Gut Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Ürik asit neden yükselir? Pürin metabolizması nedir?

Pürin, besinlerin sindirim sisteminde sindirilmesi ile ortaya çıktığı gibi vücutta hücresel döngüler sonucunda da gelişebilir. Pürin vücudun farklı bölgelerinde bulunur. Kana karışarak karaciğere ulaşan pürin, karaciğer tarafından ürik aside dönüştürülür. Bu duruma pürin metabolizması denir. Pürin yıkımı sağlıklı bir şekilde geliştirilemezse ürik asit yüksekliği meydana gelir. Ürik asit yüksekliği idrar ile birlikte ürik asidin atılamadığı durumlarda da gelişir.

Gut hastalığında beslenmede hangi besinler yer almaz?

Gut tanısı konulduğu zaman ilaç tedavisiyle beraber gut tedavisine uygun diyet verilmektedir. Pürinden fakir beslenme programı uygulanır.  Pürinden zengin gıdalar tamamen çıkarılırken, orta ve az seviyede pürinden zengin olan gıdalar ise kontrollü bir şekilde beslenmeye eklenir.

Pürinden zengin olan beyin ve karaciğer gibi sakatatlar,  geyik, tavşan, sincap, ördek ve kaz etleri, yağlı balıklar ve deniz ürünleri, ton balığı, ringa balığı, hamsi, morino, alabalık, mezgit, tarak, karides, ıstakoz ve balık yumurtası tamamen çıkarılır. Bu gıdalarda pürin içeriği çok yüksektir. Bu nedenle az da olsa beslenme programına eklenmez.

Yasaklar arasında vücuttan ürik asit atımını engellediği için alkol ve maya da yer almaktadır. Ayrıca çavdar ekmeğini tamamen yasaklı besinken, beyaz ekmek ve beyaz undan yapılmış besinlerin tüketimi azaltılır.

Bazı sebzelerde kısıtlama varken herhangi bir yasak yoktur. Gut hastalığında beslenmedeki amaç idrarı alkali yaparak ürik asit miktarını olabildiği kadar dengelemeye çalışmaktır.

Bunların dışında tam yağlı besinler de diyetten çıkarılır. Süt ve süt ürünlerinde yarım yağlı ürünler tercih edilir. Tatlılarda sütlü tatlıları verilebilir. Yumurta sadece haşlanmış ya da yağsız yenmeli, yağda kızartılmış yumurtadan uzak durulmalıdır. Yağlı et suları gut hastalığında beslenme programında yer almaz. Zeytinyağı kullanımında sıkıntı yoktur.

Et ve balık grubunda orta derecede pürin içerenlerde gramaj kontrolü yapılır. Özellikle tavuk, balık, hindi tarzı besinlerde 60 gr yani iki köfte kadar izin vardır. Bunun üzerinde orta derecede pürin içerek et tüketmek yasaktır.

Sebze grubunda pürinden zengin ıspanak, brokoli, mantar, kuşkonmaz o gün protein yani 60 gram orta derecede pürinden zengin et tüketilmediyse beslenmede yer alabilir. Kişi et yemediği günlerde beslenme diyet uzmanının önerdiği ölçülerde uygun sebzeleri beslenme programına ekleyebilirler.

Tahıl grubunda bulgur, mercimek, nohut, kuru fasulye ve bezelye kontrollü tüketilmelidir. Yine gün içinde 60 gr’lık et yenmemişse, o gün 3 kaşık bulgur tercih edebilir.

Gut hastalığı tedavisi ne kadar sürer?

Gut hastalığında beslenmenin etkisi atak, semptomlar ve kullanacağı ilaç miktarına göre değişkenlik gösterir. Gut hastalığı diyet ve ilaçla birlikte ortalama en az 1 ay tedavi edilir. Bu tedavi süreci uzun da sürebilir. Gutta düzenli kontroller önemlidir. 

Gut hastalığı bittikten sonra nasıl beslenilmelidir?

Gut hastalığının tedavisi tamamlandıktan sonra hasta normal beslenmesine geçebilir. Kilogram başına alması gerektiği kadar protein yiyebilir. Kısacası Akdeniz tarzı beslenmesi uygun olmaktadır.

Gut hastalığında su tüketimi nasıl olmalı?

Günde 2.5- 3 litre su tüketimi olmalıdır. Kiloya göre su tüketimi artış gösterebilir. Gut hastalığı böbrek taşı riskini artırdığı için su tüketimi ile bu risk azaltılmaya çalışılır. Ayrıca hasta kilolu ise kilo vermesi istenir.

Kurşuna maruz kalma gut hastalığına neden olur mu?

Kurşuna maruz kalma da ürik asit düzeyini artırdığı için gut hastalığına sebep olabilir. Alkollü içecek ve buğday depolama gibi kurşun maruziyetine sebep olacak bazı meslekler gut hastalığı konusunda riskli gruptadır. Böyle durumlarda şelasyon tedavisi ile ürik asidin kandan uzaklaştırılması sağlanabilmektedir.

Gut hastalığı için örnek menü nasıl olmalıdır?

Sabah

• Açık çay (şekersiz)
• Yarım yağlı bir kibrit kutusu kadar beyaz peynir
• Çavdar ekmeği dışında ekmek
• 1 kase söğüş domates, salatalık, biber, roka, tere, maydanoz vb  (yağsız)

Öğlen

• 2 köfte büyüklüğü kadar kırmızı et (yasaksız olan orta derecede pürin içeren et grubu)
• 4 yemek kaşığı sebze (etsiz, susuz) (ıspanak, brokoli, karnabahar, mantar, kuşkonmaz, bezelye hariç)
• Yarım kase yarım yağlı yoğurt
• 1 kase yağsız salata
• Çavdar ekmeği hariç ekmek

Akşam

• 1 kase çorba (mercimek, ezogelin gibi kurubaklagil içermeyen)
• 4 yemek kaşığı sebze (etsiz, susuz) (ıspanak, brokoli, karnabahar, mantar, kuşkonmaz, bezelye hariç)
• Yarım kase yarım yağlı yoğurt
• 1 kase yağsız salata

Ara öğün

• Meyve

Diyet listesi kişinin kalori ihtiyacına göre planlanır. Bu nedenle miktarlar değişken olup, beslenme ve diyet uzmanının önerdiği şekilde planlama yapılmalıdır.