Yükleniyor
Göz tembelliği, tembel olan gözün sıklıkla içe veya dışa doğru hareket ettiği, bir gözde görmenin azalarak bulanık görmeye neden olan göz sağlığı sorunudur. Çocukluk döneminde görme yeteneğinin düzgün gelişmemesi durumundan nadiren her iki gözde etkilenir. Göz tembelliği, genellikle şaşılıkla birlikte meydana gelir ve gözlerde bulanık görüşe sebebiyet verir.
İçe veya dışa doğru gezinen göz, derinlik algısında zayıflık ve gözlerin birlikte hareket etmemesi yaygın göz tembelliği belirtilerindendir. Erken teşhisinde tedavi ihtimali yüksek olan göz tembelliği genellikle göz bantları, göz damlaları, gözlükler veya kontakt lenslerle tedavi edilir. Bazı göz tembelliği vakalarında ameliyat da uygulanabilir.
Tıbben ambliyopi olarak adlandırılan göz tembelliği, göz veya beyinde problem olmamasına rağmen sıklıkla şaşılık kaynaklı bir veya iki gözde görme yeteneğinin düzgün bir şekilde gelişmemesidir. Erken dönem çocukluk rahatsızlığı olarak kabul edilen göz tembelliği, görme yeteneğinin gelişmemesi sebebiyle bir veya iki gözde bulanık görmeye sebep olur.
Kişinin derinlik algısına zarar veren göz tembelliği, bir nesnenin yakın veya uzakta olup olmadığının tespitinin yapılmasını zorlaştırır. Bu durum göz tembelliğinin yaygın belirtileri arasında yer alır. Ayrıca bir gözü kısma veya kapatmak da göz tembelliği belirtilerinden gösterilir. Genellikle göz bantları, göz damlaları, gözlükler veya kontakt lenslerle tedavi imkanı olan göz tembelliğinde zaman zaman ameliyat da tercih edilebilir.
Göz tembelliği, genellikle çocukluk döneminde, gözün arkasındaki ince bir doku tabakası (retina) ile beyin arasındaki sinir yollarını değiştiren anormal durum nedeniyle meydana gelir. Özetle göz sinirinin kullanılmaması göz tembelliğinin ortaya çıkmasına ve bir gözün daha zayıf kalmasına neden olur.
Zayıf göz daha az görsel sinyal alır ve bu durum sonunda gözlerin birlikte çalışma yeteneğini azaltır, beyin de zayıf gözü görmezden gelerek görme yeteneğini diğer göze kaydırır.
Genellikle şaşılık kaynaklı ortaya çıkan göz tembelliği nedenleri şöyledir:
Göz tembelliğinin en yaygın nedeni gözleri konumlandıran kaslardaki dengesizliktir ve bu duruma şaşılık adı verilir. Bu dengesizlik gözlerin içe veya dışa kaymasına neden olabilir ve gözlerin birlikte hareket etmesini engeller.
Kişinin miyop, astigmat veya hipermetrop olması sonucu göz tembelliği meydana gelebilir. Bu durum herhangi bir gözün görüş açısında yaşanan farklılık sebebiyle gözün görme yeteneğinin azalmasından kaynaklanır.
Genelde doğumla birlikte ortaya çıkan katarakt, göz dokusunun bulanıklaşması olarak tanımlanır. Bu bulanıklaşma görme yetisini azaltır ve göz tembelliğine sebebiyet verir. Daha şiddetli görme kayıplarına yol açmaması adına cerrahi olarak müdahale edilmesi gereken bir sorundur.
Ptozis olarak bilinen göz kapağı düşüklüğünde kişinin göz kapağında sarkma meydana gelir ve bu da görüş açısından bozulmalar yaratır.
Bunlarla birlikte erken doğum, genetik faktör ve gelişim bozuklukları da göz tembelliğine yol açan faktörler arasında sayılabilir.
Göz tembelliğinde özellikle bir gözde görme kaybı, şaşılık, derinlik algısında zayıflama, aynı yöne hareket etmeyen gözler ve gözlerde titreme yaygın belirtiler arasında sayılır.
