Yükleniyor
Endokrin sisteminde vücutta bulunan bezler ve organlardan oluşan bir ağ olarak bilinir. Bu sistem içerisinde yer alan kimyasallar metabolizmadan büyüme ve gelişmeye, duygulara, ruh haline, cinsel işlevlere ve hatta uyku kalitesinde kadar vücudun işlevlerini yerine getirmeye yardımcı olur.
Endokrin, vücut hücrelerinin birbiri ile iletişimini sağlayan hipofiz bezi, tiroid bezi ve diğer bezlerden oluşan hormonları üreten ve kana salgılayan sistemdir. Endokrin sistem büyüme ve gelişme, metabolizma, elektrolit dengeleri ve üreme de dahil olmak üzere vücudun pek çok fonksiyonunda rol alır.
Endokrin sistem, vücudun iç dengesini ve işleyişini düzenleyen karmaşık bir hormon ağı sistemidir. Bu sistem, hipofiz, tiroid, paratiroid, adrenal bezler, pankreas, overler ve testisler gibi çeşitli bezlerden oluşur ve her bir bez, belirli hormonları salgılayarak büyüme, metabolizma, üreme ve stres yanıtı gibi hayati fonksiyonları kontrol etmekle görevlidir.
Örneğin hipofiz bezi, beynin tabanında yer alan hipofiz bezi, "ana bez" olarak ifade edilir çünkü diğer endokrin bezlerin faaliyetlerini düzenlemek gibi bir görevi vardır. Büyüme hormonu (GH) vücut büyümesini teşvik ederken, tiroid uyarıcı hormon (TSH) tiroid bezinin hormon üretimini uyarır. Ayrıca, adrenokortikotropik hormon (ACTH) adrenal bezlerin kortizol üretimini tetikler.
Diğer yandan tiroid ve paratiroid bezleri, metabolizmayı düzenleyen tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) hormonlarını üretir. Tiroid hormonlarının dengesizliği, hipertiroidizm veya hipotiroidizm gibi durumlara yol açabilir. Tiroid bezinin arkasında yer alan paratiroid bezleri ise kan kalsiyum seviyelerini kontrol eden paratiroid hormonu (PTH) salgılar.
Adrenal bezler, her iki böbreğin üstünde bulunan adrenal bezler, kortizol ve aldosteron gibi hormonları üretir. Kortizol, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olurken, aldosteron kan basıncını ve elektrolit dengesini düzenler. Adrenal medulla ise epinefrin (adrenalin) ve norepinefrin salgılayarak vücudun "savaş ya da kaç" tepkisini tetikler.
Endokrin sistemin bir diğer parçası olan pankreas, midenin arkasında yer alır, hem sindirim enzimleri hem de hormonlar üretir. İnsülin ve glukagon hormonları kan şekeri seviyelerini düzenler. İnsülin, kan şekerini düşürürken, glukagon ise yükseltir. Bu hormonların dengesizliği diyabet gibi metabolik hastalıklara sebebiyet verebilir.
Kadınlarda overler, östrojen ve progesteron hormonlarını üreterek üreme fonksiyonlarını ve adet döngüsünü düzenlemeye yarar. Erkeklerde testislerin görevi testosteron üreterek sperm üretimini ve cinsel gelişimi kontrol etmesidir. İlgili bu hormonlar, cinsiyet özelliklerinin gelişimi ve üreme sağlığı için kritik bir role sahiptir..
Diğer bir taraftan endokrin sistemin düzgün çalışması, homeostazın korunması için hayati bir öneme sahiptir. Hormonların aşırı veya yetersiz üretimi zamanla çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, tiroid hormonunun az çalışması olan hipotiroidizm enerji düşüklüğüne ve kilo alımına neden olabilirken, hipertiroidizm ise hızlı kalp atışı ve kilo kaybını ortaya çıkarabilir. Benzer şekilde, adrenal bezlerin aşırı kortizol üretimi cushing sendromuna, yetersiz üretimi ise addison hastalığına neden olabilir.
