Enfeksiyon Nedir? Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?

Enfeksiyon Nedir?

Enfeksiyon, bakteri, virüs, mantar ve parazit gibi patojen olarak bilinen mikroorganizmaların vücuttaki doku ve hücrelere saldırması sonucu meydana gelen bulaşıcı durumlardır. Bahsi geçen patojenler vücuttaki hücrelere saldırarak enfeksiyon hastalıklarına yol açar. Bilinen en yaygın enfeksiyon hastalıkları, grip, koronavirüs, domuz gribi, idrar yolu enfeksiyonu, HIV / AIDS, hepatit, sepsis ve akciğer enfeksiyonudur. Bunların yanı sıra enfeksiyonların neden olduğu başka hastalıklar da mevcuttur.

Her bir enfeksiyon hastalığı vücutta meydana getirdiği komplikasyonlarla beraber birtakım belirtiler ortaya çıkarır. Genel olarak enfeksiyon belirtileri ateş, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı ve yorgunluk gibi temel belirtilerdir. Ortaya çıkan bu belirtilere sahip kişilerin vücudundan enfeksiyon olma riski yüksek olarak değerlendirilir. Bu risk de, enfeksiyonun bulaşıcı olma özelliğinden kaynaklanır. Enfekte olan kişiyle yakın temas, hasta olan kişinin hapşırması veya öksürmesi, kirli yüzeylerle temas ve cinsel ilişki enfeksiyonu kişiden kişiye bulaştırır.

Enfeksiyonlar çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırma lokalize (vücudun belirli bir bölümünü etkileyen) veya sistemik (vücudun bir bütün olarak etkileyen) şeklinde yapılır.

Enfeksiyon tedavisi, enfeksiyon türüne bağlı olarak değişir. Eğer bakteriyel bir enfeksiyon söz konusuysa antibiyotik tedavisi kişide işe yarar. Enfeksiyon türü viral ise antibiyotikler fayda etmeyebilir. Bu gibi durumlarda antiviral ilaçlara başvurulur.

Enfeksiyon Neden Olur?

Enfeksiyon, virüs, bakteriler ve mantar gibi patojen olarak bilinen mikroorganizmaların vücuda girip sağlıklı hücrelere saldırıp çoğalmaya başlamasıyla meydana gelir. Patojenlerin saldırısı sonucu vücuttaki hücrelerin enfeksiyon sonucu hasar görmesi ve ortaya çıkan spesifik belirtilerin ortaya çıkmasıyla oluşur.

Kişide farklı farklı hastalıklar ortaya çıkaran enfeksiyonlar, bulaşıcılık özelliği taşır ve bu bulaşı enfekte olan kişiyle temas, kişinin öksürüp-hapşırmasıyla birlikte kirli yüzeylere temas, yiyeceklerden ve cinsel temas yoluyla gerçekleşir.

Enfeksiyonun vücutta oluşma nedenleri şöyle sıralanabilir:

Virüsler

Vücuda dışardan genellikle solunum ya da temas yoluyla küçük yapıdaki virüsler bulaşabilir. İnsan vücuduna giren bu virüsler grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara sebep olur. Bu da enfeksiyon oluşmasına zemin hazırlar.

Bakteriler

Bakteriler, tek hücreli mikroorganizmalar olarak hava, temas, su ya da besinler aracılığıyla kişiye bulaşabilir. Bakteriler vücuda alındıktan sonra zatürre, idrar yolu enfeksiyony ve tüberküloz gibi hastalıkların oluşmasına neden olur. Enfeksiyon da bu hastalıkların oluşmasına bağlı olarak gelişebilir.

Mantarlar

Deride ya da mukozada büyüyebilen mikroorganizmalar olan mantarlar vücuda zarar verebilir. Genellikle bağışıklık sistemi düşük olan kişilerde görülür. Mantarlar enfeksiyonlara neden olarak ayak mantarı veya vajinal mantar gibi durumlara neden olur.

Parazitler

Vücuda alınan parazitler, vücudu bir konak gibi olarak kullanarak enfeksiyona neden olabilir. Sıtma gibi hastalıklar kişiye parazit yoluyla bulaşır. Bulaşma sonrasında vücut enfeksiyon belirtileriyle tepki verir.

