Faranjit Nedir, Belirtileri Nelerdir? Farenjite Ne İyi Gelir?

Faranjit Nedir?

Farenjit, yutak bölgesi ve boğazın arka kısmında bulunan mukoza zarının iltihabı ve tahrişidir. Akut ve kronik faranjit olarak iki türü bulunan hastalıkta akut faranjite bakteriyel enfeksiyon neden olur. Boğaz ağrısı, boğazda kaşıntı, ateş, öksürük ve yutma güçlüğü faranjitin en sık görülen belirtilerdir. 

Bol su içmek, tuzlu su gargarası ve ılık içecekler faranjit semptomlarını bastırmada etkilidir. Bu süreçte istirahat edilmeli ve boğazı tahriş edici gıdalardan kaçınmalıdır. Ağır vakalarda, doktor antibiyotik reçete edebilir. 

Faranjit Tipleri Nelerdir?

Boğaz iltihabından kaynaklı olarak ortaya çıkan farenjit, akut ve kronik olmak üzere ikiye ayırılır. Akut farenjitte hastanın şikayetleri daha belirgindir. Boğaz ağrısı, yutkunma zorluğu, boğazda kuruluk, yanma veya kaşınma hissi, ateş, öksürük gibi şikayetler olur. Kronik farenjitte belirtiler daha hafiftir fakat süreklidir. Boğazda kuruluk, gıcık, yanma ve yabancı cisim hissi, hafif yutkunma zorluğu gibi şikayetler olur. Akut farenjit genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Kronik farenjitte ise yine enfeksiyon etkenleri rol oynamasına rağmen genellikle tahriş edici bir faktör vardır.

Faranjit Neden Olur?

Farenjit, ağız ve burun boşluğunun arkasındaki farenks adı verilen yutak bölgesinin iltihabıdır. Farenks iltihaplanmasına yani faranjite neden olan durumlar üst solunum yolu enfeksiyonu gelişmesine neden olan bakteriyel ve viral enfeksiyonlar, alerji, reflü ve travmadır.

Farenjite neden olan faktörler özetle şu şekildedir:

• Bademcik iltihabı
• Çevresel kirlilik
• Alerjik reaksiyonlar
• Reflü
• Kızamık
• Soğuk algınlığının nedenlerinden biri olan adenovirüs
• Suçiçeği
• Çocuk hastalığı olan krup (Krup, halk arasında yalancı kuşpalazı, yalancı difteri ya da akut larenjit olarak da adlandırılır)
• Boğmaca
• A grubu streptococcus

Farenjit bulaşır mı?

Farenjitin hem viral hem de bakteriyel formları bulaşıcıdır. Farenjite neden olan mikroplar, burun ve boğazda yaşama eğilimindedir. Sonuç olarak farenjit virüs ya da bakteri kaynaklı olabileceğinden, bu hastalık bulaşıcıdır. Farenjit şu şekilde bulaşabilir:

• Hastalığı olan bir kişi öksürdüğü veya hapşırdığında, virüs ya da bakteri içeren minik damlacıklar havaya yayılır. Bu havayı soluyan kişi farenjit olabilir.
• Kirlenmiş nesnelere dokunmak ve sonra kişinin kendi yüzüne elleriyle dokunması da bulaşa neden olur.
• Kontamine yiyecek ve içecek tüketmek de önemli nedenler arasındadır.

Faranjit Risk Faktörleri Nelerdir?

Farenjit, bağışıklık sisteminin düşmesi, mevsim geçişi, aşırı kalabalık ortamda bulunma gibi faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Farenjitin gelişme riskini artıran bir dizi faktör mevcuttur. Farenjit için risk faktörleri şöyle sıralanır:

• İleri yaşlı bireyler
• Kapalı çalışma alanında çok fazla vakit geçirenler
• Kimyasal tahriş edici maddelere maruz kalan kişiler
• Sigara kullanımı
• Gastroözofageal reflü hastalığı ( GERD )
• Düşük bağışıklığa sahip olan kişiler
• Burunda yapısal eğrilik ve buru eti gibi tıkanıklık oluşturan nedenler
• Kronik bademcik sorunları
• Alerjik rinit
• Baskılanmış bağışıklık sistemi
• Sinüs enfeksiyonları

Faranjit Belirtileri Nelerdir?

