Yükleniyor
Elektrik çarpması, kişinin doğrudan açık elektrik kaynağıyla etkileşime geçmesi sonucunda gerçekleşir. Bunun yanından birçok sebepten de oluşan elektrik çarpması durumunda elektrik kaynağından uzaklaştırılmak önemlidir. Ardından kişiye kalp masajı ve suni solunum uygulanması gerekebilir. İlk yardım uygulaması bu konuda bilgisi olan kişilerin yapması gerekir. Bu müdahalelerin ardından acil yardım çağırılır.
Elektrik çarpması, bir canlının elektrik enerjisi tesisatıyla doğrudan temas etmesi neticesinde elektrik akımına kapılmasıdır. Elektrik enerji kaynağına dalgınlıkla ya da farklı bir nedene bağlı olarak temas edilmesi sonucunda elektrik çarpması durumu gelişir. Çarpma neticesinde elektrik vücudunuzun bir bölümünden giriş yaparak şok etkisinin gelişimine neden olur. Elektrik çarpmasına maruz kalan bireylerde en sık rastlanan semptom yanıklardır.
Elektrik çarpmasının yaşanılması sürecinde elektriğin ilk girdiği yerle çıktığı bölgede yanıklar oluşur. Elektrikle doğrudan temasta korku ve acı dolu bir şok durumu ortaya çıkar. Ölümcül sonuçlar doğurabilen elektrik çarpmasının sonuçları voltaj ile akım türüne göre değişiklik gösterir. Kimi zaman bayılmaya sebep olurken bazen de kalbi durdurabilecek şiddette olur.
Açıkta kalmış elektrik telleriyle temas etmek ya da elektrik enerjisiyle çalışan aletlerin suyla teması neticesinde elektrik çarpması meydana gelir. Elektrik kablosunun kesilmesi veya arızalı cihazları kullanmak, çarpma durumunun ortaya çıkmasını tetikler. Yıldırım düşmesiyle de ortaya çıkabilen elektrik çarpmasının farklı belirtileri şunlardır:
Elektrik akımının vücudunuzdan geçmesiyle çarpma durumu gerçekleşir. Elektrik çarpması, şok seviyesine göre farklı sonuçlar ortaya koyar. Elektrik enerjisinin kullanıldığı her durumda çarpma riski bulunur. Çarpma sonrasında ne yapılacağını bilmek, olası riskli durumlardan korunmanızı sağlar. Elektrik çarpması durumunda yapılması gerekenler şöyle sıralanır:
Elektrik çarpmasının sonrasında küçük bir yaralanma durumu dahi gelişse mutlaka sağlık uzmanına görünmenizde fayda bulunur. Çünkü sonraki süreçte beklenmedik durumlar gelişebilir. Elektrik çarpmasının etkileri, akımın şiddetine ve türüne göre değişebildiğinden her türlü çarpma sonrasında gerekli müdahalenin yapılması gerekir.
Hafif elektrik çarpması çoğunlukla konut gibi yaşam alanlarında olur. Çünkü konutlardaki prizler daha az voltaja sahip elektrik akımına bağlantı sağlar. Özellikle elektrik hatlarında meydana gelen şokların çok daha şiddetli ve ölümcül olması muhtemeldir. Bu durumun oluşmasında elektrik hatlarının yüksek voltlu elektrik akımını taşıması etkili olur.
Elektrik enerjisi farklı voltajlarla hatlar, teller üzerinden cihazlara iletilir. Yüksek voltaj; çok daha fazla yüklü elektrik anlamına gelir. Düşük voltajdaysa daha az yüklü elektrik enerjisi bulunur. Elektrik çarpmasıyla karşılaştıysanız elektrik kaynağındaki voltajın durumu, çarpmanın sonucunu belirler. Düşük voltajlı çarpmalar daha hafif atlatılıyor gibi olsa da kimi zaman düşük voltajlı şoklar da ciddi komplikasyonlar oluşturabilir. Dolayısıyla elektrik çarpmasına maruz kalmış kişinin mutlaka sağlık uzmanına görünmesinde fayda vardır.