Özetle hormonal dengenin korunması, sağlıklı bir yaşam için esastır. Dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi, endokrin sistemin olması gereken işleyişine katkıda bulunur. Herhangi bir hormonal dengesizlik belirtisi fark edildiğinde ise uzman bir doktora başvurmak gerekir.
Endokrin sistem kandaki hormon miktarını sürekli olarak takip eder. Bu hormonlar, sinyalleri iletebilmek için hedefledikleri hücrelere kitlenirler. Endokrin sistem üreme, beslenme, vücuttaki maddelerin vücut tarafından kullanılabilmesi, metabolik aktivite, büyüme, ruh halini, büyümeyi ve gelişmeyi, organların çalışma şeklini, doğurganlığı ve tansiyonu kontrol etmeye yardımcı olur.
Bazen bu bezler çok fazla ya da yetersiz hormon üretir. Bu dengesizlik sonucunda kilo artışı, yüksek tansiyon, uyku, ruh hali ve davranış değişiklikleri gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Hastalık, stres ve beslenme koşulları gibi birçok faktör vücudun hormon oluşturma ve salma şeklini etkileyebilir.
Endokrin sistemi bez adı verilen organlardan meydana gelir ve bu bezler belirli mesajlar ileterek farklı hormonlar üretir ve salgılanmasını sağlar. Boyun, beyin ve üreme organları da dahil olmak üzere vücudun her yerinde bezler bulunur. Pirinç tanesi ya da bezelye büyüklüğünde olan bu bezler genellikle çok küçüktür. Endokrin sistemde hormon üreten ana bezler şunlardır:
Beyinde yer alan hipotalamus, endokrin sisteminin kontrol edilmesinde önemlidir. Bezlere hormon üretmeleri için sinir sisteminden gelen mesajlar kullanılır. Hipotalamus (vazopressin hormonu) açlık, susuzluk, uyku düzeni, ruh hali ve cinsel işlev dahil olmak üzere vücuttaki birçok işlevin kontrolünü sağlar.
Hipofiz bezi, bezelye boyutunda olsa bile görevi büyüktür. Tiroid bezi, adrenal bezler, yumurtalıklar ve testisler gibi vücuttaki önemli bezleri kontrol eden hormonların üretiminde rol oynar. Hipofiz bezi vücut gelişimi de dahil olmak üzere birçok önemli fonksiyondan sorumludur. Hipofiz bezi, beynin tabanında yer alır.
Tiroid, boyun bölgesinin ön kısmında bulunan kelebek şeklindeki bir bezdir. Vücudun dengesinin sağlanmasından metabolizmaya kadar birçok işlevden sorumludur.
Pirinç tanesinden büyük olmayan paratiroid bezi, vücuttaki kalsiyum seviyesini kontrol eder. Kalbin, böbreklerin, kemiklerin ve sinir sisteminin çalışması için doğru miktarda kalsiyuma ihtiyaç vardır.
Her böbrekte de yer alan iki adrenal bez vardır. Metabolizma, kan basıncı, cinsel gelişimi ve strese karşı tepkinizi kontrol eder.
Epifiz bezi, uykulu hissetmeye neden olan bir hormon olan melatonin salgılanmasını sağlayarak uyku döngüsünü yönetir.
Pankreas da endokrin sistemin bir parçasıdır ve sindirim sisteminde önemli bir rol oynar. Kanda bulunan şeker seviyesini kontrol ederek insülin adı verilen bir hormonun üretilmesini sağlar.
Kadınlarda ve erkeklerde östrojen, progesteron ve testosteron hormonları salgılanır. Bu hormonlar cinsel işlevlik açısından önemlidir.
Erkeklerde testisler sperm üretere testosteron hormonu salgılar. Bu hormon sperm üretimi, kas gücü ve cinsel dürtüyü etkilemektedir.