Bağışıklık sisteminin zayıflaması

Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde enfeksiyon riski daha yüksek olarak bilinir. Bunun nedeni ise kişinin strese maruz kalması, yetersiz beslenmesi veya hastalıkların bağışıklığı düşürmesidir. Bu kişilerin enfeksiyona yatkınlığı artar.

Hijyen koşullarının kötü olması

Gün içerisinde ellerin yıkanmaması, kirli suların tüketilmesi ya da hijyen koşullarında hazırlanmamış besinlerin yenmesi vücutta enfeksiyon oluşumuna neden olur. Bu durumlar enfeksiyon riskinin artmasına zemin hazırlar.

Açık yaralar

Travma ya da kaza sonrasında cildin zarar görmesi ve açık yaraların oluşmasına bağlı olarak bu bölgelerden bakteri ve diğer mikroorganizmalar kolayca girebilir. Özellikle cerrahi işlemler sonrasında sterilizasyon eksikliği enfeksiyon riskini artmasına neden olan diğer bir durumdur.

Aşıların yanlış kullanımı

Vücuda yapılan aşıların eksik ya da yanlış şekilde uygulanması vücutta enfeksiyonun gelişmesine neden olur. Bu durum bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı koruma geliştirmemesinden kaynaklanır.

Cinsel yolla bulaşma

Cinsel temas esnasında bakteriyel veya viral patojenler partnerler arasında geçişe neden olabilir. Bu enfeksiyonlar arasında HIV, HPV ve klamidya yer alır.

Hastane kaynaklı enfeksiyonlar

Hastanelerdeki ortamdan kaynaklı olarak özellikle bağışıklığı zayıf hastalar için enfeksiyon riski yüksektir. Hastane ortamında bulaşan enfeksiyonlar genellikle dirençli bakterilerle meydana gelebilir.

Bu çeşitli mikroorganizmalar vücuda alındıktan sonra çoğalıp hücrelerin zarar görmesine neden olur. Hücrelerin zarar görmesine bağlı olarak bağışıklık sistemi enfeksiyon yaratır vew böylelikle enfeksiyon belirtileri ortaya çıkar. Görülen belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Gribal viral enfeksiyonlarda ateş, halsizlik ve öksürük görülürken bakteriyel enfeksiyonlarda kızarıklık, şişlik ve ağrı daha yaygın olarak oluşur.

Enfeksiyon Türleri Nelerdir?

Enfeksiyon, viral, bakteriyel, mantar ve parazitlere bağlı olmak üzere kendi içinde dört grupta sınıflandırılır. Bu enfeksiyon türleri, farklı farklı hastalıklara neden olabileceği gibi kişide rahatsız edici belirtilere de yol açabilir.

Enfeksiyon türleri tek tek şu şekilde açıklanabilir:

Viral enfeksiyon

Viral enfeksiyon, hücreleri kendilerinin daha fazla kopyasını oluşturmak için kullanan küçük organizmalar olarak tabir edilen virüslerden meydana gelen enfeksiyon türüdür. Viral enfeksiyonlar genellikle solunum ve sindirim hastalıklarına neden olur ancak vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir.

Yaygın olarak görülen viral enfeksiyonlar, kızamık, uçuk, soğuk algınlığı, kızamıkçık, siğil, suçiçeği, kuduz, HIV, HPV ve çocuk felcidir. Bu hastalıklara neden olan viral enfeksiyonun yaygın belirtileri arasında yüksek ateş, baş-boğaz ağrısı, yorgunluk, hapşırma ve öksürük yer alır. Viral enfeksiyonlar genellikle antiviral ilaçlarla tedavi edilir.

Bakteriyel enfeksiyon

Bakteriyel enfeksiyon, vücuttaki bakteriyel büyüme veya zehirlerin (toksinler) neden olduğu ve vücutta çeşitli hastalıklara yol açan enfeksiyon türüdür. Gastroenterit, idrar yolu enfeksiyonu, bakteriyel pnömoni, salmonella, lyme hastalığı, strep boğaz, tüberküloz gibi hastalıklar bakteriyel enfeksiyonların neden olduğu hastalıklardır.

Ateş, titreme, öksürük, nefes darlığı, yorgunluk, baş ağrısı, ciltte kızarıklık, mide bulantısı, kusma, ishal, gibi klinik semptomlara yol açan bakteriyel enfeksiyon genellikle antibiyotik tedavisi uygulanarak vücuttan atılmaya çalışılır.

