Fodmap Diyeti Nedir? Fodmap Diyeti Neleri İçerir?

Düşük Fodmap Diyeti Nedir?

Fodmap diyeti genel olarak hassas bağırsak sendromu sıkıntısı olan kişilerin tedavisinde önerilen bir diyet türüdür. Fodmap bir çeşit karbonhidrattır. Düşük fodmap diyeti olarak da adlandırılan ve fermante edilebilen karbonhidratlar açısından fakir olan fodmap diyeti ile özellikle huzursuz bağırsak sendromuna sahip bireylerin semptomlarının hafifletilmesi, mide ağrısı, kramp, şişkinlik, gaz sancısı veya reflü gibi belirtileri azaltmaktır. Fodmap diyeti ishal ve kabızlığı da azaltmayı amaçlar. 

Fodmap Nedir?

Fodmap fermante edilebilen ve sindirime duyarlı kısa zincirli karbonhidrattır. Fodmap adıyla bilinen bu kısa zincirli karbonhidratlar bakterilerin bulunduğu bağırsağın uç bölgesine ulaşarak burada emilirler. 

Düşük Fodmap Diyetini Kimler Uygulayabilir?

Başta huzursuz bağırsak sendromu olanlar ve diğer sindirim sistemi bozukluğuna sahip bireyler tarafından uygulanabilir. Ülseratif kolit gibi rahatsızlıkların gösterdiği semptomları azaltmaya yardımcı olur. 

Fodmap Diyetinin Faydaları Nelerdir?

Fodmap diyeti özellikle huzursuz bağırsak sendromu ve diğer sindirim sistemi rahatsızlıklarına pek çok faydası bulunur.  Fodmap diyetiyle karbonhidrat tüketimi azaltılarak bağırsak hareketliliği arttırılır. Bunun yanı sıra Fodmap diyeti stresi azaltarak depresyonu önlemeye de yardımcı olur. 

Hassas bağırsak sendromunu kontrol etmeyi kolaylaştırır

Fodmap değeri yüksek olan gıdaların ince bağırsaktaki emilimleri zayıftır ve bakteriler tarafından hızlı bir şekilde fermente edilir. Bu da başta hassas bağırsak sendromu olmak üzere çeşitli sindirim rahatsızlıkların oluşmasına zemin hazırlar. Fodmap değeri düşük olan besinlerin tüketilmesi huzursuz bağırsak sendromu semptomlarının ciddi ölçüde azalmasına yardımcı olur. Böylece hassas bağırsak sendromuna fodmap diyeti uygulanarak semptomları control altına alınabilir

Sindirim sistemini iyileştirir

Düşük fodmap diyetinin düzenli olarak uygulanması gaz sıkışması, ishal, kramp gibi pek çok sindirim sistemi rahatsızlıkları belirtilerini ortadan kaldırabilir.

Depresyona iyi gelir

Fodmap diyeti vücuttaki stresin azalmasına yardımcı olarak depresyon belirtilerini ortadan kaldırmaya yardımcı olur.

Hangi Besinlerde Fodmap Bulunur?

• Sarımsak
• Maltitol
• Soğan
• Mannitol
• Bal
• Yüksek fruktoz mısır şurubu
• Ksilitol
• Sorbitol

Sebzeler ve meyveler

• Böğürtlen
• İncir 
• Mango
• Enginar 
• Kuşkonmaz
• Brokoli
• Lahana
• Pancar
• Karnabahar

Tahıllar ve baklagiller

• Buğday
• Çavdar
• Kuru fasulye
• Börülce
• Bakla
• Badem
• Kaju
• Nohut
• Antep fıstığı
• Barbunya
• Mercimek
• Soya fasulyesi
• Bezelye

Süt ürünleri

• Süt 
• Yoğurt
• Ayran
• Yumuşak peynirler
• Dondurma
• Ekşi krema

Fodmap İçeren Gıdaların Alternatifleri

Fodmap diyeti tarifleri içerik olarak düşük fodmaplı besinlerden veya fodmap içeren gıdaların alternatiflerinden oluşur.