Endokrin bozukluk, hormon salgılama bezlerini etkileyen organları barındıran endokrin sistemi düzgün çalışmadığı durumda endokrin bozukluk meydana gelir. Bu durum hormonların yükselmesine ya da düşük seviyelerde olmasına yol açar. Vücutta geniş kapsamlı etkilere neden olan endokrin bozukluk, özellikle tiroid, hipofiz bezi, pankreas, yumurtalıklar ve testislere etki eder.
Birçok faktör endokrin sisteminde sorunlara neden olabilir. Bunun sonucunda endokrin bozukluk ortaya çıkar. En sık görülen endokrin bozukluklarından bazıları şunlardır:
Bu endokrin bozukluğu, vücutta tüketilen besinlerden gelen enerjiyi kullanma şeklini etkiler. Pankreas, insülin adı verilen hormonu yeterince üretemediğinde veya insülin olması gerektiği gibi çalışmadığında vücutta diyabet hastalığı oluşur.
Birçok durum tiroid bezinin işlevini etkileyebilmektedir. Hipotiroidizm, tiroid yeterli hormon üretmediğinde meydana gelir. Hipertiroidizm ise çok fazla hormon oluştuğunda görülür.
Erkeklerde testisler yeterince testosteron hormonu üretmediğinde hipogonadizm meydana gelir. Aynı zamanda hafıza ve konsantrasyon problemlerine, kas gücünde değişikliklere ve cinsel istekte azalmaya sebep olur. Testisler yeterince seks hormonu testosteronu üretmediğinde ortaya çıkar.
Hormonal bir dengesizlik sonucunda kadınlarda düzensiz adet dönemleri, anormal saç büyümesi, aşırı sivilceye ve kilo almasına neden olur. Bunun yanında diyabete, metabolik sendrom riskinin artmasına ve kısırlığa sebep olabilir.
Kadınlarda yumurtalıklar yeterince östrojen üretmediğinde kemikler kırılgan ve zayıf bir hale gelir. Kadınlarda daha yaygın olarak görülmesine rağmen bazen erkeklerde testosteron seviyeleri çok düştüğünde de osteoporoz görülebilir.
Endokrin bozucu olarak tanımlanan kimyasallar endokrin sistemini etkileyebilir. Bu kimyasallar her alanda görülebilir. Pestisit, plastik, kozmetik ve hatta besinlerde bile olabilir. Endokrin bozucular, hormonların mesaj gönderme şekline etki ederek vücutta çok çeşitli problemler yaratabilir.
Endokrin sisteminde yer alan hastalıkların her biri farklı semptomlarla kendini gösterir. Genel olarak endokrin hastalıklarında kadınlarda kıllanma, kan şekeri yüksekliği, böbrek taşı ve kilo alma gibi belirtiler görülür. En sık görülen endokrin hastalıkları semptomları şöyle sıralanır:
Endokrin sistem, hormonlar aracılığıyla vücudun çeşitli işlevlerini düzenleyen karmaşık bir sistem olarak bilinir. Tiroid, pankreas, böbrek üstü bezleri, hipofiz bezi gibi farklı bezlerden oluşan endokrin sistem, metabolizma, büyüme, gelişme, üreme ve strese verilen yanıt gibi süreçleri kontrol eder ve yönetir.
Endokrin sistemde meydana gelen bozukluklar, hormon seviyelerinin normalden fazla veya az salgılanmasına neden olarak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Meydana gelen bu hastalıklar, semptomlarını genellikle uzun vadede gösterir ve belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Endokrin hastalıklarında en sık karşılaşılan belirtiler detaylı olarak şöyle açıklanabilir:
Endokrin sistem, özellikle beyin kimyası ve ruh hali üzerinde doğrudan etkili olan hormonları salgılamakla görevlidir. Özellikle kortizol, adrenalin, tiroid hormonları ve insülin gibi hormonlar, kişinin duygusal durumu üzerinde önemli bir rol oynar. Endokrin hastalıklarına bağlı ruh hali değişiklikleri ise şu şekillerde kendini gösterebilir:
Depresyon ve kaygı: Tiroid fonksiyon bozuklukları, özellikle hipotiroidi, depresyona ve genel bir ruh hali düşüklüğüne yol açabilir. Bunun yanı sıra, böbrek üstü bezlerinden salgılanan kortizol seviyesinin yüksek veya düşük olması da anksiyete ve huzursuzluk hissine neden olabilir. Tüm bunların gerekçesi, endokrin sistemin bozulmasıdır.
