Yükleniyor
Güneş alerjisi, güneş ışığına maruziyet ile birlikte ciltte kaşıntılı döküntü, kızarıklık ve tahriş oluşmasına neden olan bir cilt problemidir. Hassas bir cilde sahip olan kişileri çok daha fazla etkileyen güneş alerjisi, alerjinin türlerine göre hafif veya şiddetli olarak ortaya çıkabilir. UV ışınlarının ciltle doğrudan temasıyla meydana gelen güneş alerjisi genellikle kızarıklık, şişlik, kaşıntı, ağrı ve deri sıcaklığının artması gibi belirtiler gösterir.
Güneş zehirlenmesi olarak da adlandırılabilen güneş alerjisi, cildin güneş ışığına alerjik reaksiyon göstermesi sonucu ciltte kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık ve şişliğin meydana gelmesidir. Güneş alerjisi ürtiker gibi aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Ortaya çıkan döküntüler, bağışıklık sisteminin duruma yanıt verip, güneş ışığına karşı vücudun reaksiyon göstermesinin bir sonucudur.
Hafif güneş alerjileri genellikle tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden geçer. Ancak şiddetli ve aşırı reaksiyon gösteren güneş alerjisi krem veya oral haplarla tedavi edilmesi gerekir. Aslında güneş alerjisini önlemenin en temel yolu güneşten kaçınmak veya güneşe çıkıldığında güneş ışınlarına karşı korunmaktır.
Ancak her döküntü güneş alerjisinin belirtisi değildir. Güneş alerjisi belirtisi olarak zannedilen belirtiler güneş yanığı da olabilir. Buradaki ayrımı iyi bilmek gerekir.
Güneş yanığı, güneş ışınlarına maruz kalınmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Korumasız uzun süre güneş altında kalmak ciltte yanığa neden olur. Ancak güneş alerjisinin oluşması için güneş altında 1-2 dakika bile kalmak yeterli olur. Hatta saniyeler içinde güneş alerjisi olanlarda kaşıntı, şişlik, yanma, batma gibi ürtiker denilen reaksiyon ortaya çıkmaktadır. Güneş yanığı ise en erken 15-20 dakika içinde güneşle temas eden vücudun açık bölgelerinde oluşmaktadır. Esmer tenlilerde cilt koyulaşması şeklinde, beyaz ve kızıl tenlilerde ise kızararak gerçekleşmektedir. Esmer tenlilerde yanığın oluşması, beyaz ve kızıl tenlilere göre daha uzun sürmektedir.
Güneş yanığı foto alerji ve güneşle tetiklenebilen pek çok hastalığa neden olabilir. Yanık, uzun vadede ciltte tamiri mümkün olmayan DNA hasarına, malignmelanom olarak bilinen cilt kanserine, göz çevresinde ve deride erken yaşlanmaya yol açacaktır. Bunun için güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak gerekmektedir.
Güneş ürtikeri de olarak bilinen güneş alerjisi ise ciltte kurdeşen tablosuna neden olan nadir görülen bir alerjik reaksiyondur. Kırmızı renkli lekeler ya da şeritler ile kendini belli eden alerji, ağrılı ve kaşıntılı bir sürecin başlamasına neden olmaktadır. Uzun veya kısa süreli olabilen alerji, güneşe maruz kaldıktan hemen sonra başlamakta, vücudun bu duruma neden tepki verdiği tam olarak bilinmemektedir. Kronik hale gelebilen güneş alerjisi tedavi edilebilmektedir.
Güneş yanığı, cildin aşırı miktarda ultraviyole ışınlarına maruz kalması sonucu bağışıklık sisteminin güneş ışığına karşı reaksiyon göstermesidir. Bazı ilaçlar ve cildi güneşe karşı daha hassas hale getiren kimyasallarla birlikte genetik de güneş alerjisine yol açabilir. Güneş alerjisi, bulutsuz bir havada ve deniz seviyesinde yaz aylarında sık görülen bir durumdur.
Güneş alerjisi oluşumuna neden olan faktörler şunlardır:
Ayrıca güneş alerjisine nedne olan ultraviyole ışınları 3 çeşittir. Bu ışınlar; UVA, UVB ve UVC olarak bilinir.
UVB’den daha az etkili olan UVA ışınları derinin alt katmanlarına kadar etki etmektedir. Bu ışınlar, cildeelastikiyet kazandıran dermis tabakasını tahrip edebilmektedir. Uzun süre UVA ışınlarına maruz kalmak deride erken yaşlanmaya neden olmaktadır.
UVB ışını derinin epidermis tabakasının üst kısmını etkilemektedir. UVB ışınını uzun süre maruz kalınması kızarma, şişme ve ağrıya neden olabilmektedir.
atmosferde filtre edilen UVC ışınları diğer 2 ışına göre daha zararsızdır. UVC ışınlarından korunmak için fazladan bir şey yapmaya gerek yoktur.
UVA ve UVB cilt (deri) kanserine neden olabilir. Ayrıca cilt kanserine, yapay ışın kaynakları olan solaryum ve fototerapi gibi ultraviyole ışınlara maruz kalmak da yol açabilir.
Güneş alerjisi, güneşle temas edildikten sonra ciltte kızarıklık belirtisiyle ortaya çıkar. Ciltte kızarıklığa kaşıntı, ağrı, deri sıcaklığının artması, deride döküntü, ciltte yanma, şişlik, ateş, halsizlik ve baş ağrısı gibi belirtiler eşlik eder.