Mantar enfeksiyonları

Mantar enfeksiyonları veya mikoz, maya veya küf olarak da bilinen bir mantarın, zayıflamış bağışıklık sisteminde neden olduğu ve yaygın olarak ciltte görülen hastalıklardır. Genellikle cilt, saç, tırnaklar veya mukozaları etkileyen mantar enfeksiyonları aynı zamanda akciğerleri ve vücudunuzun diğer bölümlerinde de ortaya çıkabilir.

Mantar enfeksiyonları çoğunlukla cildin etkilenen bölgesinde kaşıntı, ağrı, kızarıklık veya döküntüyle başlar. Eğer mantar enfeksiyonu akciğerlerde meydana geldiyse ateş, öksürük ve nefes darlığı yaşanabilir.

Mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için genellikle antifungal ilaçlar kullanılır.

Parazitler

Bir canlıdan beslenip yaşadığı o canlıya zarar veren mikroorganizmaya parazit adı verilir. Mide bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal parazitlerin sık görülen semptomlarıdır. Antiparaziterler, antibiyotikler ve antifungal ilaçlarlar parazitlerin tedavisinde kullanılan ilaçlardır.

Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?

Enfeksiyon belirtileri, enfeksiyonun türüne ve neden olduğu hastalığa göre değişkenlik gösterir. Vücutta enfeksiyon varlığında görülen yaygın belirtiler ateş, öksürük, terleme, üşüme ve titreme, nefes darlığı, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, yorgunluk, kas ağrıları, mide bulantısı ve kusmadır. Enfeksiyonun türü ve yoğunluğuna göre bu belirtilerin şiddeti artabilir.

Vücutta enfeksiyon olduğunu gösteren belirtiler şunlardır:

• Ateş
• Yorgunluk ve halsizlik
• Üşüme, titreme veya terleme
• Baş ağrısı
• Kas, eklem ve vücut ağrısı
• İshal
• Burun akıntısı veya burun tıkanıklığı
• Enfeksiyon gelişen bölgede kızarıklık, şişkinlik ve ağrı
• Boyun ve koltuk altı gibi yerlerde lenf düğümlerinde şişme
• Nefes darlığı
• Baş ağrısı
• Boğaz ağrısı ve öksürük
• Mide bulantısı ve kusma
• Ağız içinde yara
• İştah kaybı
• Vajinal akıntı ve idrar sırasında yanma ya da ağrı
• Karın ve/veya rektumda ağrı

Şiddetli enfeksiyon belirtileri nelerdir?

Şiddetli enfeksiyon durumunda 38 derecenin üstünde ateş, nefes darlığı, şiddetli öksürük, çok sık titreme, baş dönmesi ve baygınlık hissi, yoğun kas ağrıları ve bilinç bulanıklığıdır.

Yukarıda yer alan belirtilere ek olarak beyin enfeksiyonu, sepsis, akciğer-karaciğer enfeksiyonu ve gastrointestinal sistemde meydana gelen enfeksiyonlar da kendine özgü belirtiler gösterebilir. Beyin enfeksiyonu ani ateş, boyun tutulması, bilinç kaybı ve konsantrasyon kaybı gibi belirtilerle ortaya çıkar.

Enfeksiyon Hastalıkları Nelerdir?

Kişileri günlük hayatında etkileyen ve sık görülen enfeksiyon hastalıkları grip, soğuk algınlığı, koronavirüs, zatürre, hepatit, gastroenterit, sepsis, idrar yolu enfeksiyonu, HIV / AIDS olarak karşımıza çıkar. Bu hastalıklar, enfeksiyonun meydana geldiği bölgelerde daha da fazla olabilir.

Çok bilinen ve yaygın görülen enfeksiyon hastalıkları şunlardır:

• Grip
• Soğuk algınlığı ve nezle
• Koronavirüs
• HIV / AIDS
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Gastroenterit
• Zatürre
• Hepatit
• Domuz gribi
• Sepsis
• Tüberküloz
• Tifo
• Kolera
• Saçkıran
• Ebola
• Dang humması
• Cilt enfeksiyonları

Enfeksiyon Teşhisi Nasıl Yapılır?