Sebze ve meyve seçenekleri

• Ispanak
• Havuç
• Salatalık
• Yeşil fasulye
• Biber
• Domates
• Muz
• Portakal
• Ananas

Tahıl ve protein kaynakları

• Esmer pirinç
• Darı
• Kara buğday
• Kinoa
• Mısır 
• Mısır irmiği

Süt ürünleri ve alternatifleri

• Cheddar peyniri
• Kaymak
• Laktozsuz süt
• Parmesan peyniri

Fodmap İçin Örnek Diyet Listesi

Fodmap diyeti listesi düşük fodmap değerine sahip besinlerden oluşur. Fodmap diyeti kahvaltı öğününde soğanlı ve ıspanaklı omlet önerilebilir. Öğle yemeğinde marul ve havuçlu ton balıklı salata, ara öğünde patlamış mısır ve ceviz, akşam yemeğinde ise kabak ve brokoli tüketilebilir.

Fodmap Diyetinde Tüketilebilecekler Listesi

Fodmap diyeti örneği arasında lif oranı çok yüksek olmayan besinler yer alır. Fodmap değeri düşük olan besinlerin tüketimi oldukça faydalıdır. 

Fodmap Diyeti Yasaklar Listesi

• Baklagiller
• Süt ve süt ürünleri
• Buğday, çavdar, arpa gibi tahıllar
• Alkollü içecekler ve meyve suları
• Elma, kayısı, böğürtlen, kiraz, karpuz gibi fruktoz değeri yüksek meyveler
• Enginar, kuşkonmaz

Düşük Fodmap Diyeti Nasıl Uygulanır?

Düşük fodmap diyeti uygulamayı planlayan kişilerin bir diyetisyenle hareket etmesi oldukça önemlidir. Fodmap açısından zengin besinler tüketimden çıkarılarak fodmap içermeyen veya az miktarda içeren besinler tüketilir. Semptomların azalmasıyla birlikte yasaklı yiyecekler yavaş yavaş tekrar tüketilmeye başlanabilir.

Diyet başlangıcında dikkat edilmesi gerekenler

• Diyetisyen desteği
• Yüksek miktarda fodmap içeren yiyeceklerden tamamen uzaklaşılması
• Diyet listesine harfiyen uyulması

Fodmat Diyeti Süreci ve Aşamaları

Yüksek fodmap içeren besinler sindirim sistemi rahatsızlıkların asıl nedeni olabilir. Özellikle huzursuz bağırsak sendromunun başlıca nedenleri arasında yer alan bu besinlerin tüketimi ortadan kaldırılarak ve düşük fodmap diyeti uygulanarak sindirim sistemi rahatsızlıklarının belirtileri azaltılabilir. 

Pratik Öneriler ve Tarifler

• Akşam yemeği olarak yasaklı olmayan sebzelerden yapılan fırın yemeği
• Ara öğün olarak fruktoz değeri düşük meyvelerden oluşan meyve tabağı
• Sabah kahvaltısı olarak glütensiz atıştırmalıklar ve omlet

Fodmap Diyetinin Olası Yan Etkileri ve Riskleri

• Fodmap içeren besinlerin az tüketimi lif alımını azaltacağı için kabızlık şikayetlerine neden olabilir. 
• Fodmap diyetinin bir ay kadar uygulanması bağırsaklardaki yararlı bakterilerin sayısını azaltacağından bağırsak florasını bozabilir. 

Fodmap Diyeti ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Fodmap diyeti kimler için uygun değildir?

• Sağlıklı bir sindirim sistemine sahip bireyler
• Huzursuz bağırsak sendromu olmayan direyler
• Herhangi bir sindirim rahatsızlığı bulunmayan bireyler

Fodmap diyetinde ne yenir?

Fodmap diyeti serbest besinler arasında düşük fodmap değerine sahip sebze meyve, süt ürünleri ve tahıllar tercih edilmelidir. 

Fodmap diyeti kimler için uygundur?

Fodmap diyeti uygulayanlar mutlaka öncesinde doktora danışmalıdır. Sağlıklı bireyler için uygun değildir. Sindirim sistemi rahatsızlıklarına sahip kişiler için uygundur.

Yüksek fodmap içeren gıdalar nelerdir?

Yüksek fodmap içeren besinler arasında buğday, çavdar, yumuşak peynirler, süt, yoğurt, elma, soğan sarımsak, incir, böğürtlen gibi birçok farklı gıda bulunur.

Vejetaryenler düşük fodmap diyetini uygulayabilir mi?

Fodmap diyeti mutlaka doktor tavsiyesi üzerine yapılmalıdır. Sağlıklı bireylere önerilmez. Sindirim sistemi rahatsızlıklara sahip hastalar tarafından uygulanır.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.