Güneş alerjisi belirtileri genel olarak şöyledir:
Cildin zararlı UV ışınlarıyla doğrudan temas etmesi sonrasında bağışıklık sistemi kendi hücrelerine saldırarak bir reaksiyon gösterir. Bu reaksiyon sonrasında ilk olarak ciltte kızarıklık meydana gelir.
Kızarıklık olan bölgede meydana gelen ağrı ve kaşıntı da güneş alerjisinde görülen belirtiler arasında gösterilir.
Ciltteki kızarıklık ve ağrıyla birlikte etkilenen bölgede döküntüler başlar. Bu döküntülerin karşılığı aslında pullanma ve soyulmadır.
Deri sıcaklığı vücut ısısının artmasıyla doğru orantılıdır. Güneş alerjisinde ateş yükselir, buna bağlı olarak deri sıcaklığı da artar.
Güneş ışınlarının etkilediği cilt bölgesinde temas edildiğinde yanma hissedilebilir.
Kızarıklık, yanma ve tahrişe bağlı olarak güneş alerjisi vakalarında ciltte ödem de ortaya çıkabilir.
Uzman hekimler ya da dermatologlar güneş alerjisinin oluştuğunu muayene sırasında anlayabilir. Güneş alerjisi genelde güneşe maruz kalındıktan 1-2 dakika içinde oluştuğu için hekimler genelde teşhis koyabilmek için, ‘Kızarıklıklar güneşe çıktıktan ne kadar süre sonra oluştu?’ sorusunu soracaktır. Teşhisin doğrulanması için test yapılması gerekmektedir.
Fototesti, farklı dalga boylarındaki bir güneş lambasından gelen UV ışınına cildin nasıl tepki verdiğini ölçmektedir. Cildin herhangi bir maddeye verdiği tepki hekim tarafından belirlenmeye çalışılacaktır.
Güneş alerjisinin en etkin tedavi yöntemi güneşten kaçınmak veya güneşe karşı korunmaktır. Ancak güneş ışığıyla temas sonrası alerji meydana gelirse antihistaminik ilaçlar ve alerji giderici kremler işe yarar.. Ayrıca güneş alerjisinin derecesine göre belli bir süre yanıktan etkilenen kişiye hastanede serum verilmesi gerekebilir. Ayrıca güneş alerjisinin semptomlarını azaltmak için soğuk duş da önerilebilir.
Güneş alerjisi vakalarında uygulanabilecek tedavi yöntemleri şu şekildedir:
Eğer aceleyle dışarı çıkılması gerekiyorsa, önceden güneş koruyucu uygulayacak vakit yoksa, cildi güneş ışınlarından korunduğundan emin olmak için fiziksel bir güneş koruyucu tercih edilmelidir. Kimyasal güneş koruyucudan farklı olarak ter ve sebum nedeniyle pütürlenerek ciltten dökülebilir. Bu nedenle birkaç saatte bir yeniden uygulanması bir zorunluluktur. Ayrıca ciltte beyazlık bırakacağı için cilt tonunu değiştirebilir. Güneş kremi ile birlikte güneş gözlüğü de güneşten korunmak için faydalı bir yöntemdir.
Güneş yanığı kışın kardan yansıyan ışınlarla bile oluşurken, güneş alerjisi en sık yaz mevsiminde ortaya çıkar. Güneş alerjisi olanların yazın tatile çıkmadan dermatoloji hekiminden öneri alması gerekir. Güneş alerjisi oluşması durumunda diş macunu ve yoğurt gibi maddeler kesinlikle sürülmemeli, vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Güneş alerjisini önlemek için özellikle güneşin en tepede olduğu saatlerde güneşten kaçınmak, güneş kremi, güneş gözlüğü veya güneşten koruyucu kıyafetler giymek gerekir.
Güneş alerjisini önlemek için şu adımları uygulamanız gerekir:
Ciltte kızarıklıkla başlayan güneş alerjisi, kabarıklık ve şişlikle kendini belli etmekte kaşıntıya neden olabilir. Genelde güneşe her zaman maruz kalan ellerde ve yüzde alerjik reaksiyon başlamayabilir. Bazen de ince kıyafetlerden geçebilen şiddetli ışınlar kurdeşen şeklinde kendini belli etmektedir.
Kadınlarda erkeklere göre daha fazla görülen güneş alerjisi her yaş, cinsiyet ve ırktan insanda görülebilmektedir. Ancak bazı durumlarda oluşma riski yüksektir.
Kaşıntı ve ağrı şikayetini azaltacak heksilen glikol içeren kremler kullanılmalıdır. Cildin nemlenmesini sağlayarak gerginliğini alacak kremler tavsiye edilir. Alerjinin yeniden oluşmaması için UVA / UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan losyonlar kullanılmadır. Özellikle alerjiyi gideren ilaçlar dermatologlar tarafından verilmelidir.
Güneş alerjisi sadece güneş ışığına maruz kalındığında oluşurken, isilik her durumda ortaya çıkabilmektedir. Mesela bebeklerde güneşe maruz kalmadan sadece sıcağa bağlı olarak isilik ortaya çıkabilmektedir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 5 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 3 Haziran 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
