlara da zarar verebilir. Ayrıca hemolitik üremik sendrom, zamanla yaşamı tehdit edebilen böbrek yetmezliğine yol açabilir.
Hemolitik üremik sendrom, böbreklerdeki kan damarlarında tıkanıklık olduğu nadir bir böbrek hastalığıdır. En yaygın neden olarak escherichia coli bakterisi kabul edilir.
Böbreklerdeki kan damarlarında yaşanan tıkanıklık kırmızı kan hücrelerini yok eder. (hemolitik anemi ) ve kandaki trombosit sayısını azaltır (trombositopeni).
Ayrıca hemolitik üremik sendrom (HUS) her yaş ve cinsiyetten kişiyi etkileyebilir. Ancak ishale neden olan bir bakteriyel enfeksiyon olan escherichia coli bakterisinin hemolitik üremik sendroma yol açma riski daha yüksektir. Ancak hemolitik üremik sendromunun altında farklı nedenler de yatıyor olabilir. Bu nedenle escherichia bakterisinin riski daha yüksek olsa da, başka bir neden de rahatsızlığa sebebiyet verebilir.
Çoğu hemolitik üremik vakasının semptomları arasında ishal, karın ağrısı, yüksek tansiyon ve normalden daha az idrara çıkma durumu yer alır. Tedavi ise genellikle kan nakli ve ilaç kullanımını içerir.
Hemolitik üremik sendromunun farklı tipleri şu şekilde açıklanabilir:
"Tipik" hemolitik üremik sendrom: Hemolitik üremik sendromun en yaygın formu tipik hemolitik sendrom olarak ifade edilir. Bu durumda ince ve kalın bağırsağı etkileyen bir bakteriyel enfeksiyondan hemolitik üremik sendrom geçirme olasılığı daha yüksektir.
Atipik hemolitik üremik sendrom: Atipik hemolitik üremik sendrom genellikle biyolojik bir ebeveynden miras alınır.
Sekonder hemolitik üremi sendromu: Sekonder hemolitik sendrom ise diğer durumlarla birlikte görülür.
Hemolitik üremik sendromunun temel sebebi escherichia coli bakterisidir. Farklı enfeksiyonlar, belirli ilaçlar veya gebelik, kanser veya otoimmün hastalıklar gibi durumlar da hemolitik üremik sendroma neden olabilir. Ayrıca belirli gen değişikliklerinin sonucunda da özellikle çocuklarda hemolitik üremik sendromu meydana gelebilir.
Hemolitik üremik sendroma yol açan faktörler şöyledir:
Atipik olarak adlandırılan nadir bir hemolitik üremik sendrom türü ise ebeveynlerden çocuğa geçebilir. Bu hemolitik üremik sendrom türüne neden olan geni miras alan kişiler her zaman bu duruma yakalanmayabilir. Ancak bir enfeksiyon, belirli ilaçların kullanımı veya devam eden sağlık sorunları, bu gene sahip kişilerde hemolitik üremik sendromunu tetikleyerek başlatabilir.
Escherichia coli bakterisinin neden olduğu hemolitik üremi sendromu yaygın olarak şu durumlarda ortaya çıkabilir:
Hemolitik üremi sendromuna yakalanma riski ise şu kişilerde daha yüksek olarak değerlendirilir.
Hemolitik üremik sendromu vakalarında genellikle ishal, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş ağrısı, titreme ve ateş görülür. Diğer belirtiler arasında ise ciltte solukluk ve morarmaların artması yer alır.
Hemolitik üremik sendromu genel olarak şu belirtilerle ortaya çıkabilir.
Hemolitik üremik sendromunun tüm formları kan damarlarına zarar verebilen niteliktedir. Bu hasar, kırmızı kan hücrelerinin parçalanması olan anemiye neden olur. Durum ayrıca kan damarlarında kan pıhtılarının oluşmasına ve dolayısıyla zamanla böbreklere zarar vermesine neden olur.
Hemolitik üremik tanısı için öncelikle kişinin mevcut sağlık durumu ve yaşadığı belirtiler ele alınır. Fiziksel muayene sonrası kesin tanı için bazı testlere başvurulabilir. Bunların başında kan tahlili ve idrar tahlili gelir.
Hemolitik üremik sendrom için uygulanabilecek tanı yöntemleri şöyledir:
Hemolitik üremik sendromun genellikle hastanede tedavi edilmesi önerilir. Bu tedavi, böbreklerin sıvıları ve atıkları her zamanki gibi iyi bir şekilde uzaklaştıramaması nedeniyle kaybedilen sıvı ve mineralleri geri getirmeyi içerir. Ayrıca tedavinin içinde damar yoluyla besin alımı da yer alabilir.
Transfüzyon işleminde kan nakli adı verilen bir işlemle damar yoluyla kırmızı kan hücreleri veya trombosit alımı yapılır. Kırmızı kan hücreleri anemi semptomlarının tersine çevrilmesine yardımcı olmayı amaçlar. Trombositler, kolayca kanaması veya morarması olan kişilerde kanın daha iyi pıhtılaşmasına yardımcı olabilir.
Hemolitik üremik sendromdan kaynaklanan kalıcı böbrek hasarı, kan basıncını düşüren bir ilaç yoluyla tedavi edilebilir. Bu ilaç, böbrek hasarını ilerlemesini önleyebilir veya yavaşlatabilir. Hemolitik üremi sendromunun komplikasyonları veya özellikle atipik formu için, tedaviye kan damarlarına daha fazla hasar gelmesini önlemeye yardımcı olmak amacıyla özel bir ilaç dahil edilebilir.
Belirtilere, hemolitik üremik sendromun nedenine ve komplikasyonların olup olmadığına bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri de işin içine girebilir.
Diyaliz, kandaki atıkları ve fazla sıvıyı temizleyen bir yöntemdir. Diyaliz genellikle sadece böbrekler tekrar iyi çalışmaya başlayana kadar yapılır. Ancak böbrek hasarı fazla olan kişilerin uzun süreli diyalize ihtiyacı olabilir.
Plazma, kan hücrelerinin ve trombositlerin dolaşımına yardımcı olan kanın sıvı kısmıdır. Bazen bir makine, kanın kendi plazmasını temizlemek ve onu taze veya dondurulmuş donör plazmasıyla değiştirmek için kullanılır.
Hemolitik üremik sendromdan dolayı böbreklerinde ciddi hasar olan bazı kişilerin böbrek nakline ihtiyacı olabilir. Ancak bu durum, gereken vakalar için geçerlidir.
Hemolitik üremik sendrom kişiden kişiye bulaşan bir durum değildir.
Hemolitik üremik sendrom genellikle 5 yaş ve altı çocuklarda görülmesiyle bilinir.
Hemolitik üremik sendrom belirtileri yaşayan kişi nefroloji bölümü doktorlarından randevu alabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 13 Mart 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