Hayatınızı tehdit edici bir etkiye sahip olan elektrik çarpmasında ilk yardım kritik bir öneme sahiptir. Elektrik çarpması ilk yardım için acil servisi aramanız olmazsa olmaz bir kural olarak ön plana çıkar. Elektrik çarpmasına maruz kalmış kişi, bilincini kaybetmiş bile olsa vakit kaybetmeden acil servisle iletişime geçmeniz, ilk yardımın ilk adımıdır. Bilincini kaybetmiş, zor nefes alabilen, kalp atışlarında düzensizlik olan kazazede için ambulans çağıracak durumda değilseniz ilk önce genel değerlendirme yapmak durumundasınız.
Genel değerlendirmeyi yaptıktan sonra aracınız varsa elektrik çarpmasına maruz kalan kişiyi vakit kaybetmeksizin en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırmalısınız. Çarpma sonrasında herhangi bir fiziksel belirti göremeyebilirsiniz. Mesela dışarıdan bir yaralanma görünmeyebilir. Ancak çarpmanın etkisiyle iç organlar hasar görmüş olabilir. Dolayısıyla hafif şiddette dahi elektrik şokuna maruz kalmak söz konusuysa tıbbi destek almak, hayat kurtarıcı olur.
Elektrik çarpma vakası yakınınızda gerçekleşmişse ilk önce kendinizi tehlikeye atmamaya dikkat etmelisiniz. Öncelikle çarpma durumunu değerlendirmek için hiçbir şeye dokunmadan etrafı gözlemlemelisiniz. Asla elektrik çarpan kişiye dokunmamalısınız. Çünkü şoka maruz kalan kişi hala elektrikle temasta olabilir. Ona dokunduğunuz takdirde bu sefer siz de elektrik akımına kapılma durumuyla karşı karşıya kalırsınız.
Elektrik şokuna maruz kalmış kimseye yaklaşmadan önce elektrik kaynağını kapatmanız gerekir. Hatta mümkünse sigortaları da çıkarabilirsiniz. Tüm prizleri ve kabloları elektrik bağlantısından uzaklaştırmalısınız. Kişi hala elektrik kaynağıyla temaslıysa onu kurtarmak için kuru bir tahta parçası kullanabilirsiniz. Bunun için süpürge sapı (ahşap olması kaydıyla) akıllıca bir çözüm sunar. Elektriği iletmeyecek özelliğe sahip olan bu malzemeyle kişiyi elektrik kaynağından ayırabilirsiniz.
Eğer kazazedenin su ile teması bulunuyorsa böyle durumlarda daha fazla dikkatli olmanızda fayda var. Çünkü su elektriği iletebilen bir özelliğe sahip olduğundan siz de elektrik akımına kapılabilirsiniz. Ortamda devrik halde bir elektrik hattı mevcutsa en az 6 metre mesafede kalmaya dikkat etmelisiniz. Elektik hattındaki kablolara temas etmemeye özen göstermelisiniz. Kişinin elektrik kaynağından uzaklaştırılması sonrasında şayet bir yanık durumu varsa yanık bölgeyi 20 dakika süreyle akan suyun altında tutabilirsiniz.
Elektrik çarpması sonucunda şokun şiddetine bağlı olarak farklı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Çarpma sonrasında iç kanama durumları, yaygın sonuçlar arasında yer alır. Kişinin kas ya da organ kaybı yaşaması muhtemeldir. Düzensiz kalp atışından kaynaklı olarak kazazedede karıncalanma hissi şikayetleri ortaya çıkar. Şiddetli baş ağrısı ya da sinir kaybı gibi durumlar, çarpma sonrasında ortaya çıkabilir. Yine yanık ve bilinç kaybı da yaşanılabilir.
Hafif elektrik çarpmasına, farklı ağrı kesicilerle intravenöz sıvılar iyi gelir. Ameliyatsız olarak gerçekleşen yanık tedavisinde merhemlerle bandajlar sıklıkla kullanılır. Hafif yaralanma durumları oluşmuş olsa dahi sağlık uzmanına görünmek, olası daha büyük hasarların önlenmesinde yardımcı olur. Antibiyotikli merhemlerle steril pansumanlar, hafif elektrik çarpmasının etkisiyle ortaya çıkan yanıkların tedavisinde etkili sonuçlar ortaya koyar.
Elektrik çarpmasından vücudunuzun kardiyovasküler sistemi etkilenir. İskelet ve kas sitemi de elektrik çarpmalarından etkilenen sistemler arasında yer alır. Solunum arresti gibi ikincil sonuçlar, elektrik çarpması neticesinde karşılaşılan durumlar arasındadır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 21 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 21 Ekim 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