Akut faranjit belirtileri arasında boğazda kaşıntı, ağrı, yanma, kızarıklık, kuruluk ve ateş yer alırken kronik faranjit durumunda ise ağızdan nefes alma, kuru öksürük, alerji ya da sinüzit sonucu oluşan geniz akıntısıyla sürekli boğaz temizleme, çoğu zaman reflünün kronik faranjit tablolarına neden olması, ağızda acımsı bir tat ve acıma ve yutkunma zorluğu gibi belirtiler ortaya çıkar.

Genel olarak faranjit belirtileri şunları içerir:

• Boğazda kaşıntı, yanma ve ağrı
• Öksürük
• Geniz akıntısı
• Bademciklerde şişme
• Yutma güçlüğü
• Ses kısıklığı
• Boğazın arkasında beyaz leke oluşumu
• Burun akıntısı
• Kas ve eklem ağrıları
• Ateş
• Boyun ve çenedeki lenflerde şişme
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Ağızda alışılmadık bir tat

Akut farenjitin belirtileri nelerdir? 

Akut faranjit sıklıkla boğazda ağrı, kuruluk, yutma güçlüğü ve ateş şikayetleri görülmektedir. Vücutta halsizlik, kırgınlık, yemek yemede zorlanma ve öksürükte görülen diğer belirtiler arasında yer almaktadır. Hastanın kan tahlillerine bakıldığında ise enfeksiyon değerlerinden CRP, lenfosit, notrofil, lökosit gibi değerlerde yükselme görülebilmektedir.

Kronik faranjit belirtileri nelerdir?

Kronik faranjitin belirtileri daha hafif hissedilmekle beraber süreklidir. Hastanın şikayetleri uzun zamandır sürmektedir. Burun tıkanıklığına bağlı ağızdan nefes alma, alerji ya da sinüzit sonucu oluşan geniz akıntısıyla sürekli boğaz temizleme, çoğu zaman reflünün kronik faranjit tablolarına neden olması, ağızda acımsı bir tat ve acıma, boğazda kuruluk, yanma, yutkunma zorluğu hastaların şikayetleri arasında yer almaktadır. Kronik faranjite hangi sorun neden oluyorsa tedavi yöntemi de buna göre farklılık göstermektedir.

Faranjit Nasıl Önlenir?

Farenjit ve diğer enfeksiyonlara yakalanma ile bulaş riski şu yollarla azaltılabilir:

• Elleri iyice ve düzenli olarak yıkamak
• Öksürürken veya hapşırırken ağzı ve burnu kapatmak
• Bulaşıcı viral veya bakteriyel enfeksiyonları olan kişilerle yakın temastan kaçınmak
• Sigara içmekten ve sigara dumanına maruz kalmaktan kaçınmak
• Tozlu yerlerde ve kirli havada bulunmamak
• Aşırı sıcak ve soğuk gıdalar tüketmemek
• Ortak yüzeylerde sanitasyon ajanlarını kullanmak
• Çalışma ve yaşam alanlarını mümkün olduğunca havalandırmak
• Kimyasal tahriş edici maddelerle temastan kaçınmak

Faranjite Ne İyi Gelir?

Gün içerisinde bol sıvı tüketmek, ılık tuzlu su ile gargara yapmak, faydalı olan tavuk suyu gibi çorbalar içmek dinlenmek faranjite iyi gelen doğal yöntemlerdir.

