Yükleniyor
Ganglion kisti, genellikle bileklerde, ellerin tendonları veya eklemleri boyunca gelişen kanserli olmayan, iyi huylu yumuşak kitlelerdir. Ayak bileklerinde ve ayaklarda da ortaya çıkabilen ganglion kistleri, tipik olarak yuvarlak veya oval şekilde oluşabilen ganglion kisti, bulunduğu yerde jöle benzeri bir sıvı ile dolu görünüme neden olmaktadır.
Ganglion kisti, eklem zarı veya tendon kılıfından gelen jöle benzeri sıvı ile dolu, küçük ve sık görülen iyi huylu yumuşak doku tümörleridir. En çok el bileğinde, daha nadir olarak ise ayak bileği ve ayakta görülebilmektedir. Ganglion kistleri kemik yapılarını birleştiren eklem kapsülleri ve bağlardan köken alır. Bu bağ dokunun fıtıklaşması sonrasında ise kesenin içine eklem sıvısına benzer yapıda sıvı dolması ile karakterize kitlelerdir. Ganglion kistleri kötü huylu kanser dokusu değildirler ve kötü huylu dokulara dönüşmezler.
Ganglion kistlerinin neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak oluşumunda geçirilmiş travma ve bu bağların zorlanmasının rolü olduğu düşünülmektedir. Özellikle el bileği ve parmakların yoğun kullanımını gerektiren meslek çalışanları riskli gruptur. Bunun yanı sıra kadınlarda ve orta yaş grubunda daha sık görülür.
Ganglion kistleri el bileğinin en sık görülen iyi huylu oluşumlarıdır. Büyük oranda el bileği ve el sırtında görülür. Şekilleri çoğunlukla yuvarlak nadiren ovaldir. Büyüklüğü, fark edilmeyecek kadar küçük olabilir, 2,5 – 3 cm boyuta kadar da ulaşabilir. Kist oluştuktan sonra büyük oranda zamanla büyüme gösterir. Bu nedenle hastaların bir kısmı kanser dokusu korkusu ile hastaneye başvurur. Hasta kitleyi gördükten sonra zaman zaman büyüdüğünü zaman zaman ise küçüldüğünü fark edebilir. Hasta çoğu zaman; yoğun çalıştığı ve eklemini zorladığı zamanlarda kitlenin büyüdüğünü, dinlendirdiğinde ise kitlenin küçüldüğünü ifade eder. Bunun nedeni, kist bölgesinin zorlandığı ve yorulduğu zamanlarda artan eklem basıncının kist içindeki sıvıyı arttırmasıdır.
Ganglion kisti hasta tarafından çoğunlukla büyüme gösterdiği zaman fark edilir. Cilt altında düzgün sınırlı, yuvarlak ve kısmen sert kıvamlıdır. Çevresindeki sinirlere bası yapması durumunda ağrılı bir hal alır. Hastanın hekime başvurma nedeni de çoğunlukla büyüme göstermesi ve ağrıdır. Hasta hekime başvurduğu zaman tanı konmasında muayene ve kitlenin oluşum hikayesi çoğunlukla yeterlidir.
Şüphe durumunda, ayırıcı tanı amaçlı yumuşak doku ultrasonu veya MR gerekebilir. Bazı nadir durumlarda kist daha derin dokularda oluşabilir ve dışarıdan görünmeyebilir. Bu gibi açıklanamayan el bilek ağrısı durumlarında hekim MR çekilmesini gerekli görebilir.
Tedavi öncesi bakılması gereken önemli noktalar vardır. Bunlar kitlenin yerleşim yeri, kitlenin büyüklüğü, ağrılı olup olmaması ve eklem hareketlerine etkisidir. El bileğindeki küçük ve ağrısız bir kitle için hekimler çoğunlukla takip önermektedir. Bunun nedeni ganglion kistlerinin yaklaşık yarısının kendiliğinden iyileşmesidir. Kitlenin tehlike içermediği hastaya anlatıldıktan sonra hastalığın olası ilerleyişi ile ilgili bilgi verilir.
Kitlenin büyümesi veya ağrılı bir hal alması durumunda hastadan tekrar gelmesi istenir. Bu sırada kistin bulunduğu bölgeyi istirahat ettirmek amacı ile el bilekliği verilir ve hareket kısıtlamasına gidilir. Takip süresi ise hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte 1,5 -2 ay gibi düşünülebilir. Zamanla büyüyen veya ağrılı bir hal alan kitlelere aspirasyon (kitlenin içindeki sıvının enjektör yardımı ile çekilmesi ) denenebilir. Aspirasyonun avantajı poliklinik şartlarında kolaylıkla yapılabilmesidir.
Ancak aspirasyon yöntemi ile küçültülen kistlerin tekrarlama olasılığı çok yüksektir. Hastaya bu konuda mutlaka bilgi verilmeli ve yanıt alınamaması durumunda cerrahi işlem gerekebileceği anlatılmalıdır. Sinire komşu oluşan ve sinire baskı uygulayan kistler ağrı oluşturur. Ağrılı kistlere aspirasyon uygulanması sinir dokuya zarar verme riski taşır. Aynı şekilde el bileği ön yüzünde oluşan kistlerin pek çoğu atardamarlara komşudur. Bu nedenle bu kistlere de aspirasyon uygulanmamalıdır. Diğer yandan, kistin hasta veya çevresindeki kişiler tarafından bilinçsizce patlatılmaya veya iğne ile boşaltılmaya çalışılması, enfeksiyon ve çevre dokularda ciddi tahribat riski taşıması nedeni ile kesinlikle yapılmamalıdır.
Cerrahi işlemde genellikle sınırlı uyuşturma yeterlidir. Ancak kist büyük ve derinse veya hasta lokal anesteziden endişe duyarsa genel veya maske anestezi uygulanabilir. Cerrahi işlem kitlenin boyutuna uygun olarak yapılan cilt kesisi ile gerçekleştirilir. Kitlenin çıkarılması sırasında kistin derin bölümü de dahil olarak tümünün çıkarılması gereklidir. Cerrahi işlem sırasındaki konfor problemleri veya eksik tecrübe nedeni ile kısmi yapılabilen kist eksizyonları tekrarlama riski taşır. Ancak en uygun şekilde yapılan cerrahi işlemler sonrasında dahi %5 oranında tekrarlama riskinin olabileceği unutulmamalıdır.
Ancak el bileğinde ganglion kisti tespit edilen hastada, ilk olarak hekim tarafından takip önerilmişse, eklemi dinlendirmesi istenir ve el bilekliği verilir. Bu tedaviye rağmen kitle büyümeye devam ederse, hasta açısından kozmetik sorun oluşturursa veya ağrılı kistler takip sonucunda gerilemez ise kiste yönelik cerrahi işlem önerilir.
Çoğu ganglion kisti tedavisiz kaybolur ve bazıları tedaviye rağmen yeniden ortaya çıkar. Kaybolmadan önce 12 ila 18 aya kadar uzun bir zaman alabilir. Herhangi bir ağrıya neden olmuyorsa, doktor sadece izlemeyi ve beklemeyi önerebilir.
Ganglion kisti tedavi edilmezse komplikasyonlar ortaya çıkabilir. En sık görülen komplikasyon enfeksiyondur. Kist bakteri ile dolarsa, vücutta patlayabilecek ve kan zehirlenmesine yol açabilecek bir apse haline gelebilir.
Güncelleme Tarihi : 15 Nisan 2024
Yayınlanma Tarihi: 15 Nisan 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
