Yükleniyor
Baldır kemiği olarak da bilinen fibula kemiği, kaval kemiği ile birlikte bacağı oluşturan iki kemikten biri olup, üst kısmı diz eklemine, alt kısmı ayak bileği eklemine bağlanan vücudun en büyük ve en uzun üçüncü kemiğidir. Fibula kemiği aynı zamanda baldır bölgesine yapısını verir ve ayak bileğinin üst kısmını oluşturur. Fibula kemiği ayrıca birçok önemli kası, tendonu, siniri ve bağı da destekler.
Fibula kemiği(baldır kemiği) vücuttaki üçüncü en uzun kemiktir. Alt bacaktaki bulunan iki kemikten biridir ve baldır kemiği olarak bilinir. Kasları, tendonları ve bağları destekler ancak ağırlık taşıyamaz. Baldıra yapısını veren ve ayak bileğinin üst kısmını oluşturan fibula kemiği ayrıca birçok önemli kası, tendonu, siniri ve bağı destekler.
Fibula, bacaktaki; femur (uyluk kemiği) veya tibia (kaval kemiği) gibi diğer kemikler kadar güçlü olmadığı için bu kemiğin kırılması daha yaygın olarak görülür. Fibula kemiğinin kırık yaşanması halinde, kemiği onarmak için ameliyata gerek olabilir. Fiziksel gücü ve hareket etme yeteneğini yeniden kazanmaya yardımcı olmak için ayrıca fizik tedavi uygulamaları da gerekebilir.
Fibula kemiği, alt bacağı oluşturan iki kemikten daha küçük olanıdır. Büyük olan kemik ise tibiadır. Tibia ve fibula kemiği bacağın altında bulunan iki kemiği oluşturur. Fibula tibia kemiği, dizin hemen altından bileğe kadar uzanır. Tibia ise daha çok vücudun dışına (lateral) yakındır.
Fibula, dizin hemen altında tibia ile birleştiği yerde kama şeklinde bir uca, uzun bir orta gövdeye ve ayak bileğini oluşturduğu alt kısımda bir çentiğe sahiptir.
Fibula, yapısı itibariyle vücutta oldukça önemli bir işlev görür. Fibula kemiğinin fonksiyonları şu şekilde sıralanabilir:
Fibulanın en yaygın ve sık görülen rahatsızlığı fibula kırıklarıdır. Düşme, fiziksel darbe alma gibi travmalar, koşuyla ilgili olan tekrarlayan, yüksek etkili egzersiz hareketleri sebebiyle kemikte kırık oluşabilir.
Fİbula kemiğinde meydana gelen sağlık sorunları şu şekilde sıralanabilir:
Fibula Stres Kırıkları: Koşma ve zıplama gibi tekrarlayan yüksek etkili egzersizler, fibulanın proksimal kısmında stres kırıklarına yol açabilir.
Distal Ayak Bileği Fibula Kemiği Kırığı: Fibula'nın talus ile eklemlendiği distal ucunda lateral malleolus'u oluşturur. Lateral malleolus çok belirgin olduğundan fibula dahil olmak üzere ayak fibula kemiği kırığı, dış bir kuvvet için savunmasız bir nokta oluşturur. Ayrıca ayak bileğinin aşırı bükülme hareketleri, distal uçta fibulanın spiral kırıklarına yol açabilir. Sağ ayak fibula kemiği kırığı, distal bir kırık türüdür.
Tam olarak bir kırık olmasa da ayak bileği yaralanmaları, tibiofibular sendesmozun bağlarını ve kemiklerini bozarak tibiayı fibuladan eklemlendiği noktada, yani fibular çentikten ayırabilir.
Proksimal Fibula Tümörleri: Fibulanın proksimal (dize en yakın) ucundaki ağrı bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Nadir durumlarda proksimal fibulada tümörler oluşabilir. Tümörler, fibulada iskeletin diğer kısımlarında olduğundan daha sık görülmez. Ancak incelenmesi zor bir alan olduğu için sıklıkla gözden kaçabilir.
Proksimal fibula tümörleri bazı durumlarda ağrının kötü huylu tümör olasılığını önemli ölçüde artırabilir. Bu tür durumlarda vakit kaybetmeden gerekli tanı ve tedavi işlemlerinin yapılması gerekir.