Faranjite iyi gelen doğal yöntemler şu şekilde listelenebilir:

• Faranjitte papatya, nane, hatmi, ekinezya, ıhlamur ve meyan kökü gibi bitki çayları içmek
• Bol su içerek boğaz kuruluğunu azaltmak
• Ilık tuzlu su ile gargara yapmak
• Bal tüketerek boğazdaki tahrişi azaltmak
• Tavuk suyu çorbası içmek boğazı rahatlatır
• Dinlenmek

Adaçayı, ekinezya gibi bitkilerden faydalanın

Ekinezya ve adaçayı, boğaz ağrısını ve kaşınmayı hafifletmek için klorheksidin / lidokain kullanan bir sprey kadar etkili olduğunu göstermiştir. Adaçayı antibakteriyel ve antiseptiktir. Ekinezya da bağışıklık güçlendirici etkilere sahip olabilir. Ada çayını gargara şeklinde yapabilir ve o şekilde tüketebilirsiniz. Ada çayı, farenjitin neden olduğu boğaz iltihabına da iyi gelir. Yine limon suyu ve demlenmiş ada çayı ile gargara yapmak da farenjite iyi gelir.

Çiğ sarımsak tüketin

Antiseptik özelliği bulunan sarımsağın, bakteriyel enfeksiyona yardımcı olarak farenjitin yol açtığı boğaz ağrısını hafifletmeye katkı sağlar.

Çiğ sarımsak ezildiğinde; antibakteriyel, antifungal ve antiviral özelliklere sahip allisin adlı bir bileşik açığa çıkarır. Boğaz ağrısı için sarımsak kullanmanın en iyi yolu, çiğ şekilde çiğnemek veya bir dilim alıp 15 dakika boyunca emmektir. Çiğ sarımsağı daha kolay yutmak için rendeleyebilir, üzerine bal veya zeytinyağı ekleyebilirsiniz.

Nane çayı için

Birçok faydası bulunan nane, çiğnendiği takdirde faranjit hastalığına da iyi gelmektedir. Nane, boğaz ağrısını yatıştırabilir ve kuru öksürüğü hafifletebilir. Nane, demlenerek çay şeklinde içilebilir.

Faranjit Nasıl Geçer?

Bakteriyel kaynaklı farenjitlerde hastaya burun spreyi, antibiyotik, pastil veya ağrı kesici ilaçlar verilirken; viral farenjitlerde ise semptomları önleyici tedaviler kullanılır. Bunlarla birlikte viral enfeksiyon kaynaklı farenjit şikayeti olan kişilere şu önerileri içerek uyarılarda bulunulur:

• Bol bol dinlenmek
• Boğaz ağrısını hafifletmek için ibuprofen, asetaminofen veya aspirin (yalnızca yetişkinler) almak
• Bol su içmek
• Ilık tuzlu suyla gargara yapmak
• Boğazı rahatlatmak için ılık sıvılar (çay veya et suyu) veya soğuk sıvılar içmek ya da jelatinli tatlılar ile aromalı buzlar yemek
• Gece boğaz kuruluğu olabileceği için aralıklarla ılık su tüketmek
• Boğaz kuruluğunu gidermek için soğuk bir buharlaştırıcı uygulamak
• Uzman tarafından önerilen boğaz pastilleri veya anestezik boğaz spreyleri kullanmak

Faranjit Nasıl Teşhis Edilir?

Akut veya kronik farenjit teşhisi konulmadan önce ilk olarak hastanın öyküsü öğrenilir. Sonrasında doktor tarafından yapılan fizik muayene ile birlikte farenjit teşhisi konulabilir. Doktor gerek gördüğü takdirde birtakım testler isteyebilir. Doktorun isteyebileceği testler arasında; boğaz sürüntüsü, kan testi, akciğer röntgeni ve kültür antibiyogram testi yer alır.