Aşırı sinirlilik hali: Endokrin sistemin bozulmasına bağlı olarak hipertiroidi hastalarında, fazla salgılanan tiroid hormonları sinir sistemini aşırı uyararak kişiyi daha agresif ve huzursuz bir hale getirebilir.
Odaklanma problemleri: Hormon dengesizlikleri beyin fonksiyonlarını doğrudan etkilediği için dikkat eksikliği ve hafıza problemleri de yaygın semptomlar arasında yer alır.
Yaygın olarak görülen kronik yorgunluk ve tükenmişlik hissi, genellikle adrenal yetersizlik, hipotiroidi ve insülin direnci gibi endokrin hastalıklarının bir belirtisi olabilir.
Adrenal yetmezlik: Kortizol hormonu vücudun stresle başa çıkmasını sağlayan kritik bir hormondur. Adrenal bezlerin yeterince kortizol üretememesi durumunda, kişi sürekli olarak kendini halsiz ve bitkin hissedebilir.
Hipotiroidi: Tiroid hormonları, metabolizmanın düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Hipotiroidi durumunda, metabolizma yavaşlar ve bu da kişide kronik yorgunluk hissine yol açabilir. Tüm bu yapı, endokrin sistemde yaşanan bozukluğa bağlıdır.
İnsülin direnci ve diyabet: Kan şekeri seviyelerinin düzensiz bir şekilde seyretmesi, enerji seviyelerinde dalgalanmalara neden olabilir. Özellikle yemeklerden sonra ani uyku hali ve enerji düşüklüğü yaşanması insülin direncinin belirtisi olabilir.
İstenmeyen, kontrolsüz ve aşırı kilo kaybı, bazı endokrin hastalıklarının önemli bir göstergesi sayılabilir. Bu durum, genellikle hormon seviyelerinin aşırı yükselmesiyle bağlantılıdır.
Hipertiroidi: Tiroid bezinin aşırı çalışması durumu olan hipertiroidi vakalarında metabolizma hızlanır ve bu durum hızlı kilo kaybına neden olabilir. Aynı zamanda çarpıntı, terleme ve sinirlilik gibi belirtiler de diğer belirtiler arasındadır.
Diyabet: Özellikle Tip 1 diyabet hastalarında, vücut insülin üretmediği için hücreler gerekli enerjiyi elde edemez ve bu durum kas kaybına ve ani kilo kaybına yol açabilir.
Addison hastalığı: Adrenal yetmezlik sonucu vücuttaki kortizol seviyeleri düşer ve bu da kilo kaybına, iştahsızlığa ve düşük tansiyona neden olabilir. Endokrin sistemin sağlıklı bir yapıya kavuştuğu durumlarda bu etkiler azalabilir.
Kan şekeri seviyelerinde görülen düzensiz değerler genellikle pankreas ve insülin hormonuyla ilgilidir. Bu durum, vücudun enerji üretme ve kullanma yeteneğini doğrudan etkileyen bir durumdur.
Hipoglisemi: Kan şekeri seviyesinin referans değerinden düşük olması durumu olan hipoglisemi, titreme, terleme, baş dönmesi ve bilinç bulanıklığına yol açabilir. Bu durum genellikle insülinoma, insülin aşırı salgılanması veya uzun süre aç kalma gibi nedenlerden kaynaklanır.
Hiperglisemi: Hiperglisemi ise hipogliseminin tam tersi olarak kan şekeri seviyesinin yüksek olmasıdur. Bu da diyabetin en önemli belirtilerindendir. Ağız kuruluğu, sık idrara çıkma, aşırı susama ve halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Diyabet hastalarında bu durum kontrol altına alınmazsa uzun vadede organ hasarına yol açabilir.
