Yükleniyor
Fordyce benekleri, cildin tüysüz bölgelerinde görülen genişlemiş ve hafifçe kabarmış yağ bezleridir. Genellikle dudakların kenarlarında (vermilyon sınırı) ve yanakların iç kısmında görülen Fordyce benekleri bazen genital bölgenin çevresinde de ortaya çıkabilir. Bulaşıcı bir etkisi yoktur ve genellikle estetik açıdan bir kaygı yaratır.
İlk olarak 1896 yılında Amerikalı Dermatolog Dr. John Addison tarafından tanımlanan Fordyce benekleri, ciltte doğal olarak oluşan genişlemiş yağ bezleridir. Diğer bir ifadeyle Fordyce lekeleri olarak adlandırılan Fordyce benekleri, daha çok yetişkinlerde görülen yağ bezeleridir.
Bu yağ bezleri ektopik yağlar olarak bilinir ve kıl kökleriyle bir bağlantıları yoktur. Bu durum da normal yağ bezinden daha belirgin olmasına neden olur. Yapısal olarak değerlendirildiğinde ise çapları 1-5 mm arasında değişir, ağrı vermeyen ve soluk renkli şişliklerden oluşur.
Küçük boyutlu yağ bezeleri kırmızı ya da beyaz lekeler şeklinde de kendini belli edebilir. Fordyce noktaların bakıldığında genellikle yüz, ağız, genital, üreme organları, dudak gibi bölümlerde ortaya çıkabilir. İlave olarak penis yanal alanlarında ya da skrotumda, dudakların üst ve alt bitiş sınırında, dudakların ağız içi kısmında tipik olarak görülebilir.
Fordyce benekleri vücut tarafından oluşturulduğu için bulaşıcılık özelliği yoktur. Ayrıca kişinin mevcut hastalıklarıyla ilişkili bir durumu yoktur. Özellikle Fordyce benekleri yüz ve dudak bölümünde çıktığında estetik bir kaygı oluşturduğu için tedaviye gerek duyulabilir. Bunun dışında kişinin diğer bölgelerinde çıkarsa herhangi ağrı, kaşıntı gibi belirtiler vermediği için tedaviye başvurulmayabilir. Genel olarak Fordyce benekleri penis bölgesine çıktığında kişi siğil, kanser ya da kitle gibi durumlardan kuşku duyduğu için bir üroloji uzmanına başvurarak hastalığını öğrenir.
Fordyce benekleri dudak ya da ağızda gelişmesinin temelinde yağ bezeleri ve genetik faktörler olabilir. Aynı şekilde kalıtsal olarak aile yakınlarında bu lekeler bulunuyorsa çocuklarda çıkma olasılığı da söz konusu olabilir. Ayrıca ergenlik çağında östrojen, testosteron, FSH gibi eşey hormonlarının salgılanmasında yükselmeler bu lekelerin oluşumlarını tetikleyebilir. Buradan hareketle yaşla beraber hormon seviyelerinde değişmeler bu lekelerin büyümesine ve dağılmasına neden olabilir. Bu süreçte yağ bezleri kıl foliküllerin bulunduğu saç kökü gibi alanlarda çıkması gerekirken anormal bir nedenle ağız çevresinde oluşabilir. Bu yanlış yerleşim ağız etrafında sarı-beyaz renkli lekeleri sebebiyet verebilir. Ek olarak lekeler ortalama olarak 50-100 adet şeklinde görülür ve yağ bezesi dudak ile derinin birleştiği alanda kümelenmiştir. Dudaklar gergin yapıda olduğu için bu oluşumlar daha belirgin halde görünür. Her ne kadar tıbben zararsız görülse de estetik görünüm açısından problem teşkil etmesiyle tedavi yolu uygulanmaya çalışılır.
İnsanların ortalama olarak %70'inde bu lekeler bulunmaktadır. Ergenlik sonrasında hormonal değişimlerle bireylerde baskın hale gelmektedir. Erkeğin ve kadınının cinsel bölge olarak adlandırılan genital alanında Fordyce benekleri farklı şekilde gözlemlenir. Bu bağlamda Fordyce benekleri genital alanda kadının vajina kısmında erkeğin de penis kısmında daha çok görülür.
Vajinanın iç yanak kısımlarında görülen bu lekeler herhangi bir acı ve ağrı vermediği için fark edilmeyebilir. Bunun yanında cinsel yolla bulaşmadığı için tehlikeli değildir. Genel çapları 1-5 mm arasında olmasından dolayı tek bir tanesi gözle çok fark edilmezken çoklu olmaları görünürlüğünü arttırır. Vücudun diğer kısımlarında olduğu gibi toplu iğne başı kadar büyüklükteki sarı ya da beyaz renkli kabarcıklar benzer görünümlere sahiptir. Özellikle vajina bölgesinde kullanılan yanlış kozmetik ya da sıvı temizlik ürünleri cildin yağlanmasını tetikleyebilir. Yağlı cilt yapısında lekelerin ortaya çıkma riski fazla olacağından sebum dengesini bozacak ürünlerden uzak durulması tavsiye edilir.
Fordyce benekleri peniste tanı koyulması daha hızlı olabilmektedir. Genelde penisin gövde kısmı ya da baş bölümünde yerleşen lekeler olarak ifade edilir. Bulaşıcı hastalık şüphesi ile üroloji doktoruna başvuran kişilere teşhis fiziki muayenede konulabilir.
Fordyce benekleri, apokrin ter bezlerinin bulunduğu bölgelerde çıktığı için doktorun fiziki muayenesinde tespit etmesi kolaydır. Bu nedenle, dudak, genital bölge, penis yüzeyi ve vajina iç kısmında görünümleri tipiktir. Ayrıca 1-5 mm arasında olması ve belirli bir düzeye kadar büyümesi yol gösterici olabilir. Beyaz, sarı ya da soluk renklere sahip olması ve kabarık şişkinlikler olarak görülmesi de teşhisini hızlandırır. Bu yapılar iyi huylu lezyon olarak bilindiği için hastalıkları etkileyen bir özelliği yoktur. Ancak bu lezyonlar fazla çoğalırsa belirginleşmesine neden olacağı için şüphe uyandırabilir.
Fordyce benekleri, elektrodesikasyon yöntemi, topikal tedavi, lazer işlemi gibi yöntemlerle tedavi edilmeye çalışılır. Öncelikle bu hastalıklar için tedavi planı çıkarılması oldukça önemlidir. Devamında hastalığın tedavisinde sırasıyla aşağıdaki gibi yöntemler izlenebilir:
Bu lekelerin çıktığı bölgeye göre başvurulacak doktorların branşı değişiklik gösterebilir. Örnek verilecek olunursa yüz bölümünde çıkan lekelerde ilk olarak dermatoloji uzmanına başvurulabilir. Eğer lekeler genital bölgede çıkmışsa kadınlar kadın doğum uzmanına erkekler ise üroloji uzmanına başvurarak tanısı konulabilir. Bu süreçte lekelerin teşhisi konulduktan sonra ameliyat yapılacaksa genel cerrahi bölümüne yönlendirilir.
Bu lekeler cilt yüzeyinde kızarıklık, kaşıntı ya da yara yapacak özelliğe sahip değildir. Beyaz ya da soluk kabarcıklar şeklinde görülen lekeler cilt altında büyüme eğilimi gösterir. Kişi kendi kendine bu lekeler üzerine kesik atmadıkça ya da sıkmadıkça herhangi bir olumsuzluk oluşturmaz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 16 Eylül 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