Enfeksiyon teşhisi için uygulanan başlıca yöntem kan tahlilidir. Kan tahlilinde incelenen bazı değerler yoluyla vücuttaki enfeksiyon varlığı belirlenebilir. Kan tahlili dışında idrar tahlili, oksijen değerleri, balgam örneği, MR, ultrason ve röntgen de enfeksiyon tanısı için başvurulabilecek yöntemlerdendir.

Enfeksiyon teşhisinde kullanılan yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Enfeksiyon sırasında vücuttaki beyaz kan hücreleri (lökositler) arttığından tam kan sayımı testi yapılır.
• Vücutta iltihaplanma olduğunda CRP değeri yükselir. CRP testi, enfeksiyonun şiddeti hakkında bilgi sağlar.
• Enfeksiyon veya iltihap durumunda yükselen değerleri görmek için sedimantasyon testi uygulanabilir.
• İdrar yolu enfeksiyonlarının teşhisinde idrar testi istenebilir.
• Kandaki oksijen seviyesinin düşmesi, özellikle akciğer enfeksiyonlarında görülen bir durumdur. Bu nedenle kan gazı testi ile oksijen, karbondioksit seviyeleri ve pH değeri ölçülür.
• Solunum yolu enfeksiyonlarında alınan balgam örneği incelenerek enfeksiyona neden olan bakteri veya virüs türü ortaya çıkarılabilir.
• Akciğer enfeksiyonlarını görüntülemek için röntgenle kontrol sağlanabilir.
• Karın bölgesi ve diğer iç organlarda enfeksiyon kaynaklı anormallikleri tespit etmek için ultrason kullanılır.
• Derin dokular ve iç organlardaki enfeksiyonları incelemek için MR tercih edilebilir

Enfeksiyon Nasıl Geçer?

Enfeksiyon, türüne bağlı olarak reçete edilebilecek ilaçları içerir. Bakteriyel enfeksiyon varsa antibakteriyel ilaçlar ve antibiyotikler, viral enfeksiyonda antiviral ilaçlar, mantar enfeksiyonu söz konusuysa antifungal ilaçlarla enfeksiyonun temizlenmesi amaçlanır. İlaçlarla birlikte vitamin takviyeleri alarak ve doğal besinler tüketerek de enfeksiyon vücuttan temizlenebilir.

Enfeksiyonu geçiren ve enfeksiyona iyi gelen yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Antibakteriyel ilaçlar
• Antibiyotik tedavisi
• Antiviral ve antifungal ilaçlar
• Antiparaziter ilaçlar
• Ağrı kesiciler

Enfeksiyonun Önlenmesi İçin Ne Yapılmalıdır?

Enfeksiyonun yayılmasını önlemek ve vücudu enfeksiyonlara karşı korumak için uygulanabilecek çeşitli yöntemler bulunur. Böylelikle günlük yaşama dahil edebileceğimiz bu yöntemler enfeksiyon riskinin azalmasını sağlar. Bunların yanında hem bireysel sağlığı korumaya yardımcı olur hem de toplum sağlığını olumlu etkiler.

Enfeksiyona karşı alınabilecek önlemler şöyle sıralanır:

Ellerin sık sık ve 20 saniye boyunca yıkamak

Ellerin bol su ve sabunla, 20 saniye boyunca yıkanması bulaşan mikroorganizmaların yayılmasını engelleyen bir durumdur. Özellikle tuvalet kullanımı sonrasında, yemek hazırlarken ve dışardan eve geldikten sonra enfeksiyonu önlemek için ellerin yıkanması önerilir.

Kalabalık ortamlarda maske kullanmak

Toplu taşımalarda, kalabalık ve kapalı ortamlarda maske kullanmak solunum yoluyla bulaşabilecek hastalıklara karşı önlem alınmasını sağlar. Böylelikle enfeksiyon riski de azaltılmış olur.

Bağışıklık sistemini güçlendirmek

Bağışıklık sistemini güçlendirmek enfesiyona karşı alınabilecek önlemler arasında yer alır. Düzenli olarak egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, yeterli uyku düzenine sahip olmak ve gün içerisinde stres yönetimi yapmak bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Bu da vücudu enfeksiyonlara karşı korur.

Aşıların düzenli olarak yaptırılması

Kişinin aşılarını düzenli olarak yaptırması bağışıklık sisteminin belirli mikroorganizmalara karşı savunma geliştirmesinde önemli rol oynar. Özellikle çocukluk çağındaki aşıların yanında grip aşısı gibi koruyuculuğu yüksek olan aşılar da enfeksiyon riskinin azalmasında etkilidir.

