Yükleniyor
Epinefrin olarak da bilinen adrenalin, her böbreğin üzerinde bulunan adrenal bezler tarafından üretilen ve salınan doğal bir stres hormonudur. Adrenalin özellikle stres veya tehlike hissetmeye neden olan durumlarda, kan dolaşımının ve nefes almanın hızlanması, kasların efor için hazırlanması anında harekete geçer. Epinefrin ayrıca ciddi alerjik reaksiyon durumda acil tıbbi müdahele olarak da kullanılan bir ilaçtır.
Epinefrin (adrenalin), sempatik liflerin aracılık ettiği, stres veya tehlike anlarında tepki olarak adrenal medulladan salınan güçlü bir kimyasal habercidir. Epinefrin, sempatik sinir sistemini uyararak vücudun akut stres tepkisinde önemli rol oynar.
Vücudun strese karşı “savaş ya da kaç” tepkisini kontrol eden epinefrin aynı zamanda alerjik reaksiyonları tedavi etmek, kalp ritmini düzeltmek, mukozal tıkanıklığı ve göz tansiyonunu kontrol etmek için kullanılan bir hormon ve nörotransmitterdir. Bunların yanı sıra adrenalin hormonu birçok hastalığın tedavisinde ilaç formunda da kullanılabilir.
Merkezi sinir sistemi nörotransmitteri olarak, sinir sinyallerinin sinir uçlarından başka bir sinir hücresine, kas hücresine veya bezlere iletilmesine yardımcı olan kimyasal bir haberci olan epinefrin, her böbreğin üzerinde bulunan şapka şeklindeki bezler olan adrenal bezleri tarafından üretilir ve vücuda salınır.
Aynı zamanda epinefrin (adrenalin), vücudun tehlikeye karşı acil müdahale sisteminin (savaş ya da kaç) tepkisinin bir parçası olan sempatik sinir sisteminizin bir üyesidir. Bu tepki tıbbi olarak akut stres tepkisi olarak da bilinir. Epinefrin diğer yandan katekol kısmını içerdiğinden katekolamin olarak da anılır. Güçlü bir stres hormonu şeklinde değerlendirilen epinefrin, adrenal bezinin içindeki norepinefrinden yapılır.
Diğer adıyla adrenalin olan epinefrin, her böbreğin üzerinde bulunan öz bölgede şapka şeklindeki bezler olan adrenal bezleri tarafından üretilir ve vücuda salınır.
Vücut özel olarak bir tehdit algılandığında beyne bir sinyal gönderir. Beyin daha sonra böbreklerdeki adrenal medullaya sinir uyarıları gönderir. Sinir sinyali adrenal beze ulaştığında, adrenal bezin medullasındaki kromaffin hücreleri epinefrin salgılamaya başlar. Epinefrin daha sonra kan dolaşımına girer ve böylece vücudun çeşitli yerlerindeki hücrelere taşınır ve burada birtakım tepkileri başlatır.
Adrenalin, stres veya tehlike anında vücuda adrenalin salgılayan adrenal bezlerde üretilir ve böylelikle vücudu “savaş ya da kaç” durumuyla yüzleşmeye hazırlar. Temel görevi “savaş ya da kaç” tepkisine hazırlık olan adrenalinin kritik rolü ise, vücudun temel kaslarının ortaya çıkan tehdide tepki verebilmesi için enerji sağlamasıdır.
Adrenalin (epinefrin) hormonu salgılandığında vücutta şu olaylar gerçekleşir:
Adrenal bezlerde salgılanan adrenalin hormonu, vücut stres, panik ve heyecan durumunu algıladığında devreye girer ve yükselir.
Adrenalin hormonu vücutta doğal olarak salgılandığında vücut direnci artar ve kişi daha dayanıklı bir hale gelir.
Epinefrin olarak da adlandırılan adrenalin, bronşiyol kas hücrelerindeki beta-2-adrenerjik reseptörlere bağlanır. Bu süreç bronşiyollerin gevşemesini sağlar ve bu da solunumun yoğunlaşmasını sağlayarak solunum yollarını açar.
Adrenalin hormonu, kalp kası hücrelerindeki beta-adrenerjik reseptörlere bağlanarak kalbin kasılma hızının artmasına neden olur. Böylelikle kan basıncı yükselir ve aynı zamanda kalp atış hızı da artar.
Adrenalin hormonu salgılandığı sırada göz bebekleri, daha fazla ışığın içeri girmesine izin verecek şekilde genişler ve büyür.
Epinefrinin işlevlerinden birinin de kanı deriden uzak tutarak kurdeşen ve kaşıntıyı azaltabileceği değerlendirilir.
Karaciğerde depolanan glikojen, daha fazla enerji sağlamak için glikoza dönüştürülür. Bu olay adrenalin hormonu salgılandığında gerçekleşir.
Doğal olarak salgılanmasının yanında ilaç formu da bulunan adrenalin hormonu, kullanıldığından anafilaksiyi ve ani astım ataklarını hafifletici etki sunar.
Adrenalin kan dolaşımınıza yüksek oranda salındığında kişi adrenalin patlaması yaşar.
Vücutta adrenalin patlaması yaşandığında;
Vücutta doğal gerçekleşen bu süreç dışında panik atak esnasında veya kişinin başında korku dolu bir deneyim geçtiğinde de adrenalin patlaması yaşanabilir.
Epinefrin, ilaç formunda tüketildiğinde bazı olası yan etkiler doğurabilir. Bu yan etkilerin başında endişe hali, huzursuzluk, baş dönmesi gelir. Nadir olarak da kan basıncında artış ve akciğerde sıvı birikmesi de görülebilir.
Adrenalin temelde vücudun acil bir tepki vermesini sağlar. Nabız atışı, kanın iç organlar ve deriden kaslara sevk edilmesi, karaciğerdeki glikojenin glukoza dönüşmesi gibi etkiler yaratır.
Epinefrin adıyla da bilinen adrenalin hormonu böbreküstü bezlerden salgılanır.
Epinefrin, ani kalp durması sonucu kalbi uyarır, göz ameliyatlarında kullanılır, septik şok sırasında kan basıncını artırır, astım hastalarının solunum yollarını açar.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 3 Aralık 2024
Yayınlanma Tarihi: 19 Şubat 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