Fibula kemiğinde bazı faktörlere bağlı olarak ağrı meydana gelebilir. Fibula kemiği ağrısı nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Fibulada kırıklara ya da sorunlara yol açan en yaygın sağlık problemleri osteoporoz ve basit düşme kazalarıdır. Fibula bazen kopma kırığı adı verilen bir desende kırılır. Bu, ona bağlı kaslar veya bağlar sarsıldığında, aniden kullanıldığında olur. Bu kırıklar ayrıca aşırı uzatılmış dizlerden de kaynaklanabilir.
Osteoporoz, birçok kişinin kemikleri kırılıncaya kadar yaşadıklarının farkına bile varmadıkları bir rahatsızlıktır. Osteoporoz riski en yüksek olan kişiler arasında kadınlar ve 50 yaş üstü yetişkinler yer alır. Kemik kırıkları en sık görülen sorunlardandır ve tekrarlayan yüksek etkili egzersizler, basit düşmeler, spor yaralanmaları, motorlu taşıt kazaları ya da bölgeye önemli bir kuvvet uygulanmasını gerektiren herhangi bir yaralanma sonucu oluşabilir.
Kemikte meydana gelen yaralanmalar, fibula kırığının türünü belirler. Fibula kemiği kırığı iyileşme süresi meydana gelen kemik kırığının boyut ve etkisine göre değişebilir. Fibula kemiği hastalıkları şu şekilde sıralanabilir
Fibula başı kırıkları: Bunlar dizin hemen altında meydana gelir. Genellikle dizde künt bir kuvvetin etkisi nedeniyle tibia da kırıldığında meydana gelir.
Fibula şaft kırıkları: Fibulanın ortasında meydana gelir. Genellikle şiddetli bir şekilde burkulmuş ayak bileğinden gelen enerji, fibulaya aktarıldığında ve en dar bölümünde kırılmaya neden olduğunda şaft kırıkları oluşur.
Lateral malleolus kırıkları: Ayak bileği ekleminin üstünde meydana gelir. Çoğunlukla tökezleyip düşme, ayak bileğini burkma veya araba kazası sırasında ayak bileğinin sıkışması sonucu oluşur.
Kopma kırıkları: Tendona veya bağa bağlı küçük bir kemik parçasının kemiğin ana kısmından çekilmesiyle oluşur. Ayak bileğinin ciddi şekilde bükülmesi buna neden olabilir.
Stres kırıkları: Genellikle basketbol, jimnastik, tenis, dans ve uzun mesafe koşusu gibi sporlarla uğraşan kişilerde kemiğe tekrarlayan stres uygulanması sonucu oluşur.
Fibula kemiğinin kırılma belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
Sağlıklı ve dengeli beslenerek kemik sağlığının korunması sağlanabilir. Ayrıca egzersiz yapmak da kemiklerin güçlenmesi için oldukça önemlidir. Düzenli kontrol ve muayene ile hem kemik sağlığı hem de genel sağlığı korumaya yardımcı olur. 50 yaşın üzerinde olan kişilerin ya da ailesinde osteoporoz öyküsü olanların kemik yoğunluk taraması yaptırmaları gerekir. Tüm aktivite ve sporlarda koruyucu ekipman kullanılmalıdır. Araç kullanırken mutlaka emniyet kemeri takılmalıdır. Yürüme esnasında zorluk çekilmesi halinde ya da düşme riski durumunda baston ve yürüteç kullanmak kemik sağlığı için koruma sağlayabilir.
Fibula kemiği ağrısı oluştuğunda iyi gelebilecek en iyi yöntem birkaç gün istirahat etmektir. Bu dinlenme sürecinde ağrıyan kemik bölgesine bandaj uygulayarak ayağı yukarda tutmak, buz kompresi uygulamak ve masaj yapmak iyi gelebilir. Ayrıca doktorunuza danışarak ağrı kesiciler de kullanılabilir. Kemik ağrısına neden olan fiziksel aktivitelerden uzak durulmalıdır. Ayak fibula kemiği ağrısını önlemek için spor aktivitelerinde önce ısınma hareketleri yapmak da önemlidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 6 Kasım 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