Göz tembelliği belirtileri şunları içerir:
Bu belirtiler tamamen göz tembelliği rahatsızlığına işaret etmeyebilir ancak semptomların geçmediği, devam ettiği ve şiddetlendiği durumlarda göz doktoruna başvurmak gerekir.
Göz tembelliğini geçirmek için başlıca uygulanan yöntemler gözlük veya kontakt lensler, göz bantları, göz damlaları ve sağlıklı gözün kapatılıp zayıf göze baskı yapılmasıdır. Ayrıca göz sağlığı merkezlerinde uygulanan tedavilerle birlikte göz egzersizleri de göz tembelliğine iyi gelen yöntemlerdir.
Bu yöntemlerin faydalı olmadığı durumlarda cerrahi olarak müdahale edip ameliyat da denenebilir.
Genellikle çocukluk döneminde görülmeye başlanan göz tembelliği teşhisi için göz doktoru öncelikle göz muayenesiyle gözün yapısını, görme yetisini, kayma ve şaşılık durumunu veya farklı bozuklukların tespitini yapar. Diğer yandan göz doktoru tarafından bebeklerin ve küçük çocukların, gözlerinin hareket eden bir nesneyi ne kadar iyi takip ettiğinin testi yapılır. Ayrıca kontrol sırasında bir göz kapatılarak çocuğun tepkisi kontrol edilir.
Göz tembelliği meydana gelmeden veya meydana geldikten sonra ilerlememesini sağlamak adına çocukların düzenli göz kontrollerinin yaptırılması şarttır.
Görme kaybının artmaması adına erken teşhis sonrası uygulanacak tedavi yöntemleri büyük önem taşır. Göz tembelliği tedavisinde uygulanan başlıca yöntemler kapama tekniği, göz bantları, gözlükler veya lensler, ortoptik tedavi, cam tedavisi, göz damlaları ve gerekirse ameliyattır.
Göz tembelliği tedavisi şunlardır:
Kapama tekniğinde amaç, sağlıklı gören gözün kapatılarak diğer gözün daha fazla çalıştırılmasını sağlamaktır. Bu kapamanın süresi kişinin yaşına bağlı olarak değişebilir.
Göz hastanelerinde kullanılan özel bir cihaz yöntemiyle seans seans gözün daha iyi görmesi amaçlanır.
Göz hastanelerinde uygulanan ortoptik tedavi kısa gözün fizik tedavileri olarak ifade edilebilir.
Göz bantlarını güçlü olan göze takarak zayıf gözün güçlendirilmesi sağlanır.
Gözlük takmak ambliyopiye neden olan kırma kusurlarını düzeltebilir. Çocuğun görüşü iyileştiğinde beyin görmek için her iki gözü de kullanmaya geri döner.
Sağlam göze ilaçlı göz damlası (genellikle atropin) damlatılarak göz geçici olarak bulanıklaştırılır ve bu da beyni görmek için daha zayıf olan göze yönelmesini tetikler.
Nadir olarak uygulanan ameliyat yöntemine çocuğun kataraktı veya gözlerinde ameliyatsız tedavilerin çözemeyeceği başka bir yapısal sorunu varsa ihtiyaç duyulabilir.
Göz tembelliği tedavisi çocuklarda en geç 10 yaşına kadar yapılmalıdır. 10 yaşın üzerinde uygulanan tedavilerde gözün eski sağlığına kavuşması daha zordur.
Eğer kişide göz tembelliği söz konusuysa, gözlerden biri bulanık, diğeri net görüyor demektir.
Göz tembelliği olan birçok çocuk için hastalık erken teşhis edilir ve uygun tedavi uygulanırsa, haftalar veya aylar içinde görme yetisi yeniden sağlanır.
Telefonla birlikte birçok teknolojik cihaza çok uzun saatler bakılması göz kaslarının yorulmasına sebebiyet vererek yıllar içinde göz tembelliği ortaya çıkarabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Eylül 2023
Yayınlanma Tarihi: 21 Eylül 2023
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