Hormon seviyelerindeki değişiklikler, kolesterol ve lipid metabolizmasını da doğrudan etkileyebilir. Kolesterol seviyelerinde görülen düzensizlikler genellikle şu endokrin hastalıklarıyla ilişkilidir:
Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının düşük olması, LDL (kötü kolesterol) seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. Bu durum, kalp ve damar hastalıkları için önemli bir risk faktörüdür.
Cushing Sendromu: Böbrek üstü bezlerinden fazla kortizol salgılanması sonucu, kolesterol seviyeleri yükselir ve karın bölgesinde yağlanma artar.
Diyabet: İnsülin direnci olan bireylerde, trigliserid seviyeleri yükselebilir ve HDL (iyi kolesterol) seviyeleri düşebilir. Bu durum kardiyovasküler hastalık riskini artırır.
Endokrin sistemde meydana gelen değişiklikler vücudun birçok farklı alanında belirti ortaya çıkarabilir. Diğer yaygın belirtiler şunlardır:
Kadınlarda kıl miktarının artması: Polikistik over sendromu (PKOS) gibi durumlarda, androjen hormonlarının fazla üretilmesi yüz ve vücutta aşırı kıllanmaya neden olabilir.
Böbrek taşı: Paratiroid hormonunun vücutta aşırı salgılanması, kalsiyum metabolizmasını etkileyerek böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.
Beklenmedik kilo alımı: Hormon seviyelerindeki değişiklikler, özellikle kortizol ve insülin yüksekliği, vücutta yağ depolanmasını artırarak kilo alımına neden olabilir.
Ciltte bazı problemler: Akne, cilt kuruluğu ve aşırı terleme gibi belirtiler, hormon dengesizlikleriyle doğrudan ilişkilidir.
Endokrin hastalıklarının belirtileri, genellikle yavaş ilerleyen ve farklı sistemleri etkileyen semptomlarla ortaya çıkar. Ruh hali değişiklikleri, yorgunluk, kilo değişiklikleri, kan şekeri dalgalanmaları ve kolesterol seviyelerinde düzensizlikler, en yaygın görülen endokrin hastalıkları belirtileri arasındadır. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile bu hastalıkların yönetilmesi mümkündür. Endokrin hastalıklarının belirtilerini fark eden bireylerin bir endokrinoloji uzmanına başvurmaları erken teşhis ve akabinde tedavi noktasında büyük önem taşır.
Vücudun önemli sistemlerinden biri olan endokrin sistem, vücudun iç dengeyi sağlamasında ve çeşitli fizyolojik süreçleri düzenlemesinde kritik rol oynayan bir sistemdir. Endokrin sistem, hormon adı verilen kimyasal haberciler aracılığıyla organlar arasında iletişim sağlamakla görevlidir.
Endokrin sistem, metabolizma, büyüme ve gelişme, üreme, uyku düzeni ve stres yanıtı gibi pek çok hayati fonksiyonun kontrol edilmesinde görev alır.
Endokrin sistem hakkında
Endokrin sistem, hormonları üreten ve salgılayan bezlerden oluşan bir sistemdir. Bu sistem, sinir sistemiyle birlikte çalışarak vücudun homeostaz adı verilen iç dengesini korur. Endokrin bezleri doğrudan kan dolaşımına hormonları salgılar ve bu hormonlar belirli hedef hücrelere ulaşarak çeşitli biyolojik süreçleri tetikler.
Endokrin sistemin ana bileşenleri
Endokrin sistemde bulunan ana bezler şunlardır:
Yukarıda yer alan bezlerin her biri farklı hormonlar salgılar ve belirli vücut fonksiyonlarını düzenlemekle görevlidir.