Boğaz kültürü testi, kişinin boğazından çubuklu bir pamuk yardımıyla alınan sürüntü ile yapılır. Doktor test sırasında boğazdaki salgılardan bir örnek almak için pamuklu çubuk kullanır. Doktor hızlı bir strep testi yapabilir. Testin ardından streptococcus için pozitif olunup olunmadığı birkaç dakika içinde öğrenilebilir. Doktor, kan testi de isteyebilir. Koldan alınan kan örneği test için bir laboratuvara gönderilir. Bu test neticesinde kişinin mononükleoz olup olmadığı belirlenebilir. Tam kan sayımıyla (CBC) enfeksiyonun başka bir tür olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılabilir.

Faranjit Nasıl Tedavi Edilir?

Akut farenjitte enfeksiyon söz konusu olduğundan enfeksiyon tedavisi önemlidir. Bunun yanı sıra, ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar, öksürük kesiciler ve ağız gargaraları kullanılabilir. Kronik farenjitin ise tedavisi oldukça zordur. Bu hastalık çoğu zaman tam olarak ortadan kaldırılamaz. Hastalığa neden olan bozukluklar var ise, bunların ortadan kaldırılması önemlidir. (Alerji, kemik eğriliği, et büyümesi, reflü, vb)

Ne Zaman Doktora Görünmeliyim?

Farenjit hastaları, şu şikayetlerden herhangi birini yaşarlarsa doktora başvurmalılardır:

• Semptomların 10 günden fazla sürmesi
• Yutma sırasında zorluk ve boğazda şiddetli ağrı
• Nefes almakta yaşanan güçlük
• Vücutta döküntü

Öte yandan farenjit, tedavi edilmediğinde nadir durumlarda hayatı tehdit eden romatizmal ateşe veya sepsise (bakteriyel kan enfeksiyonu) yol açabilir. Yaşamı tehdit eden aşağıdaki semptomlardan herhangi birine sahip olan kişi derhal tıbbi yardım almalıdır.

• Bayılmak veya tepkisizlik gibi bilinç veya uyanıklık düzeyinde değişiklik
• Kısa bir an için olsa bile kafa karışıklığı veya bilinç kaybı
• Yüksek ateş
• Eklem ağrısı veya sarsıntılı hareketler
• Hızlı kalp atış hızı (taşikardi)
• Nefes darlığı, nefes almada güçlük, nefes darlığı, hırıltılı solunum, nefes alamama, boğulma gibi solunum veya nefes alma sorunları
• Şiddetli acı
• Dil veya boğazda ani şişme

Faranjit Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kronik farenjit nedir? 

Kronik faranjit ise genelde yutak bölgesinin enfeksiyon dışı etkilerle sürekli tahriş olmasıyla oluşmaktadır. Hasta o bölgede sürekli rahatsızlık hissetmektedir. Kronik faranjitte altta yatan nedenleri ortaya çıkarmak önemlidir. Sinüzit ve burun tıkanıklığına bağlı sürekli geniz akıntısı, reflü gibi hastalıklar kronik faranjite neden olabilmektedir. Kronik faranjitte boğaz hijyeninin sağlanması çok önemlidir. Boğaz hijyeni sağlanmadığında hastalar sürekli boğaz temizleme hareketi yapmak durumunda kalabilmektedir.

Faranjit nasıl anlaşılır?

Faranjitin temel belirtisi boğaz ağrısıdır. Ancak boğaz ağrısıyla birlikte ateş, baş ağrısı, eklem-kas ağrıları ve boyundaki lenf bezlerinde şişlik gibi enfeksiyon belirtileri de faranjit semptomları olarak kabul edilir. 

Faranjiti ne tetikler?

Farenjit, boğazın arka kısmındaki bademcikler ile gırtlak arasındaki şişlikten kaynaklanan ve boğaz ağrısına neden iltihaplanmadır. En yaygın nedeni soğuk algınlığı veya grip gibi viral bir enfeksiyondur.

Hangi yiyecekler ve içecekler faranjite iyi gelir?

Bol sıvı tüketiminin yanında, bitki çayları, et suyu içeren çorbalar faranjitte kullanıldığında boğazda yarattığı rahatsızlığı gidermeye yardımcı olur.

Faranjit olan bir kişi ne kadar süreyle istirahat etmelidir?

