Ensefalopati Nedir? Hipoksik İskemik ve Hepatik Ensefalopati

Ensefalopati Nedir?

Ensefalopati, beyni etkileyen herhangi bir sorun ya da hastalığın beynin çalışma biçiminde yarattığı işlev bozukluğu için kullanılan bir terimdir. Beyin fonksiyonlarında kalıcı ya da geçici bozulmayı ifade eder. Tek bir hastalık olmayan ensefalopati, çeşitli nedenlere bağlı şekilde ortaya çıkan bir dizi bozukluktur.

Beyin yapısında yaşanan bu değişimlerin sebepleri arasında ise enfeksiyon, kafa travması, beyin tümörü, inme, vitamin eksikliği ve düzensiz beslenme gibi faktörler yatar. Beyin yapısında yaşanan bu değişimler kafa karışıklığı ve hafıza kaybı gibi zihinsel değişikliklere ve daha ağır vakalarda komaya neden olabilir.

Söz konusu belirtilerle karşılaşıldığında doktora başvurmak büyük önem arz eder çünkü ensefalopati, tedavi edilmediğinde kalıcı beyin hasarına neden olabilir.

Ensefalopati Neden Olur?

Ensefalopati, beyin yapısında birtakım sağlık sorunlarına bağlı olarak meydana gelen hasar ve bozulmalar sonucu oluşur. Bu hasar ve bozulmalara genel olarak enfeksiyon, kafa travması, beyin tümörü ve inme gibi sağlık sorunları neden olur.

Ensefalopatiye neden olan durumlar genel olarak şöyledir:

• Enfeksiyon
• Kafa travması
• Beyin tümörü
• Felç
• Nöbetler
• Vitamin eksikliği veya yetersiz beslenme
• 65 yaş ve üstünde olmak
• Böbrek ve karaciğer hastalıkları
• Diyabet
• Madde bağımlılığı
• Kimyasal maddelere maruz kalınması

Spesifik nedenler dışında bazı ensefalopati vakalarında altta yatan neden belli değildir.

Ensefalopati Türleri Nelerdir?

Ensefalopati başta hipoksik iskemik ve hepatif ensefalopati olmak üzere kendi içinde türlere ayrılı ve bu türler ensefalopatinin sebep olduğu durumlara ve vakanın şiddetine bağlı olarak değişir.

Hipoksik iskemik ensefalopati

Özellikle yetişkinlerde kalp durması veya beyindeki oksijen kaybı sonucu oluşan beyin hasarı hipoksik iskemik ensefalopati olarak adlandırılır.

Hepatik ensefalopati

Hepatik ensefalopati, siroz gibi şiddetli ve ciddi karaciğer hastası olan kişilerde meydana gelen beyin yapısındaki bozulmaları ifade eder.

Hashimoto ensefalopatisi

Anormal şekilde işleyen bir bağışıklık sistemi olduğunda bu durum hashimoto ensefalopatiyi ortaya çıkarır.

Metabolik ensefalopati

Kişinin metabolizmasını etkileyen altta yatan bir durum sonucunda metabolik ensefalopati meydana gelir.

Kronik travmatik ensefalopati

Kafaya tekrar tekrar alınan travmatik darbeler sonucunda kronik travmatik ensefalopati yaşanır.

Ensefalopati Belirtileri Nelerdir?

Ensefalopati, beyin yapısında meydana gelen bozulmalara bağlı olarak kişide hafıza kaybı, bilinç bulanıklığı, konsantrasyon bozukluğu ve uyku hali gibi semptomlar gösterir.

Aşağıda yer alan belirtiler ensefalopati durumuyla ilişkilidir:

• Hafıza kaybı
• Bilinç bulanıklığı
• Konsantrasyon bozukluğu
• Uyku hali
• Ruh hali ve davranış değişiklikleri
• Uyuşukluk
• Halüsinasyonlar
• İstemsiz kas hareketleri
• Nöbetler
• Nefes almada güçlük
• Konuşmada zorluk
• Motivasyon kaybı ve depresyon

Bazı şiddetli ensefalopati vakaları kişiyi koma durumuna da sokabilir. Yukarıda yer alan ve özellikle ciddileşen ensefalopati belirtiler için vakit kaybetmeden doktora başvurmanız gerekir.

Ensefalopati Nasıl Teşhis Edilir?

Ensefalopati için öncelikle kişinin hastalık geçmişi, belirtileri ve varsa kullandığı ilaçlar sorulur. Bu sorular ve gerçekleşen fiziksel muayene sonrası ensefalopati tanısı için birtakım görüntüleme testlerine ihtiyaç duyulur.

Aşağıda yer alan testlerden, ensefalopati teşhisinde yararlanılır:

• Bilgisayarlı tomografi veya MR gibi görüntülemeler
• Beyindeki elektriksel aktiviteyi ölçen elektroensefalografi (EEG) testi
• Omurilik sıvısı testleri
• Tam kan tahlili ve idrar testi
• Konsantrasyon, hafıza ve diğer zihinsel görevleri içeren testler

İsmi geçen görüntüleme testleri, ensefalopati teşhisinde faydalanılan yöntemlerdendir. Teşhisin ardından altta yatan nedene bağlı olarak ensefalopati tedavisine başlanır.

Ensefalopati Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ensefalopati için kişinin ihtiyaç duyduğu tedavi yöntemi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir.

Ensefalopatiye neden olan faktör belirlendikten sonra şu tedavi yöntemleri uygulanabilr:

• Özellikle nöbetleri durdurmaya yönelik ilaçlar
• Besin takviyeleri veya beslenme düzeninin değiştirilmesi
• Karaciğer veya böbrek hastalığı varsa diyaliz tedavisi
• Fizik tedavi
• Konuşma terapisi

Ensefalopati Nasıl Önlenir?

Ensefalopatinin önlenmesi için kişinin günlük hayatında uyması gereken bazı kurallar söz konusudur. Bunların başında kafa travmalarına maruz kalmamak, aşırı alkolden kaçınmak, sağlıklı beslenmek ve spor yapmak gelir.

Ensefalopatiyi önlemek için aşağıda yer alan rutinleri hayatına dahil etmeniz gerekir:

• Kafa kravmalarına maruz kalmamak için dikkat edin
• Aşırı alkol tüketiminden kaçının
• Sağlıklı beslenin
• Düzenli egzersiz yapın
• Toksin ve kimyasallardan uzak durun
• Sinir sistemini olumsuz etkileyen ilaçlar kullanmayın

Ensefalopati Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ensefalit ve ensefalopati arasındaki fark nedir?

Ensefalit ve ensefalopatinin her ikisi de beyni etkiler. Ensefalit, virüs, bakteri ve mantarlar gibi viral enfeksiyonlardan kaynaklanan beyin iltihaplanmasını ifade ederken, ensefalopati ise hastalık veya beyin hasarına bağlı kalıcı veya geçici hasar, bozukluk ya da hastalığı ifade eder ve beynin işlevi veya yapısını etkiler.

Ensefalopati hangi aşamalarda gerçekleşir?

4 aşamada meydana gelen ensefalopatide ilk aşamada uyku ve dikkat süresinin kısalması gibi problemler, 2. aşamada hafıza kaybı ve konuşma sorunları, 3. aşamada kafa karışıklığı ve kişilikte değişim görülürken, tedavi edilmediğinde en ciddi aşaması olan 4. aşamada bilinç kaybı ve koma durumu söz konusu olabilir.

Ensefalopati kalıcı mı?

Ensefalopati, tedavi edilmediği takdirde kalıcı bir hal alarak kronikleşebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.