Endokrin bezlerin salgıladıkları hormonlar
Hipotalamus, beyinde yer alan ve endokrin sistem ile sinir sistemini birbirine bağlayan bir yapıdır. Hipotalamus, hipofiz bezini kontrol eden çeşitli hormonlar salgılar. Bu hormonlar arasında şunlar bulunur:
Gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH): Üreme sistemini düzenler.
Büyüme hormonu salgılatıcı hormon (GHRH): Büyüme hormonunun salgılanmasını uyarır.
Kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH): Stres yanıtında rol oynayan kortizol salgısını düzenler.
Hipofiz bezi, vücutta "ana bez" olarak bilinir çünkü diğer endokrin bezleri kontrol eder. Ön ve arka olmak üzere iki lobdan oluşur ve şu hormonları salgılar:
Büyüme hormonu (GH): Hücre büyümesini ve metabolizmayı düzenler.
Adrenokortikotropik hormon (ACTH): Böbreküstü bezlerini uyarır.
Tiroit uyarıcı hormon (TSH): Tiroid bezini çalıştırır.
Luteinize edici hormon (LH) ve Folikül Uyarıcı Hormon (FSH): Üreme sistemini düzenler.
Prolaktin: Süt üretimini teşvik eder.
Boynun ön tarafında bulunan tiroid bezi, metabolizma hızını düzenleyen hormonlar salgılar:
Tiroksin (T4) ve Triiyodotironin (T3): Metabolizmayı hızlandırır.
Kalsitonin: Kalsiyum dengesini düzenler.
Bu küçük bezler tiroid bezinin arkasında bulunur ve kalsiyum seviyelerini düzenlemesiyle bilinir.
Paratiroid hormonu (PTH): Kandaki kalsiyum seviyesini artırır.
Böbreklerin üst kısmında bulunan bu bezler stres yanıtını kontrol eder:
Adrenalin ve Noradrenalin: Vücudu tehlikelere karşı hazırlar.
Kortizol: Stres hormonudur, metabolizmayı düzenler.
Aldosteron: Kan basıncı ve su dengesini korur.
Pankreas hem endokrin hem de ekzokrin fonksiyonlara sahiptir:
İnsülin: Kan şekerini düşürür.
Glukagon: Kan şekerini yükseltir.
Gonadlar vücutta üreme hormonlarını salgılamakla görevlidir.
Östrojen ve Progesteron: Kadın üreme sistemini düzenler.
Testosteron: Erkek üreme sistemini düzenler.
Epifiz bezi, uyku düzenini kontrol eden melatonin hormonunu salgılar.
Endokrin sistemdeki dengesizlikler birçok hastalığa yol açabilir. Bunlardan bazıları diyabet, hipotiroidizm, hipertiroidizm ve cushing sendromudur.
Diyabet: Diyabet, vücuttaki insülin eksikliği veya hücrelerin insüline direnç göstermesi sonucu ortaya çıkar.
Hipotiroidizm: Hipotirodizimde tiroid hormonlarının yetersiz üretimi nedeniyle metabolizmanın yavaşlaması söz konusudur.
Hipertiroidizm: Hipertiroidizm durumunda tiroid hormonu aşırı aktif bir şekilde çalışır. Özetle aşırı tiroid hormonu üretimi ile karakterize edilir.
Cushing Sendromu: Cushing sendromunda aşırı kortizol üretimi vardır.
Addison Hastalığı: Böbreküstü bezlerinin yeterince hormon üretememesi durumuna addison hastalığı adı verilir.
Büyüme hormonu bozuklukları: Aşırı büyüme veya cücelik gibi problemlerin altında büyüme hormonu bozuklukları yatar.
Endokrin hastalıkların teşhisi genellikle kan testleri, görüntüleme yöntemleri, genetik testler ve hormon replasman tedavileriyle yapılır.
Kan testleri: Hormon seviyelerinin ölçülmesi için yapılır.
Görüntüleme yöntemleri: Ultrason, MR ve BT gibi yöntemler bezlerin durumunu incelemek için kullanılır.