Farenjitin sebebi belirlendikten sonra viral olan farenjit, 3-7 gün içerisinde kendiliğinden iyileşebilir. Bunun yanında dinlenmek, su içeren gıdalar tüketmek, gargara yapmak ve ağrı kesici kullanmak iyileşmeyi hızlandırır.

Reflü-farenjit ilişkisi nedir?

Mide asidinin yemek borusu yoluyla boğaza kadar gelmesi durumuna reflü adı verilmektedir. Bu tablo farenjit için önemli bir risk faktörüdür. Mide asidinin boğaz ile teması boğazda tahriş unsuru olarak kronik farenjit gelişiminde rol oynar.

Faranjit en fazla kaç gün sürer?

Faranjitin sebep olduğu nedeni bulup tedaviyi ona göre sürdürmek önemlidir. Birçok kişide bu hastalık 3-7 gün arasında kendiliğinden iyileşmektedir.

Maske takmak faranjit yapar mı?

Uzun süre takılan maskeler, birçok kişinin burnunu tıkayarak gün içerisinde ağız solunumunu kısıtlamaktadır. Bu durum boğazda tahrişe yol açarak faranjit gelişmesine neden olabilir.

Faranjit olan ne yememeli?

Faranjit yüzünden oluşan boğaz tahrişini önlemek için çok sıcak ya da çok soğuk gıdalar tüketmemek gerekir. Bu gıdaları tüketmek boğazda daha fazla tahrişe neden olabileceğinden iyileşmesini geciktirebilir. Bu nedenden dolayı sıvı tüketimine ağırlık vermek gerekmektedir.

Faranjit tedavi edilmezse ne olur?

Farantjit teşhisi konulduktan sonra doğru bir şekilde tedavi edilmezse, enfeksiyon yayılarak aşağı iner daha ciddi sorunlara yol açabilecek olan larenjite döner. İlerleyen zamanlarda ise akciğere inebilir ve akciğer enfeksiyonuna sebep olabilir.

Faranjit stresten olur mu?

Uyku bozukluğu ve stres gibi neden faranjit oluşumuna neden olabilir. Gün içerisinde yaşanan stresten kaynaklı faranjit var olan hastalığın büyümesine de sebep olur.

Faranjit kendi kendine geçer mi?

Faranjit birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçebilir. Doğru tedavi yöntemi ile bu durum kolaylıkla atlatılır.

Faranjit gece öksürüğü yapar mı?

Faranjit hastalığını geçiren kişilerde en sık görülen belirtilerden biri de geceleri tutan ve artan öksürüktür. Sık sık tekrarlayan öksürük krize neden olabilir ve uykudan uyandırır.

Faranjit gribe çevirir mi?

Faranjit, iltihaplanmadan kaynaklı olarak ortaya çıkar. Çoğunlukla soğuk algınlığı ve gribin yarattığı bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu yüzden gribe çevirme olasılığı bulunur.

Faranjit antibiyotik kullanmadan geçer mi?

Vira faranjit dinlenme ile birkaç hafta içerisinde kendiliğinden geçebilmektedir. Fakat bakteriyel faranjitin yarattığı etkileri önlemek için antibiyotik kullanımı gerekebilir. Bu konu ile ilgili uzman doktora danışarak görüş almanız doğru olacaktır.

Faranjit en kısa sürede nasıl geçer?

Faranjitin en kısa sürede geçmesini istiyorsanız bol bol dinlenmeniz gerekmektedir. Aynı zamanda bol su içmek, tuzlu su ile gargara yapmak, boğazı rahatlatıcı gıdalar ve içecekler tüketmek faranjiti en kısa sürede geçirmenize yardımcı olacaktır.

Farenjit burun akıntısı yapar mı?

Akut faranjitin belirtileri arasında boğazda yanma, kuruluk gibi semptomlara rastlanmaktadır. Bunların yanında burun akıntısı, ateş ve halsizlik de görülebilmektedir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.