Hijyenin sağlanması ve yüzeylerin temiz tutulması

Özellikle ortak kullanım alanlarındaki yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi gerekir bu durum yüzeylerde yer alan mikroorganizmaların yayılmasını önler. Gün içerisinde ellerin sık sık temas ettiği kapı kolları masa yüzeyleri ve elektronik cihazlar temizlenerek enfeksiyona karşı koruma sağlanabilir.

Gıdaları uygun koşullarda saklamak

Gıdaların temiz ve uygun koşullarda saklanmaması mikroorganizmaların oluşmasına zemin hazırlar. Özellikle çiğ ve pişmiş gıdaların ayrılması bu noktada büyük önem taşır. Enfeksiyona karşı önlem almak için yemek hazırlığında hijyen kurallarına uyulması önemlidir.

Hasta kişilerle temastan etmemek

Enfeksiyona karşı alınabilecek önlemlerden bir tanesi de hasta kişilerle temastan kaçınmaktır. Özellikle enfekte kişilerle yakın temasta bulunmamak, öpüşmekten kaçınmak ve el sıkışmamak enfeksiyonun yayılmasını engelleyen yöntemler arasındadır.

Bulunduğunu ortamı düzenli olarak havalandırmak

Kapalı alanlarda bulunmak ve o alanları düzenli olarak havalandırmamak havadaki mikropların yayılmasına neden olur. Havadaki bu mikroplar solunum yoluyla kişiden kişiye bulaşarak enfeksiyon riskinin artmasına sebep olur.

Enfeksiyon Hakkında Sık Sorulan Sorular

Enfeksiyon ne demek?

Enfeksiyon, virüs, bakteri ve mantarların vücudun sağlıklı dokularına saldırması sonucu hastalıklar meydana getirmesidir.

En tehlikeli enfeksiyon hangisi?

Daha fazla bulaşıcılık göstermesi sebebiyle üst solunum yolu enfeksiyonları insan sağlığı için en tehlikeli enfeksiyonların başında gelir.

Enfeksiyon yüksek olunca ne olur?

Özellikle kanda enfeksiyona işaret eden değerlerin yüksek çıkması, vücutta iltihaplanmalarla birlikte şiddetli vakalarda septit şoka kadar varacak sonuçlar doğurabilir.

Enfeksiyon vücutta kalıcı hasar bırakır mı?

Vücuda alınan mikroorganizmalar nedeniyle oluşan enfeksiyonlar vücutta kalıcı hasara neden olabilir. Özellikle kalp, akciğer ve beyin gibi hayati organları etkileyen enfeksiyonlar bağışıklık sistemi zayıf olduğu durumda kalıcı hasara zemin hazırlar. Bu da kişide fonksiyon kaybına yol açabilir.

Enfeksiyon vücuda yayılınca ne olur?

Enfeksiyonun vücuda yayıldığı senaryolar tehlikeli sonuçlar ortaya çıkarabilir. Vücutta iltihaplanmalar ortaya çıkar, organların işlevi bozulabilir ve enfeksiyon seviyesi yükseldiği hayati tehlike meydana gelebilir.

Vücuttaki enfeksiyon nasıl atılır?

Vücutta enfeksiyon ortaya çıktıysa doktor önerisi ile birlikte enfeksiyonun atılması için antiviral, antibakteriyel ve antifungal ilaçlarla birlikte antibiyotik tedavisi uygulanır. 

Enfeksiyon tedavi edilmezse ne olur?

Enfeksiyon tedavi edilmediği ve vücuda yayıldığı durumda kişide ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Enfeksiyon bulunduğu bölgede ilerledikçe organ hasarına, kan dolaşımı enfeksiyonuna ya da hayati tehlikeye neden olabilecek komplikasyonlara zemin hazırlar. Özellikle beyin, kalp ve akciğer gibi hayatı organları etkileyen enfeksiyonlar tedavi edilmediği durumda ölümcül sonuçlar doğurur.

Vücutta enfeksiyon kendiliğinden geçer mi?

Enfeksiyonun kendiliğinden geçtiği durumlarda olabilmektedir ancak belirtilerin şiddetlendiği enfeksiyon durumları için doktora gitmeniz gerekir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.