Genetik testler: Bazı endokrin hastalıklar genetik kökenli olabilir, bu nedenle genetik testler önerilebilir.
Tedavi yöntemleri arasında şunlar bulunur:
Hormon replasman tedavisi: Eksik hormonların yerine konulması.
İlaç tedavisi: Aşırı hormon üretimini baskılayan veya yetersiz üretimi teşvik eden ilaçlar.
Cerrahi müdahale: Tümörler veya anormal bez büyümeleri için uygulanabilir.
Endokrin sistem, vücudun birçok hayati fonksiyonunu düzenleyen kritik bir sistemdir. Hormon üretimi ve salınımındaki dengesizlikler, çeşitli hastalıklara yol açabilir. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için endokrin sistemin işleyişini anlamak ve hormonal dengenin korunmasına dikkat etmek önemlidir. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı faktörleri, bu sistemin sağlıklı çalışmasına katkı sağlayabilir.
Endokrin testi, endokrin bozukluklarının teşhisi ve tanısı için uygulanan hormonal bozuklukların ortaya çıkarıldığı testtir. Bu noktada endokrin testi, fonksiyonel testleri, hormon testi değerlerinin ölçülmesini sağlar.
Diğer hormonal bezler gibi tiroid bezi de endokrin sistem içerisinde yer alır. Endokrin bölümü tiroid hastalıklarını inceleyerek oluşan hastalıkların ortaya çıkarılmasına yardımcı olur.
Endokrin sistemini sağlıklı tutmak için bol bol egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, sağlık kontrollerini yapmak ve takviye almak gerekir.
Endokrin sistemi ilgilendiren bozukluk ve hastalıklar için Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları bölümüne başvurulmalıdır.
Glukagon salgılayan alfa hücreleri, insülin salgılayan beta hücreleri ve glukagon ve insülin salgılanmasını engelleyen delta hücreleri olmak üzere 3 tip endokrin hücresi vardır.
Endokrin, kadın yumurtalıkları, testisler, hipofiz, tiroid ve adrenal bezler endokrin sistemin ana bileşenleridir.
Endokrin sistemde sorumlu oldukları üretim ve salınımını yaptığı hormonlar vücut içerisinde bir nevi bir ağa sahiptir. Bu mesajları organlara, cilde, kaslara ve diğer dokulara ileterek vücudun işlev ve fonksiyonlarını koordine ederek, işlemesini sağlar. Mesaj niteliğindeki bu sinyaller vücuda neyi ne zaman yapacağını iletir.
Endokrin sistem, hormon adı verilen kimyasal haberciler aracılığıyla vücudun metabolizma, büyüme, üreme ve enerji dengesi gibi hayati fonksiyonlarını düzenlemekle görevli olduğu için bu sistemde meydana gelen bozukluklar, hormonların aşırı veya yetersiz üretimine yol açarak çeşitli sağlık sorunlarına da davetiye çıkarabilir.
Hormon dengesizlikleri metabolik bozukluklara yol açarak tiroid hormonlarının düzensizliğine neden olabilir. Bu durum, kilo alımı veya kaybı ile kendini gösterir, enerji seviyelerinde değişiklikler ve vücut ısısının düzensizliği gibi sorunlara sebep olabilir. Ayrıca kan şekeri problemleri de endokrin sistem bozukluklarının önemli bir sonucudur. İnsülin hormonunun yetersizliği veya etkisiz olması, kan şekeri seviyelerinin kontrolsüz yükselmesine neden olarak diyabet gelişimine yol açabilir.
Endokrin sistemin bozulması üreme sağlığını da olumsuz etkileyebilir. Östrojen ve testosteron gibi cinsiyet hormonlarının dengesizliği, adet düzensizlikleri, kısırlık ve cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir. Büyüme hormonu eksikliği ise çocuklarda büyüme geriliğine neden olurken, fazlalığı aşırı büyümeye (gigantizm) sebep olabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 20 Mart 2025
Yayınlanma Tarihi: 17 Şubat 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
